– dziś popr. forma: w jednej gazecie było napisane. [przypis edytorski]
4
współka – dziś: spółka. [przypis edytorski]
5
kupcowa (daw.) – tu: sprzedawczyni; właścicielka sklepu. [przypis edytorski]
6
Pudełek Dżek miał dużo, bo papierosy wszyscy prawie palą – dawniej papierosy sprzedawano w blaszanych pudełeczkach. [przypis edytorski]
7
oddział (daw.) – tu: klasa. [przypis edytorski]
8
Allan, częściej Alan – anglosaskie imię męskie. [przypis edytorski]
9
Fil (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Phil, skróconej formy imienia Philip. [przypis edytorski]
10
Iim – rzadko nadawane imię anglosaskie pochodzące z jęz. hebrajskiego. [przypis edytorski]
11
Harry (daw.) – dziś popr. forma N.: Harrym. [przypis edytorski]
12
sklep kolonialny – sklep sprzedający egzotyczne produkty spożywcze i przyprawy sprowadzane z Afryki i Azji (gdzie wówczas znajdowały się kolonie państw europejskich). [przypis edytorski]
13
Alin, częściej Alyn – anglosaskie imię żeńskie. [przypis edytorski]
14
Merrik (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Merrick. [przypis edytorski]
15
Dik (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Dick, zdrobnienia imienia Richard. [przypis edytorski]
16
kajet (daw., z fr. cahier) – zeszyt. [przypis edytorski]
17
stalówka a. stalka – element pióra, blaszka dotykająca bezpośrednio papieru podczas pisania. W I połowie XX w. dzieci w szkołach uczyły się pisać piórem złożonym z drewnianej obsadki i metalowej stalówki, którą zanurzało się co chwilę w kałamarzu pełnym atramentu. Stalówki szybko się zużywały i trzeba było je często wymieniać. Długopis został wynaleziony w 1938 r., a do powszechnego użytku wszedł znacznie później. [przypis edytorski]
18
stalka (daw. pot.) – stalówka. [przypis edytorski]
19
lizuch a. lizus (pot.) – ktoś, kto się „podlizuje”, czyli jest przesadnie miły wobec nauczycieli i innych osób, które mają nad nim władzę, od których zależy. [przypis edytorski]
20
stawiak (daw. pot.) – osoba, która zachowuje się niegrzecznie i arogancko, aby zrobić wrażenie odważnej i niezależnej. [przypis edytorski]
21
Czarli (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie, zdrobnienia imienia Charles. [przypis edytorski]
22
Dik (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Dick, zdrobnienia imienia Richard. [przypis edytorski]
23
z Harry (daw.) – dziś popr. forma N.: z Harrym. [przypis edytorski]
24
Garis – anglosaskie nazwisko, częściej występujące w pisowni Garris. [przypis edytorski]
25
Czarli (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia Charlie; dziś popr. forma B. i D.: Charliego. [przypis edytorski]
26
obojgu – tu popr. forma C. l.mos.: obu a. obydwu a. obydwom a. obydwóm (jako że mowa o dwóch chłopcach). [przypis edytorski]
27
gdzieś szukał – tu: gdzie szukałeś. [przypis edytorski]
28
marka (daw.) – tu: znaczek pocztowy. [przypis edytorski]
29
Sandersiak – dziecko państwa Sanders; forma nazwiska uzupełniona polskim formantem słowotwórczym -'ak, oznaczającym najczęściej istotę młodą. W czasie, kiedy powstawały powieści Janusza Korczaka, tworzenie takich form było w polszczyźnie znacznie częstsze niż na początku XXI w. [przypis edytorski]
30
kurierek (daw.) – gazeta. [przypis edytorski]
31
oddział (daw.) – tu: klasa. [przypis edytorski]
32
Pinkerton, Allan (1819–1884) – słynny amerykański detektyw i szpieg, założyciel agencji ochroniarsko-detektywistycznej, działającej nadal w XXI w. w USA. [przypis edytorski]
33
kinematograf (daw.) – tu: kino. Na początku XX w. filmy pokazywano bez dźwięku, najważniejsze wypowiedzi czy komentarze pojawiały się na ekranie w formie napisów. Filmy były czarno-białe, a seans uzupełniała muzyka, grana na żywo na pianinie. Pierwszy film z dźwiękiem wyświetlono w 1927 r. [przypis edytorski]
34
jak tabaka w rogu – powiedzenie to w całości brzmi: być ciemnym jak tabaka w rogu i opisuje osobę, która zupełnie nic nie rozumie i nie wie; tabaka – sproszkowany tytoń, zażywany przez wciąganie nosem, co ma powodować przyjemny odruch kichania i oczyszczać górne drogi oddechowe; daw. pojemniki na tabakę często wykonywane były z rogów zwierzęcych. [przypis edytorski]
35
Dżems (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia James. [przypis edytorski]
36
kalendarz – dawniej dużą popularnością cieszyły się książki zawierające kalendarz uzupełniony dużą liczbą informacji praktycznych z różnych dziedzin, porad gospodarskich, krótkich opowiastek, ciekawostek itp. [przypis edytorski]
37
futbal (daw., z ang. football) – piłka nożna. [przypis edytorski]
38
Klaryssa – spolszczenie imienia Clarissa. [przypis edytorski]
39
aeroplan (daw.) – samolot. [przypis edytorski]
40
najprzód (daw.) – najpierw, z początku. [przypis edytorski]
41
o czym tam pisze – dziś popr.: co tam jest napisane, co jest tam opisane. [przypis edytorski]
42
Dżon (daw.) – spolszczona (dziś niepoprawna) pisownia anglosaskiego imienia John. [przypis edytorski]
43
gamajda – ciamajda, osoba powolna i przesadnie łagodna. [przypis edytorski]
44
Bosko czarnoksiężnik – książka opisująca sztuczki magiczne, inspirowana postacią sławnego włoskiego magika Bartolomeo Bosco (1793–1863), którego występy dostarczały rozrywki monarchom europejskim w I połowie XIX w. [przypis edytorski]
45
Eddie Polo (1875–1961) – austriacko-amerykański aktor epoki
