– Син Чикин бит? – диде Альфред, үзенә үзе ышанмыйча.
– Чикин, Чикин, – дип, ул тележкага беркетелгән каешларын чиште. Баксаң, аның тез капкачлары исән икән. Чикин, стенага тотынып, тезләре белән хәрәкәт итә ала. Менә ул теге яктан ике стакан алып чыкты. Кулында пычак сымак нәрсә дә бар иде.
Ул стаканнарга тутырып аракы салды. Альфред аны көчкә бер-ике йотым уртлап куйды. Чикин мунчадан чыккандагы кебек кәеф белән утыра башлады. Инде үзе белән аңлашып та булыр кебек тоелды.
– Чикин, нишләп син мине танымыйсың? – диде Альфред, училищеда бергә курсант булып укыган чакларын исенә төшерде.
Теге һаман, берни хәтерләмим, дип утыра бирде. Бергә булган бик күп хәлләрне тәгаенләде лейтенант, Чикинның әнисен тасвирлап бирде, үзенең нәрсә әйткәнен, аның нәрсә сөйләгәннәрен тезде. Әмма Чикин башын як-якка чайкап, кайчак чигәсенә бармагын ук төртеп боргалап торды. Янәсе, ул ычкынган, ахрысы. Альфредның аңа отыры ачуы килә башлады.
– Нигә юри кыланасың, таныйсың бит, мин сиңа тагын биш ярты алып кайтам, нигә дустыңны танымыйсың? – дип, тавышын күтәрде.
– Парин, алай кычкырынма, – диде Чикин, ниһаять.
– Контужен да булдыңмы әллә?
– Юк, миңа сугышта булырга туры килмәде… – Чикинның кечерәк йодрык чаклы булып шешенгән күз кабаклары аска салынып төште. Борын канатындагы кызыл җеп кебек тамырлары тагын да җетеләнә төште.
– Тукта, син артиллерия училищесында укыган идеңме?
– Укыдым, тәмамладым, әмма… – Ул кулын селтәде, көрәктәй зур кулы белән стаканга ябышты. Эчеп куйгач, алга бүлтәебрәк торган яргаланган аскы иренен җиңе белән сөртте, кашлары җыерылып килде.
– Кешеләр!.. Кеше кыяфәтендәге ерткычлар, әйе, әйе! – диде ул ниндидер әрнүле киная белән. – Каты законнар гына аларны кеше сурәтендә йөртә. Бер-берсен сатарга гына торалар…
– Төрле кеше бар инде анысы…
– Барысы да бер чыбыктан сөрелгән, парин. Менә әйт, сатылмаган яки сатмаган берәр адәм затын беләсеңме? Йә? Хет бер мәртәбә генә чынын сөйлик әле. Мөмкинме шул, юкмы? Йә, күргәнең бармы шундый кешене? Әһә, очраганы булмаган, димәк.
– Ә безнең политрук Сайгановны хәтерлисеңме? Нинди әйбәт кеше иде! Аның, мөгаен, сатканы булмагандыр. Юк, ышанмыйм.
– Сатканы булмаса, аның үзен саттылар. Белмисеңмени, кырык икенең кышында Суслонгерга җибәрделәр, аннан – штрафбатка. Шунда беткән.
– Китсәнә, ну, ничек алай булды?
– Сөйләделәр ич, русча белмәүче татар курсантын, татар егетен яклаган, шунда политик хата җибәргән, имеш. Белмим тагын…
– Юк, булмас, ышанмыйм. Сайганов кебек дөрес кешене дә… Юк, ышана торган түгел…
– Син, парин, кешеләрне белеп бетермисең. Аягыңа сыер басмаган икән әле…
– Да… – дип, Альфред озын итеп сызгыра гына алды.