Киһи биирдэ олорор. Софрон Данилов. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Софрон Данилов
Издательство: Бичик
Серия:
Жанр произведения:
Год издания: 1973
isbn: 978-5-7696-2349-7
Скачать книгу
аспакка эрэ, хотонунан аппар ыстаныам”, – дии санаан аһарда.

      Киэһэ хараҥарыыта эмиэ айаҥҥа турунна. Иккилии көс кэриҥэ бара-бара, атын хаптарда. Бэйэтэ эмиэ тоҥ буспут этинэн, алаадьытын тобоҕунан үссэннэ, хаары уобалаан тамаҕын илитинэ истэ. Аара сыккырыыр тыыннааҕы көрсүбэтэ. Арай айанын тухары төйүөрэ тоҥмут иччитэх хара тыа суолу кыһарыйа хараҥа истиэнэ буолан субуллар. Хаһан эмэ от үрэхтэр толоонноругар, алаастар сыһыыларыгар киирдэҕинэ эрэ икки өттө арыый кэҥии түһэн ылар.

      Түүнү быһа тугу да көрсүбэккэ айаннаан, Валерий устунан холкутуйан барда. Бэҕэһээ түүн ыгылыйбыта ааһан хаалла, ханна эрэ дьоннор бааллар, кыргыһаллар эҥин диэн киһи соччо итэҕэйиэ да суоҕун курдук буолла. Кэннэ, иннэ, тулата бүтүннүүтэ кураанах, иччитэх. Ыбылы тоҥон хайыта барар сиртэн, дэлбэритэ ыстанар мутуктан ураты туох да дорҕоон иһиллибэт. Им-ньим. Онон Валерий наҕылыйа быһыытыйда. Онуоха эбии иллэрээ түүнтэн булгутуллубакка айаннаабыт ата сылайбыта билиннэ.

      Валерий түүн үөһэ лаппа ааспытын кэннэ суол кытыытыгар турар иччитэх өтөххө тохтоон, бэйэтэ чэйдээн, атын сынньатан ааһарга быһаарынна. Сэрии буолан, суол атта иччитэхсийбитэ эмиэ да үчүгэйгэ, эмиэ да куһаҕаҥҥа дылы. Валерий эмиэ хаар анныттан мас хомуйан оһох оттунарга, тоҥ хаартан ууланарга тиийдэ. Сыарҕатын отун, биирдэ хабыалатыыны эрэ хаалларан баран, барытын атыгар биэрдэ. Бүгүн тиийэн тохтуохтаах сирэ мантан түөрт көстөн эрэ ордук. Онуоха сынньаммыт ат биирдэ эмэтэ хабыалаттахха да тиийэр ини.

      Валерий оһоҕун тигинэччи отунна, чэйэ оргуйарын көһүтэн, уокка сыламнаан мас кыстыыр баҕанаҕа көхсүнэн өйөнөн олордо. Олордо да, мунна хаччыгынаабытынан барда.

      Кини төһө өр утуйбутун бэйэтэ да билбэтэ, тоҥон, титирээн уһугунна. Көмүлүөк хардаҕастара умайан бүтэн, чохторо онон-манан кыламнаан, холумтан күрэҥ күлүнэн бүрүллэ сытар. Валерий, таһырдьаны өҥөс гынан көрөөт, ыксаата: халлаан хайыы-үйэ үөл-дьүөл буола сырдаан эрэр эбит. Хойутаабыт да хайыаҕай, манна, суол ортотугар олорон хаалыа дуо, бардаҕына эрэ сатанар. Кини, онтун-мантын тиэтэлинэн хомунаат, таһырдьа тилигирэйэн таҕыста.

      Валерий көс кэриҥин барыыта адьас сырдаата. Эрдэ турар ыал күнүскү аһылыктара чугаһаан эрдэҕэ. Кини, аара ханна да тохтообокко, аҕатын үөлээннээҕэ Уордаах Уоһук оҕонньордооххо быһа тиийэргэ быһаарынна. Уордаах олоҕо мантан үс көс кэриҥэ. Бу диэкинэн кыһыллар суох буолуохтаахтар. Соҕуруу диэки, Майаҕа Павловскайга ордууланар сурахтаахтар. Ол да буоллар Валерий күн сырдыгар түбэһэн хаалан, наҕылыйбакка, суһаллык айаннатан дьигиһиттэ.

      Кини санаатыгар аралдьыйан иһиллээбэккэ истэҕинэ ойуур суолун тоҕойуттан эмискэ иннигэр аттаах киһи баар буола түстэ. Утары кэлбит киһи атын туора тардан тохтотто. Чугастааҕы киһи быһыылаах. Бэрт мөкү ат сэптээх, от-мас тиэйэр мара сыарҕалаах. Валерий, өрүһүйэн атын салайбакка, сыарҕатын анараа киһи киэнин кытта хабырыһыннарда.

      – Кэпсээниҥ? – эргэ нэк бэргэһэни сабыччы кэппит киһи, умса