• niewielka ostrzałka kamienna lub stalowa
• niewielka rolka nici dentystycznej – jednak nie po to, by zadowolić dentystę, ale by zyskać wielofunkcyjną i wytrzymałą linkę do naprawy różnych elementów ekwipunku
• pojemnik, w którym można przechowywać wszystkie wymienione wyżej rzeczy
Opowieści przy ognisku
Bez względu na to, czy wybieramy się na jednodniową wycieczkę po okolicy, czy na wyprawę na Mount Everest, odpowiednie ubranie i wyposażenie może zadecydować o tym, czy wrócimy żywi.
Powiada się, że doświadczenie jest najlepszym nauczycielem. Ale nie zawsze tak jest. Gdy matka natura pokaże swoją siłę, a ty nie będziesz miał odpowiedniej ochrony, ta lekcja może się okazać jedyną i ostatnią. Dlatego też zawsze należy brać pod uwagę warunki, jakie mogą panować w miejscu, do którego się wybieramy, spodziewać się rzeczy nieoczekiwanych i zabrać odpowiednie ubranie i sprzęt.
Podczas pierwszej wojny w Zatoce brytyjskie oddziały specjalne miały za zadanie przedostać się na pustynne tereny Iraku i zebrać informacje na temat wyrzutni rakietowych Scud, które Saddam Hussajn rozstawił, by siały śmierć i zniszczenie na terytorium Izraela. Misja sama w sobie była bardzo niebezpieczna – żołnierze znajdowali się setki kilometrów od własnych baz, na tyłach wroga i byli otoczeni elitarnymi jednostkami irackiej Gwardii Republikańskiej. Ostatnią rzeczą, jakiej się spodziewali, była walka… z pogodą. Jednak – co wie każdy dobry skaut – zawsze należy mieć nadzieję na najlepsze, ale przygotować się na najgorsze.
Po kilku godzinach od zrzutu za linię wroga i rozpoczęciu działań infiltracyjnych żołnierze musieli stawić czoła fatalnej pogodzie – ujemnym temperaturom i śnieżycy. Na pustyni! Podczas odprawy nikt nawet nie wspomniał o śniegu, ale oddział był dobrze przygotowany i wyposażony. Niestety, w ciemnościach nocy jeden z żołnierzy odłączył się od patrolu.
Hipotermia dopada człowieka szybko i często niezauważenie. Najpierw drżysz z zimna, potem tracisz czucie w dłoniach i twój umysł przestaje funkcjonować. Żołnierz, o którym mowa, padł ofiarą fatalnej pogody i przypłacił to życiem. Pozostali przetrwali – dlatego że mieli odpowiedni sprzęt i wiedzieli, jak z niego korzystać.
Gdy wyruszasz na wycieczkę w góry, może być jasno i słonecznie; ale matka natura potrafi bardzo szybko zmieniać plany. Nie pozwól, by to zepsuło ci wyprawę. Pamiętaj o skautowskiej zasadzie: „Bądź przygotowany”. Tylko wtedy będziesz miał szansę.
Rozdział 2
NIEZBĘDNE NARZĘDZIA
Podczas dłuższej wyprawy nie obejdziesz się bez dobrego ostrza, a być może nawet kilku różnych ostrych narzędzi. Są niezbędne przy tylu rozmaitych czynnościach: rąbaniu drewna na opał, torowaniu sobie drogi przez gąszcz, oczyszczaniu miejsca na obozowisko, a nawet przy robieniu innych narzędzi. Wiele osób ogranicza się do szwajcarskiego scyzoryka. Lepsze to niż nic, ale scyzoryk nie jest w stanie zastąpić dobrego ostrego noża, siekiery i piły. Odpowiedź na pytanie, czy jesteś w stanie zabrać wszystkie te przedmioty na wyprawę, zależy oczywiście od tego, ile innego sprzętu musisz spakować. W każdym razie powinieneś wiedzieć, jak dobierać narzędzia, jak ich używać i jak o nie dbać. Każde narzędzie jest tak dobre jak jego użytkownik – koniecz-ne są więc ćwiczenia. Nie zapominaj też o złotej zasadzie dotyczącej ostrych narzędzi: to one mają wykonywać całą ciężką pracę, a nie ty.
Ze wszystkich narzędzi, jakie można zabrać na wyprawę, żadne nie będzie tak przydatne jak nóż. Za jego pomocą można przygotować ognisko, zbudować prowizoryczne schronienie i zdobyć pożywienie. Krótko mówiąc, jest to jeden z najważniejszych przedmiotów, jakie możesz mieć. Jednak w niewyszkolonych dłoniach ostry nóż może okazać się niebezpieczny. Tak więc jeśli zamierzasz posługiwać się nożem, musisz się najpierw tego nauczyć.
Noże mogą mieć różne kształty i rozmiary. Pamiętaj jednak: to narzędzia, nie zabawki
Dobry uniwersalny nóż ma ostrze długości odpowiadającej mniej więcej szerokości twojej dłoni. Jednak wiele osób woli nosić dwa noże – mniejszy i większy – dzięki czemu może mieć dwa różne narzędzia do różnych zadań. Dobre noże nie są tanie, ale jeśli możesz sobie pozwolić na dwa, prawdopodobnie powinieneś pójść tym tokiem rozumowania i kupić oba.
Najważniejszym kryterium jest rodzaj ostrza. Ogólnie rzecz biorąc, są tylko dwie możliwości: stal nierdzewna i stal węglowa. Noże z ostrzem ze stali nierdzewnej są tańsze i nie rdzewieją, ale wymagają częstego ostrzenia, co nie jest proste. O wiele łatwiej można naostrzyć nóż ze stali węglowej – w dodatku dłużej pozostaje on ostry. Wadą jest to, że ostrza ze stali węglowej pokrywają się nalotem i mogą rdzewieć, a więc wymagają regularnego czyszczenia i większej dbałości. Po kilku latach stal węglowa wytwarza własną ochronną warstwę patyny – ciemną powłokę tlenków i węglanów, która pojawia się na wielu metalach. Jeśli nóż zardzewieje, należy przeczyścić go płótnem szmerglowym, a następnie lekko naoliwić.
W procesie produkcji ostrza są hartowane, czyli poddawane procesowi rozgrzewania i schładzania. Hartowanie metalu sprawia, iż staje się on mniej lub bardziej twardy, w zależności od prędkości schładzania. Im bardziej miękki me-tal, tym bardziej wytrzymały. Jeśli jednak jest zbyt miękki, ostrze nie będzie zachowywało ostrości i będzie się wyginało, co może doprowadzić do złamania, gdy spróbujesz coś nim podważyć. Twardość ostrza mierzona jest skalą Rockwella (jednostki HR). Dobry uniwersalny nóż powinien mieścić się w zakresie 55–62 HR. Jeśli możesz wziąć ze sobą dwa noże, większy powinien być twardszy, dzięki czemu będziesz mógł używać go do podważania bez ryzyka złamania ostrza.
Ostrze powinno być zakrzywione na całej długości. Znacznie ułatwia to cięcie i krojenie, a także ostrzenie. Czubek ostrza powinien być na tyle ostry, by można było bez wysiłku wbić go w drewno. Niektóre noże mają zabezpieczenie między rękojeścią a ostrzem, które nie pozwala dłoni ześliznąć się na powierzchnię tnącą. Nie jest to jednak konieczne, gdyż taki wypadek może się zdarzyć tylko podczas wykonywania kłucia – jeśli używasz noża prawidłowo, nigdy nie powinno do tego dojść.
Zarówno ostrze, jak i głownia (górna część metalowej części noża) powinny być wykonane z jednego kawałka metalu, gdyż jakiekolwiek połączenie tych dwóch elementów osłabia całą konstrukcję. Sama rękojeść musi być wygodna, najlepiej uformowana tak, by dopasowywała się do kształtu dłoni. Drewniane rękojeści można odpowiednio przyciąć i dostosować do swoich potrzeb.
Nóż zawsze powinien być bardzo ostry – zarówno ze względów praktycznych, jak i dla bezpieczeństwa. Tępy nóż, który się ześlizguje z ciętej powierzchni, stanowi jedynie utrudnienie i zagrożenie, a nie pomoc. Ostry wymaga użycia mniejszej ilości siły, przez co zapewnia lepszą kontrolę. Pamiętaj, że nóż, którym nie możesz z łatwością przeciąć papieru, będzie też zbyt tępy, by ciąć drewno.
Tępe ostrze to rezultat nadmiernego zaokrąglenia krawędzi tnącej. Po naostrzeniu krawędź znów powinna być ostra i mieć kształt dłuta. Proces ostrzenia jest pięcioetapowy: zaczyna się od ostrzałki gruboziarnistej, później ostrzy się