Jak się łatwo domyślić, należy zacząć od znalezienia… pnia powalonego drzewa. W lesie nie powinno być z tym problemów, ale warto poszukać pnia odpowiednich rozmiarów (daszek można także wesprzeć na odpowiednio ukształtowanym głazie). Pień to ściana twojego schronienia. Jeśli będzie zbyt niski, będzie ci ciasno, a daszek będzie miał małe nachylenie, co może utrudnić odprowadzanie wody. Z kolei zbyt gruby pień może sprawić, że będziesz mieć problemy z osłonięciem wylotów szałasu. Najlepiej, jeśli pień ma około metra wysokości.
Etap 2
Dach szałasu zbuduj z długich, prostych gałęzi – takich, które same spadły, lub też ściętych przez nas4. Gałęzie należy ułożyć gęsto obok siebie, tak aby przerwy między nimi były jak najmniejsze.
Etap 3
Szałas oparty o pień drzewa
Po wzniesieniu konstrukcji szałasu należy przystąpić do uszczelnienia dachu. Można do tego wykorzystać wiele różnych materiałów: duże kawałki kory, humus z opadłych liści, a nawet gałęzie z gęstym listowiem. Pracę należy wykonać niezwykle staranie – od tego zależy, czy szałas będzie ciepły i nie będzie przemakał. Dokładnie pokryj całą powierzchnię dachu, starając się układać materiał poszycia tak, jak układa się dachówki: górna warstwa powinna zachodzić na dolną (oznacza to, że należy kłaść materiał poszycia od dołu i stopniowo przesuwać się w górę). W ten sposób woda będzie spływała po dachu i nie będzie przeciekała do środka.
Etap 4
Gdy skończysz układać pokrycie dachowe, zabezpiecz jeden z otwartych boków szałasu, aby uniknąć przeciągów. Jeśli spodziewasz się chłodów, możesz uszczelnić szałas z obu stron. W tym celu wykorzystaj te same materiały, które zastosowałeś do pokrycia dachu, lub też zbuduj ścianki z kłód drewna.
Szałasy z otwartym frontem świetnie sprawdzają się przy chłodnej i suchej pogodzie, ponieważ można je ogrzać ogniskiem rozpalonym przed szałasem. Ciepło będzie się odbijać od wewnętrznych ścian szałasu i akumulować wewnątrz. Niestety, schronienia tego typu gorzej sprawdzają się przy deszczowej pogodzie, a także wszędzie tam, gdzie nie można rozpalić ogniska.
Zasada budowy jest taka sama jak w wypadku szałasów opartych o pień; ponieważ jednak nie masz tu do dyspozycji pnia, musisz skonstruować solidną podporę, na której będzie się wspierał dach.
Etap 1
Zacznij od budowy szkieletu. W tym celu musisz znaleźć prostą gałąź, która będzie miała długość większą niż twój wzrost, dwie proste żerdzie długości około 3 metrów oraz dwie tyki długości około 1,5 metra, najlepiej z rozwidleniem na końcu. Konstruuj szkielet tak, jak pokazano na rysunku poniżej, mocno związując miejsca połączeń liną lub jakimkolwiek sznurem (patrz strony 64–70).
Etap 2
Zbierz długie i proste gałęzie, które posłużą ci za poszycie dachu. Dach powinien być ustawiony pod kątem 45–60 stopni (nie martw się, nie musisz zabierać kątomierza – pamiętaj o złotej zasadzie: „nie zawsze musi być dokładnie, czasem wystarczy mniej więcej”).
Etap 3
Dach uszczelnij tym samym materiałem, który zastosowałbyś w przypadku szałasu wspartego o pień drzewa (patrz strona 60). Podobnie wypełnij obie ściany boczne. Całą konstrukcję możesz obciążyć dodatkowo większymi gałęziami, jeśli spodziewasz się silnego wiatru.
Etap 4
Szałas otwarty
Ognisko jest czynnikiem decydującym o jakości schronienia. Przede wszystkim powinno być rozciągnięte na długości twojego ciała, dzięki czemu będzie równomiernie cię ogrzewać, gdy będziesz leżał w szałasie. (Informacje na temat rozpalania ognisk znajdziesz się w rozdziale 4). Budując dwa szałasy, skieruj je otwartymi przestrzeniami do siebie – w ten sposób dwie osoby będą mogły ogrzać się przy jednym ognisku. Obie mogą na zmianę podkładać w nocy drewno do ognia, no i oczywiście jest to rozwiązanie bardziej towarzyskie.
Szałasy o przekroju trójkątnym – zwane też wigwamami – to jedna z najstarszych form schronień. Typowe duże wigwamy indiańskie to dobre i solidne konstrukcje, ale ze względu na ich rozmiary trudno je przykryć, przez co niezbyt nadają się na krótkoterminowe schronienia, nie można ich też wznosić przy szybko pogarszającej się pogodzie. Jednak prostsze formy szałasów trójkątnych stanowią dobrą alternatywę dla szałasów opisanych wcześniej: nie wymagają powalonego pnia drzewa, a jeśli są dobrze skonstruowane, zapewniają lepszą ochronę niż szałasy z otwartym frontem.
Etap 1
Znajdź długą, prostą gałąź, nieco dłuższą niż ty sam, i dwie krótsze proste gałęzie. Długość tych ostatnich również powinna być dostosowana do twojego wzrostu: szałas ma mieć taką wysokość, byś mógł swobodnie się w nim położyć. Zacznij od budowy konstrukcji zgodnie z ilustracją obok, mocno wiążąc końce żerdzi liną lub jakimkolwiek sznurem. Ułatwisz sobie pracę, jeśli położysz żerdzie na ziemi i zwiążesz je razem, a dopiero później ustawisz w odpowiednim położeniu. Da ci to pewność, że węzeł jest solidny.
Etap 2
Zbierz odpowiednią ilość prostych gałęzi, aby móc zbudować z nich ściany szałasu, tak jak pokazano to na ilustracji poniżej. Pamiętaj, aby żerdzie układać możliwie najściślej – uszczelni to szałas i zapobiegnie dostawaniu się wody do środka.
Etap 3
Szałas trójkątny
Przykryj szałas liśćmi lub innym materiałem uszczelniającym. Postaraj się, by warstwa ta była jak najgrubsza.
Wiązanie węzłów jest jedną z najprzydatniejszych umiejętności w terenie. Zanim jednak będziesz mógł się pochwalić swoimi umiejętnościami, musisz mieć coś do zawiązywania, a liczba lin, które możesz zapakować do swojego ekwipunku, jest ograniczona. Jeśli chcesz odnieść sukces w życiu na łonie natury, musisz nauczyć się samodzielnie produkować sznury. Na szczęście jest to o wiele prostsze, niż można by sądzić, a produkt końcowy jest wyjątkowo uniwersalny. Naturalne sznury są pomocne przy budowie schronień i innych elementów obozowiska; mogą też służyć do robienia łuków, łowienia ryb, konstruowania sideł oraz naprawiania ubrań. Krótko mówiąc, warto się tego nauczyć.
Sznur możesz przygotować z każdego materiału o charakterze włóknistym. Jeśli sznury są dostatecznie długie, można je spleść i uzyskać wytrzymałe liny. Najpierw jednak należy znaleźć odpowiednie źródło materiału. Powinniśmy wziąć pod uwagę cztery rzeczy:
1. Czy materiał jest dostatecznie długi? Proces przerabiania włókien na linę spowoduje ich skrócenie, dlatego materiał wyjściowy musi mieć odpowiednią długość.
2. Czy materiał jest wystarczająco wytrzymały? Kiedy włókna zostaną skręcone i splecione, całość stanie się o wiele bardziej wytrzymała, ale byłoby dobrze, gdyby już pojedyncze włókna były mocne. Aby sprawdzić