– Уяўляеш, да самага Брэста бегма бег! – зноў, падобна варвару, уварваўся ў стройную фалангу маіх думак голас Прасвірава. – Ні разу не спыніўся!
– Адкуль вы ведаеце, што ён не спыніўся ні разу? – спытаў я.
Прасвіраў з бацькам у здзіўленні ўтаропіліся ў мяне. Відаць, яны забыліся пра маё існаванне.
– Дык жа гаршчок з золатам у руках, – сказаў Прасвіраў. – З гэтым не спыняюцца.
– А я б на цягніку паехаў, – сказаў бацька. – З Лунінца проста ва Уладзівасток. А лепш у Сочы.
Ён цмокнуў. Здаецца, Сочы спадабаліся яму больш за Уладзівасток. Мне таксама.
– Косця, які цягнік?! – пляснуў рукамі Прасвіраў. – Я ў аповесці так і напісаў: бег, не спыняючыся, да самага Брэста!
– Цікава, што ён з гэтым золатам зрабіў? – паглядзеў на мяне бацька. – Гэта ж яўрэйскае золата. А яно нашага брата шчаслівым не зробіць.
Здаецца, аповесць Хведара Пятровіча займала яго нашмат меней, чым гаршчок з золатам. Але бацька заўсёды быў абыякавы да літаратуры, з паэтаў ведаў аднаго Ясеніна. На падпітку мог прачытаць на памяць «Чорнага чалавека».
– Вялікая аповесць? – спытаў я Хведара Пятровіча.
– Дзевяноста старонак на машынцы! – горда адказаў той. – Паўгода адным пальцам кляпаў.
– Трэба было машыністцы аддаць, – умяшаўся ў нашую размову пра літаратуру бацька.
– Гэта ж аповесць! – паглядзеў на яго, як на немаўля, Прасвіраў. – Тут трэба самому.
Я з ім быў цалкам згодны. Пісьменніцкая справа святая.
– Жонку трэба навучыць друкаваць, – сказаў бацька. – Ці адну з дачок. Колькі іх у цябе?
– Чатыры.
«Ого! – падумаў я. – Чатыры дачкі плюс жонка. Як яму ўдаецца пісаць у такіх умовах?»
– А я на працы, – прызнаўся Хведар Пятровіч. – Там спакайней.
Ён раптам уважліва паглядзеў на мяне. Мне зрабілася няўтульна.
– Валя таксама восьмы клас скончыла, – сказаў Прасвіраў. – Трэба вас пазнаёміць.
– Канешне, – згадзіўся бацька. – Навошта шукаць сякеру пад лаўкаю?
«Якая яшчэ сякера? – падумаў я. – Бацька тупы, але гэты яшчэ тупейшы».
– Валя! – гучна паклікаў Хведар Пятровіч.
– Пайшла на вуліцу, – пачулася з-за дзвярэй.
«Слава богу!» – ледзьве не перажагнаўся я.
– Ну, тады давай па грамульцы, – адчыніў дзверцы адной з шаф Прасвіраў. – Марыя, нясі закусь!
– Нясу, – адказала з-за дзвярэй жонка.
Я зразумеў, што і мне пара на вуліцу.
Тады мне прачыніліся дзверы ў святая святых, і я зазірнуў у шчыліну. Там я ўбачыў стос чыстых лістоў паперы на стале, пішучую машынку і невыразны абрыс машыністкі. Яна магла быць і пекнай дзяўчынаю.
«Анты, наперад!» – скамандаваў я.
Але раман «Анты» так і застаўся напісаным ад рукі чарнавіком. Відаць, для яго напісання трэба было атрымаць па галаве не драўляным, а жалезным мячом.