1
Tactical Combat Casualty Care (TCCC) – taktyczna pomoc rannym na polu walki
Wojskowy personel medyczny może mieć do czynienia z ofiarami urazów w dwóch różnych sytuacjach: podczas działań bojowych oraz w codziennej służbie. W tak zwanych sytuacjach niemilitarnych, np. wypadkach komunikacyjnych, upadkach z wysokości, aktach przemocy domowej, stosuje się wytyczne PHTLS (Prehospital Trauma Life Support) – postępowanie przedszpitalne w urazach oraz ATLS (Advanced Trauma Life Support) – zaawansowane zabiegi ratujące życie w urazach. Wytyczne towarzystw urazowych są z powodzeniem stosowane w warunkach cywilnego ratownictwa medycznego.
Na polu walki standardy te stają się bezużyteczne: 90% żołnierzy ginie na polu walki, tuż po zadziałaniu urazu, jeszcze przed przybyciem na miejsce zdarzenia wojskowych służb medycznych. Ten fakt podkreśla wagę wdrożenia odpowiednich procedur medycznych na polu walki, w możliwie najkrótszym czasie od momentu zdarzenia. Najważniejsze, aby czynności ratunkowe podejmowane były przez samych rannych lub ich kolegów – jedynie w okolicznościach, kiedy istnieją ku temu możliwości.
Nietypowy problem z transportem rannych w środowisku taktycznym wymusił wprowadzenie nowych standardów zarezerwowanych dla służb mundurowych.
Kapitan Frank Butler po raz pierwszy opisał w 1996 r. zmodyfikowane standardy działania ATLS w publikacji „Taktyczna opieka nad poszkodowanym w operacjach specjalnych”. Siły specjalne zaczęły korzystać z tych wytycznych w swoich operacjach.
Oficjalnie wytyczne Tactical Combat Casualty Care (TCCC) zostały opublikowane w „Fourth Prehospital Trauma Life Support Manual”. Siły specjalne zaczęły korzystać z tych wytycznych. Podczas wdrażania wytycznych TCCC napotkano wiele problemów, np. nie wszystkie grupy zawodowe wojskowej służby zdrowia miały takie same umiejętności i doświadczenie, natomiast wszystkie potrzebowały optymalizacji działań medycznych na polu walki.
Aby zapewnić możliwie jak najwyższe standardy postępowania, utworzono Komitet TCCC, który składa się ze specjalistów w dziedzinie chirurgii urazowej, medycyny ratunkowej i chorób wewnętrznych. Są wśród nich ratownicy medyczni, instruktorzy, żołnierze.
Urazy na polu walki
W medycynie taktycznej, czyli medycynie pola walki, znane jest pojęcie zgonów możliwych do uniknięcia. W odniesieniu do warunków polowych uznano, że można do nich zaliczyć:
• masywne krwotoki z kończyn,
• obrażenia klatki piersiowej, objawiające się odmą opłucnową z nadciśnieniem,
• niedrożność dróg oddechowych.
Czynnikami, które utrudniają udzielenie pomocy na polu walki, są:
> sytuacja taktyczna, znajdowanie się pod ostrzałem;
> ciemność;
> warunki ekstremalne:
• pustynia,
• teren górzysty,
• ograniczony sprzęt medyczny,
• zadanie do wykonania,
• środowisko taktyczne.
Procedury taktyczno-bojowej opieki nad poszkodowanym na polu walki
Postępowanie w urazach stwarza dla personelu medycznego wiele wyzwań. Obecnie wytyczne TCCC są stosowane w większości armii NATO. Stosowanie wytycznych TCCC pozwoliło amerykańskim siłom zbrojnym osiągnąć najwyższą przeżywalność na polu walki w historii.
TCCC działa według trzech zasad:
• udziel pomocy poszkodowanemu,
• zapobiegaj zwiększeniu liczby rannych,
• wykonaj zadanie taktyczne.
Wytyczne TCCC z 1996 r. zawierały procedury obejmujące m.in.:
• zakładanie stazy taktycznej,
• odbarczanie odmy opłucnowej z nadciśnieniem,
• zakładanie rurki nosowo-gardłowej,
• chirurgiczne udrożnienie dróg oddechowych,
• przetaczanie płynów,
• antybiotykoterapię na polu walki,
• uśmierzanie bólu,
• połączenie „dobrej taktyki” z „dobrą medycyną”,
• trening symulacyjny,
• prowadzenie czynności ratunkowych zgodnie z wytycznymi.
W roku 2003 oraz 2006 dokonano zmian wytycznych TCCC, poszerzając podejmowane czynności o:
• zakładanie dojścia doszpikowego,
• posługiwanie się opatrunkami hemostatycznymi HemCon i QuickClot,
• terapię płynami koloidowymi typu hydroksyetylowana skrobia.
Fazy TCCC
Czynności medyczne zdefiniowane w TCCC prowadzone są w trzech fazach:
1. Postępowanie medyczne pod ostrzałem – Care under Fire (CUF).
2. Taktyczna pomoc medyczna – Tactical Field Care (TFC).
3. Taktyczna opieka podczas ewakuacji medycznej – Tactical Evacuation Care (TEC).
Wytyczne opisane w tym rozdziale zawierają procedury medyczne niedostępne dla ratowników medycznych w Polsce. Jednak ze względu na powszechność ich stosowania przez Siły Zbrojne NATO zostały przedstawione w całości. Wytyczne TCCC zalecają podawanie leków i wyrobów medycznych w Polsce niezarejestrowanych, ze względu jednak na rangę problemu oraz doświadczenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (SZ RP) z misji w Iraku i Afganistanie autor nie zdecydował się na ich usunięcie.
► Odpowiadaj ogniem i ukryj się.
► Jeśli to możliwe, kieruj postępowaniem rannego lub oczekuj od niego, że będzie brać czynny udział w walce.
► Nakaż rannemu, aby się ukrył i udzielił sobie pierwszej pomocy, jeśli jest to możliwe.
► Próbuj chronić rannego przed kolejnymi obrażeniami.
► Jeżeli jest to możliwe, poszkodowani powinni być wydobyci z płonących pojazdów lub budynków i przemieszczeni do miejsc względnie bezpiecznych.
► Jeżeli jest to możliwe, należy wykonać czynności prowadzące do ugaszenia płomieni.
► Udrożnianie dróg oddechowych jest zazwyczaj przeprowadzane podczas fazy taktycznej pomocy medycznej.
► Zatrzymaj zagrażający życiu zewnętrzny krwotok, jeśli pozwala na to sytuacja taktyczna:
• nakaż rannemu udzielenie sobie pomocy przy krwotoku, jeśli jest to możliwe;
• aby