Kość nosowa ma cztery brzegi:
• górny (do połączenia z częścią nosową kości czołowej),
• dolny (do połączenia z chrząstką boczną nosa, ogranicza od góry otwór gruszkowaty),
• boczny (do połączenia z brzegiem przednim wyrostka czołowego szczęki),
• przyśrodkowy (do połączenia z jednoimienną kością strony przeciwległej, a także z kolcem nosowym kości czołowej oraz z blaszką pionową kości sitowej).
UWAGA!
Kształt kości nosowych jest bardzo zmienny populacyjnie. W populacjach europejskich zwykle kości te są lepiej rozwinięte i położone bardzie skośnie, a w populacjach afrykańskich – mniejsze i położone bardziej pionowo.
1.3.3. Kość łzowa (lacrimal bone)
Jest najmniejszą kością części twarzowej czaszki. Ma kształt czworokąta. Leży w obrębie oczodołu, na jego ścianie przyśrodkowej. Ma dwie powierzchnie: boczną (oczodołową) i przyśrodkową. Powierzchnia boczna kości łzowej jest podzielona przez grzebień łzowy tylny na część przednią i tylną. Grzebień łzowy tylny przechodzi w haczyk łzowy. W obrębie części przedniej powierzchni bocznej kości łzowej możemy zauważyć biegnącą niemal pionowo bruzdę łzową przechodzącą ku dołowi w dół woreczka łzowego. W części górnej tego dołu leży woreczek łzowy, a w części dolnej znajduje się początkowa część przewodu nosowo-łzowego. Część tylna powierzchni bocznej kości łzowej tworzy część ściany przyśrodkowej oczodołu. Powierzchnia przyśrodkowa kości łzowej tworzy ścianę boczną komórek sitowych przednich.
Kość łzowa ma cztery brzegi:
• górny (do połączenia z częścią oczodołową kości czołowej),
• dolny (do połączenia z częścią oczodołową szczęki oraz z wyrostkiem łzowym małżowiny nosowej dolnej),
• przedni (do połączenia z wyrostkiem czołowym szczęki),
• tylny (do połączenia z blaszką oczodołową kości sitowej).
1.3.4. Kość jarzmowa (zygomatic bone)
Spośród wszystkich kości okolicy twarzy kości jarzmowe mają największy wpływ na kształt twarzy. Stanowią ograniczenie części dołu skroniowego i podskroniowego. Tworzą także część ściany bocznej i dna oczodołu oraz wyniosłość policzkową.
Kość jarzmowa składa się z głównej części zwanej trzonem oraz dwóch wyrostków: wyrostka skroniowego i wyrostka czołowego.
W obrębie trzonu możemy wyróżnić trzy powierzchnie: boczną, tylną i oczodołową.
Powierzchnia boczna, zwana policzkową, zwykle jest gładka i wyczuwalna podczas badania palpacyjnego pacjenta. Stanowi miejsce przyczepu mięśnia jarzmowego mniejszego i mięśnia jarzmowego większego.
Powierzchnia tylna, zwana skroniową, ma kształt wklęsły, stanowi przednio-dolne ograniczenie dołu skroniowego oraz ograniczenie przednio-górne dołu podskroniowego.
Powierzchnia oczodołowa łączy kość jarzmową z powierzchnią oczodołową szczęki i ze skrzydłem większym kości klinowej.
Wyrostek czołowy oddziela oczodół od dołu skroniowego. Łączy kość jarzmową z wyrostkiem jarzmowym kości czołowej i ze skrzydłem większym kości klinowej.
Wyrostek skroniowy łączy się z wyrostkiem jarzmowym kości skroniowej, tworząc łuk jarzmowy.
W obrębie kości jarzmowej występują trzy otwory:
• jarzmowo-twarzowy umiejscowiony w obrębie powierzchni bocznej (policzkowej) trzonu kości jarzmowej; miejsce przejścia nerwu jarzmowo-twarzowego,
• jarzmowo-skroniowy umiejscowiony w obrębie powierzchni tylnej (skroniowej) trzonu kości jarzmowej; miejsce przejścia nerwu jarzmowo-skroniowego,
• jarzmowo-oczodołowy umiejscowiony w obrębie powierzchni oczodołowej trzonu kości jarzmowej; może być pojedynczy lub podwójny; miejsce przejścia nerwu jarzmowego.
Kość jarzmowa ma cztery brzegi:
• przednio-górny, zwany też oczodołowym (ogranicza wejście do oczodołu od strony bocznej),
• przednio-dolny, zwany też szczękowym (do połączenia ze szczęką),
• tylno-górny, zwany też skroniowym (miejsce przyczepu powięzi skroniowej; przechodzi ku tyłowi w łuk jarzmowy, a ku górze w kresę skroniową),
• tylno-dolny, zwany też jarzmowym (stanowi miejsce przyczepu dla mięśnia żwacza).
UWAGA!
Kość jarzmowa dwudzielna lub trójdzielna może występować, gdy obecny jest tzw. szew poprzeczny i/lub szew pionowy. Przy obecności szwu poprzecznego możemy wyróżnić część górną i część dolną kości jarzmowej. Częstość występowania szwu poprzecznego (jarzmowego) waha się w granicach 0,1–3%. Jest zmienna populacyjnie, np. u Europejczyków struktura ta występuje zwykle rzadko z częstością 0,1–0,6%. Znacznie częściej można ją zaobserwować w populacjach azjatyckich, gdzie częstość występowania sięga 0,8–3% (szczególnie w tzw. populacji azjatyckiej wschodniej – East Asia).
1.3.5. Szczęka (maxilla)
Szczęka tworzy sklepienie jamy ustnej, dno i ściany boczne jamy nosowej oraz dno oczodołu. Jest kością parzystą, składa się z głównej części zwanej trzonem oraz czterech wyrostków:
• jarzmowego,
• zębodołowego,
• podniebiennego,
• czołowego.
Trzon ma kształt trójściennej piramidy, zawiera największą ze wszystkich zatok przynosowych – zatokę szczękową. W jego obrębie możemy wyróżnić cztery powierzchnie: przednią, tylną, górną i oczodołową.
Powierzchnia przednia zwana jest też policzkową; w jej obrębie leży dół nadkłowy będący miejscem przyczepu mięśnia dźwigacza kąta ust.
Powierzchnia tylna, zwana podskroniową, stanowi miejsce przyczepu mięśni skrzydłowego bocznego i mięśni skrzydłowego przyśrodkowego. Stanowi ścianę przednią dołu skrzydłowo-podniebiennego.
Powierzchnia górna, zwana oczodołową, stanowi część dna oczodołu. W jej obrębie widoczna jest bruzda podoczodołowa stopniowo przechodząca w kanał podoczodołowy zawierający tętnicę podoczodołową, żyłę podoczodołową i nerw podoczodołowy.
Powierzchnia przyśrodkowa, zwana nosową, stanowi ścianę boczną jamy nosowej. W jej obrębie widoczne są bruzda podniebienna większa (jako składowa kanału podniebiennego większego) oraz bruzda łzowa (jako część składowa kanału nosowo-łzowego).
Wyrostek czołowy stanowi najwyżej położoną część szczęki. Oddziela kość nosową od kości łzowej. W jego obrębie widoczne są grzebień łzowy