15.
Co należy myśleć o opinii, zgodnie z którą wszystkie ciała w naturze, wszystkie istoty, wszystkie globy we wszechświecie miałyby być częściami Boga i tworzyły Go wszystkie razem? Innymi słowy co myśleć o panteizmie?
„Jako że człowiek nie może uczynić z siebie Boga, chce być przynajmniej Jego cząstką”.
16.
Zwolennicy tej teorii uważają, że odnajdują w niej wyraz wszystkich atrybutów Boga: światy są nieskończone, a co za tym idzie Bóg jest nieskończony; ponieważ próżnia albo nicość nigdzie nie istnieje, Bóg jest wszędzie; skoro Bóg jest wszędzie, a wszystko jest Jego integralną częścią, nadaje on zjawiskom natury inteligentny sens. Co można przeciwstawić takiemu rozumowaniu?
„Rozsądek. Przemyślcie je w sposób dojrzały, a nie będzie wam trudno odnaleźć w nim absurdu”.
Teoria ta czyni z Boga istotę materialną, która, choć obdarzona najwyższą inteligencją, byłaby w powiększeniu tym, czym w mniejszych proporcjach jesteśmy my. Jako że materia ulega jednak ciągłym zmianom, gdyby tak było, Bóg nie miałby w sobie żadnej stabilności. Byłby podatny na wszystkie zdarzenia, a nawet wszelkie ludzkie potrzeby. Brakowałoby mu jednego z najistotniejszych atrybutów Boskości: niezmienności. Własności materii nie mogą współgrać z ideą Boga i jednocześnie nie umniejszać go w naszych oczach, a wszystkie te sofistyczne niuanse nie będą w stanie rozwiązać kwestii Jego wewnętrznej natury. Nie wiemy w pełni, czym jest, ale wiemy, czym nie może być, a powyższa teoria stoi w sprzeczności z Jego najważniejszymi własnościami. Przedstawiony wyżej pogląd myli stwórcę z dziełem stworzenia zupełnie tak, jak gdybyśmy chcieli, żeby zmyślna maszyna stanowiła integralną część mechanika, który ją opracował.
Boża inteligencja ujawnia się w swoich dziełach podobnie jak inteligencję malarza widać w jego obrazie. Lecz dzieła Boga nie są samym Bogiem, podobnie jak obraz nie jest malarzem, który go wymyślił i stworzył.
Rozdział II
Poznanie początków wszechświata • Duch i materia • Własności materii • Kosmos
Poznanie początków wszechświata
17.
Czy dane jest człowiekowi poznać początek wszechświata?
„Nie, Bóg nie pozwala na ujawnienie człowiekowi wszystkiego na Ziemi”.
18.
Czy człowiek zgłębi kiedyś tajemnicę spraw, które są przed nim ukryte?
„Zasłona unosi się przed nim, w miarę jak człowiek się oczyszcza, ale do poznania niektórych rzeczy potrzeba mu zdolności, których jeszcze nie posiada”.
19.
Czy człowiek może za pośrednictwem badań naukowych zgłębić niektóre z tajemnic natury?
„Nauka została mu dana, by się rozwijał na wszystkich płaszczyznach, ale nie może przekroczyć granic wyznaczonych przez Boga”.
Im bardziej dane jest człowiekowi zagłębić się w te tajemnice, tym większy powinien być jego podziw dla potęgi i mądrości Stwórcy. Jednak albo przez pychę, albo przez słabość, jego inteligencja wciąga go w grę iluzji. Człowiek tworzy system na systemie i każdego dnia dostrzega, ile błędów wziął za prawdy i ile prawd odrzucił, uznając je za fałsz. To prawdziwe rozczarowanie dla jego pychy.
20.
Czy pomijając badania naukowe, człowiek może otrzymać przekazy wyższego rzędu na temat tego, co umyka jego zmysłom?
„Tak; jeśli Bóg uzna to za pożyteczne, może wyjawić to, czego nauka nie jest w stanie mu przekazać”.
To z tych przekazów człowiek czerpie do pewnego stopnia wiedzę o swojej przeszłości i o tym, co go czeka w przyszłości.
Duch i materia
21.
Czy materia istnieje wiecznie jak Bóg, czy też została przez Niego kiedyś stworzona?
„To wie jedynie Bóg. Jednakże rozum powinien wam podpowiedzieć, że Bóg, przepełniony miłością i miłosierdziem, nigdy nie pozostawał bezczynny. Niezależnie od tego, jak bardzo oddalony w czasie wyobrażacie sobie początek Jego działań, czy jesteście w stanie pomyśleć przez chwilę, że mógłby próżnować?”
22.
Materię generalnie definiujemy jako coś, co ma objętość, może wywoływać wrażenie na naszych zmysłach, jest nieprzeniknione. Czy te definicje są dokładne?
„Z waszego punktu widzenia dokładnie tak jest, gdyż mówicie jedynie w oparciu o to, co znacie. Ale materia istnieje w stanach, które są dla was nieznane. Może być na przykład tak eteryczna i subtelna, że w żaden sposób nie będzie oddziaływać na wasze zmysły. A mimo to jest ciągle materią, choć dla was by nią nie była”.
– Jaką definicję materii moglibyście podać?
„Materia jest więzami, które krępują ducha; narzędziem, które mu służy i na które jednocześnie on oddziałuje”.
Z tego punktu widzenia można by powiedzieć, że materia jest czynnikiem, pośrednikiem, za pomocą którego i na który oddziałuje duch.
23.
Czym jest duch?
„Źródłem inteligencji we wszechświecie”.
– Jaka jest wewnętrzna natura ducha?
„Ducha nie jest łatwo poddać analizie przy użyciu waszego języka. Dla was jest niczym, gdyż duch nie jest namacalny; jednak dla nas jest już czymś. Wiedzcie dobrze – nic oznacza nicość, a nicość nie istnieje”.
24.
Czy duch jest synonimem inteligencji?
„Inteligencja jest niezbędnym atrybutem ducha, ale i ona, i on zlewają się ze sobą w tym samym bycie, przez co w waszych oczach są tym samym”.
25.
Czy duch jest niezależny od materii, czy jest jedynie jedną z jej własności, podobnie jak kolory są własnościami światła, a dźwięk – powietrza?
„Obie te rzeczy są odrębne, ale duch i materia muszą się połączyć, żeby materia stała się inteligentna”.
– Czy to połączenie jest również niezbędne do zamanifestowania się ducha? (Pod słowem „duch” rozumiemy tutaj źródło inteligencji, pomijamy w tym miejscu indywidualne istoty nazywane w ten sam sposób).
„Dla was jest niezbędne, gdyż nie jesteście przystosowani do postrzegania ducha bez materii. Wasze zmysły nie zostały do tego stworzone”.
26.
Czy można wyobrazić sobie ducha bez materii i materię bez ducha?
„Bez wątpienia można to zrobić w myślach”.
27.