Keer op keer het sy haarself afgevra of die dag nou gekom het waarteen ant Siena haar gewaarsku het. Dan is sy maar weer af rivier toe, en in haar wegkruipplekkie onder die groot doringboom het sy haar oë styf toegemaak en die Here aangespreek.
“Here, dis darem nie mooi om so met ’n mens te maak nie. Met die een hand seën jy en met die ander hand slaan jy. Waarom het jy die Klinke so naby aan ons geplaas? Was dit dan nie van ons mooiste en vetste vee wat ons Nagmaal vir Nagmaal vir jou kerk toe gevat het nie?
“Here, as jy nog vir my kwaad is oor Joey se kindjie, hoekom het jy dan so lank gewag voordat jy ellende oor ons gebring het? Ek is jammer oor Lenatjie, Here, maar ek kan nie spyt wees oor wat ek aan die Klinke gedoen het nie. Hulle is nie jou kinders nie. Hulle sit nie eens hulle voete in jou kerk nie. En Here, jy kan mos nie vir my kwaad wees as ek ’n hou inkry op Satan se kinders nie.”
Ja, dink Katryn en versit op haar matras, ek was soos Job. Min het ek toe geweet dat die Here nog lank nie klaar was met Katryn Jonis en haar familie nie.
Dit was net ’n maand later wat Doempies Pieterse op Grootderm aangekom het. Hulle het hom ontmoet toe sy en Salmon hulle maand se goedjies by die winkel gaan koop het. Agterna het sy vir Salmon gesê sy hou niks van dié man nie, hulle moet versigtig wees vir hom.
“Hy’s te glad, my man, te glad van aangesig en te glad met sy bek. Het jy gesien hy kan jou nie in die oë kyk as hy met jou praat nie? Hy lyk vir my soos die soort wat jou dogter in jou huis sal kom oulik maak en ook nog die melk uit jou koffie sal steel. En Fluitjie begin juis al so rondkyk na die jongetjies.”
Hoe min het sy toe geweet dat haar woorde bewaarheid sou word.
Op ’n Vrydagmiddag kom vra Fluitjie of sy vir die naweek by Elsie Cloete op Grootderm kan gaan bly. Katryn weet van g’n sout of water nie, Fluitjie en Elsie is al van kleins af groot maters. Sy sê ewe ja. Sy vermaan Fluitjie om haar te gedra en te sorg dat sy Sondagmiddag terug is, want Maandag moet hulle weer hard inval.
Sondag net voor middagete kom Fluitjie daar aan met Doempies Pieterse. Net een kyk, toe weet Katryn haar kind is nie meer die onskuldige meisie wat Vrydagmiddag by die huis weg is nie.
Haar bors wil toetrek as sy dink aan die groot baklei wat daardie Sondag op Diepdrif baklei is. Sy en Salmon het mooigepraat en geraas, maar Fluitjie het voet by stuk gehou: sy is verlief op Doempies en sy gaan by hom intrek.
“Die skande, my kind!” het Katryn geskree. “Jy bring skande oor ons huis! ’n Jongmeisie trek nie by ’n man in voor sy met hom getroud is nie.”
“En hoor nogal wie praat nou,” het Fluitjie parmantig gesê. “Wat het Ma en Pa dan gedoen? Ek en Pietertjie was al gebore toe was Ma en Pa nog nie getroud nie.”
“Ja, maar dit was anders. Ek het jou pa geken en ek het geweet hy’s ’n goeie man.”
Toe het Katryn klaar die praatjies oor Doempies gehoor, maar haar onderonsie destyds met sersant Koekemoer en Abraham Klink het haar geleer om liewers haar bek te hou.
“En wat laat Ma dink Doempies is nie ’n goeie man nie? Hy’s baie smarter as Grootderm se skurwevoetklonge.”
“Hy kom uit die Kaap uit. Die plek waar die skollies is.”
“Hoe weet Ma? Wie’t vir Ma daai storie vertel?”
“Jou oupa, my kind. Hy was daar in die tronk vir diamante.”
Fluitjie het spottend gelag. “Dan sou Oupa ook gedink het die mense in die Kaap is skollies. Die tronk is seker nie die beste plek om die goeie mense van die Kaap te leer ken nie. Los my uit, Ma. Moenie op my skel en vinger onder my neus hou terwyl jy self twee voorkinders gehad het nie. Ek en Doempies sal sorg dat ons getroud is voordat die eerste kinders aankom.”
Katryn se hart pyn sommer weer van die onthou. Ag, hoe goed was Salmon nie vir haar op daardie verskriklike dag nie. Hy het sy arm om haar skouers gesit en haar kamer toe gevat sodat sy nie hoef te sien hoe haar lieflingdogter met die Kaapse skollie die pad vat nie.
Toe sy toe-oog op die bed lê met ’n asynlap op haar voorkop, het hy by haar kom sit en haar hand vasgehou.
Ná ’n lang stilte het hy gesê: “Ons moet kophou, Katryntjie, ons moet kophou. Ons het hard vir ons kind baklei en ons het verloor. As ons elke keer wat ons vir Fluitjie sien vandag se baklei oorbaklei, sal ons ons kind vir altyd van ons af wegja. Ons moet gaan vrede maak en ons moet vir hulle sê ons voordeur is nie vir hulle toegemaak nie. Dan kan ons ’n oog oor ons kind hou en sorg dat die man haar nie rinneweer nie.”
“Jy is reg, my man,” het sy gesug. “Jou kop vat vandag beter as myne. Ek sal sountoe gaan en ek sal gaan vrede maak. Maar daar is een ding wat ek vanmiddag vir jou sê: Doempies Pieterse sal waaragtig nie met my dogter trou nie. Hy kan sy kinders by haar maak, maar voor hy haar kerk toe vat vir trou moet hy eers oor my dooie liggaam klim.”
Nadat sy gaan vrede maak het, het Doempies en Fluitjie byna elke naweek opgestap Diepdrif toe. Doempies het geweet hoe die Jonisse oor hom voel, maar hy het gekom. En as hulle Sondagmiddae die pad terug vat, het hulle genoeg kos vir die week saamgedra.
Hulle het ’n ongemaklike vrede gehandhaaf, tot die dag wat Fluitjie kom sê het sy verwag, en sy en Doempies beplan om met die volgende Nagmaal op Kuboes te trou.
Die woede wat Katryn maande lank opgekrop het, het op daardie oomblik oorgekook. Sy het Salmon se kalmerende hand van haar skouer af weggeslaan en vir Doempies voor die bors gegryp. Sy onthou die vrees in sy oë toe sy vir hom skree:
“Jy kan soveel kinders maak as wat jy wil, maar jy sal so waar as wat ek leef nie met Fluitjie trou en só by my familie insluip nie! Die oomblik wat julle trou, sit nie een van julle weer julle voete op Diepdrif nie.”
Fluitjie se dogtertjie is later gebore, maar van trou is daar nooit weer op Diepdrif gepraat nie.
En hoe dankbaar is Katryn nie vandag dat sy nooit kopgegee het oor ’n trouery nie. Want wanneer die hofsaak begin, sal Doempies Pieterse een van die vernaamste getuies teen haar wees. Hoe verskriklik sou dit nie wees as hy haar Ma moes noem nie.
. Hoofstuk 3 .
Die kamertjie waarin Katryn vir die advokaat sit en wag, ruik benoud. Die vensters is oop agter die tralies, maar steeds druk die benoudheid swaar op haar bors.
Dit moet vrees wees, dink sy. Haar pa het altyd gesê vrees het ’n ruik. As jy vir ’n hond bang is, dan ruik hy dit en dan byt hy. In hierdie kamer het die vrees van baie mense in die tafel en die stoele en die mure ingetrek. Sy hoop die man kom gou.
Sy wonder nogal hoe hy sal lyk, dié advokaat. Sy hoop hy is groot en fris met ’n diep basstem. As hy praat, moet almal met respek na hom luister.
En sy hoop hy sal haar met ordentlikheid behandel. Hoe verlang sy nie na ’n bietjie vriendelikheid nie. Van sersant Koekemoer en daai platneuskonstabeltjie haar agter in die vangwa geboender het, al die pad van Diepdrif af tot hier in die Kaap, was geen mens nog vriendelik of beleefd teenoor haar nie.
Sy maak haar oë toe en bid saggies: “Ag, Here, asseblief, as hierdie man vanoggend met my kom praat, laat hy glo dat ek vir hom die waarheid vertel. En laat hy tog mooi met my praat.”
Die deur gaan oop en sy ruk of ’n horingsman haar gepik het. Sy moet keer om nie hardop uit te roep nie. Nee, Here, jy kan nie dít aan my doen nie. Dis dan ’n kind! Hoe moet ek my lewe in sy hande sit?
“Goeiemôre, mevrou Jonis,” sê die jong man toe hy oorkant haar kom sit.
“Goeiemôre, meneer. Kan ek vir meneer sommer aan die begin iets baie vriendelik vra?”
“Vra maar, mevrou.”
“Moet tog asseblief nie vir my mevrou sê nie. Sê vir my op my naam, Katryn. In die wêreld waar ek vandaan kom, word ons nie ge-mevrou nie. As meneer nou vir my mevrou sê, dan werk dit op my senuwees.”
“Goed,