210
Por. Bundesarchiv Berlin, Document Center, SS-Akte Schaumburg-Lippe, Ingeborg Alice von, Lebenslauf; zob. także Bundesarchiv Koblenz NS 32 II. Po wojnie księżna zaangażowała się w działalność „Stille Hilfe”.
211
Określenia
212
Kersten (1952, s. 224). Himmler wyjaśnił swojemu masażyście: „Jak często w przypadku zagwarantowanego na piśmie monogamicznego małżeństwa spotyka się żony uznające: Po cóż mam się tak bardzo troszczyć o swój wygląd jak przed ślubem? Mam przecież zaświadczenie przywiązujące mężczyznę, niezależnie od tego, czy nadal będę tak przyjazna i troskliwa, czy też nie, czy będę się dla niego stroiła, czy nie, czy zachowam grację z jego marzeń, czy też pozwolę jej odejść w zapomnienie”.
213
Tamże.
214
Tamże.
215
Picker (1951, s. 324).
216
Fest (1970, s. 450).
217
Już 8 maja 1942 r. w liście do szefa Głównego Urzędu Gospodarki i Administracji SS, Oswalda Pohla, wskazywał na to, że wydał tajne polecenie szefowi Lebensbornu, standartenführerowi SS Sollmannowi, by zaplanować i rozbudować centralę Lebensbornu „z punktu widzenia około 400 000 zapewne już dziś istniejących kobiet, które z powodu wojny i wysokiej liczby poległych nie będą mogły znaleźć żadnych mężów. Budynek – stosownie do szlachetności idei i honoru niezamężnych matek – musi być porządny i reprezentacyjny”. Cyt. za: Hillel, Henry (1974, s. 125).
218
Kersten (1952, s. 223).
219
Tamże, s. 226.
220
Tamże, s. 227.
221
Tamże, s. 235.
222
Także inni dostojnicy reżimu nazistowskiego, jak na przykład Martin Bormann, zastępca Hitlera, żyli z dwiema kobietami. Pani Bormann, którą małżonek listownie poinformował o swoim nowym podboju, pogratulowała mu, a przy okazji radziła mu, by uważał na to, żeby obie – ona i kochanka – nie zaszły w ciążę w tym samym czasie: „tak żeby zawsze miał do dyspozycji jedną mobilną kobietę”. Por. Hillel, Henry (1974, s. 48).
223
Heydrich (1976, s. 130).
224
Koch (1977, s. 177).
225
Pohl ożenił się po raz drugi. Z pierwszą żoną rozwiódł się w 1938 r. Trójka dzieci z tego małżeństwa pozostała w SS, syn Ortwin jako obersturmführer SS w Waffen-SS, obie córki, Nortrud i Sigrid, należały do wspólnoty rodów jako małżonki esesmanów. Tamże, s. 96.
226
Tamże.
227
Zob. Black (1996, s. 269, s. 281). Lina Heydrich opisała małżonkę Kaltenbrunnera jako „radosną, wyróżniającą się urokiem i urodą kobietę”. Por. Heydrich (1976, s. 82).
228
„Der Spiegel”, 1 marca 1947, s. 13.
229
Aharoni, Dietl (1996, s. 77).
230
Korespondencja między obersturmbannführerem SS Weigelem i Himmlerem, z 26 czerwca 1944 r. i 2 października 1944 r., w: Heiber (1970, s. 339 i n.).
231
List obergruppenführera SS Schleßmanna do Himmlera, z 30 stycznia 1945 r., w: Heiber (1970, s. 383 i n.).
232
Bundesarchiv Berlin, Best. NS 19/659.
233
Por. Hillel, Henry (1974, s. 117 i n.).
234
Tamże.
235
Bundesarchiv Berlin, film 3328, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 1156. Napisała także do samego Himmlera, por. list z 15 lipca 1944 r.
236
Tamże.
237
Tamże.
238
Smith, Petersen (1974, s. 82).
239
Tamże. W 1938 r., według
240
Por. Birn (1986, s. 358–361); Orth (1997).
241
1 stycznia 1939 r. 93 093 esesmanów miało żony. Do końca roku 1939 zawierano zatem przeciętnie 1879 małżeństw na miesiąc. Bundesarchiv Berlin, film 3331, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 816; list od Panckego, szefa RuSHA, z 27 lutego 1940, do Reichsführera SS i do Schmitta, szefa Głównego Urzędu Personalnego SS, dotyczący: pozwolenia na ożenek.
242
Gilbert (1962, s. 251).
243
Himmler w swoich mowach wielokrotnie odnosił się do tego, jak trudne jest wykonanie rozkazu „eksterminacji Żydów”, jak bardzo zadanie to jest sprzeczne z samą naturą „germańskiego człowieka”, że jednak trzeba się przemóc ze względu na przyszłość narodu. Por. Fraenkel, Manvell (1971, s. 99 i n.).
244
Mowa podczas zjazdu gruppenführerów SS w Poznaniu 4 października 1943 r.,
245
Höss (1963, s. 148).
246
Heydrich (1976, s. 100).
247
Tamże, s. 60.
248
Pohl (1994, s. 309), przykład ekstremalny: przesłuc