Qarı doluxsundu. Fikrət sükanın arxasında əyləşib xadiməyə bir daha razılıq edərək, maşını hərəkətə gətirdi.
−Anan nə əcəb gəlmədi? – deyə doğum evinin yaşıl həyətindən küçəyə burulanda Günəş soruşdu.
−Evdə sənin üçün xörək hazırlayırdı.
−Nə bişirirdi?
−Quymaq.
Fikrət boylanıb qarşısındakı kiçik aynadan dala baxdı:
−Mənim pəncərəm açıqdır, sizə soyuq olarsa, örtüm.
“Sizə!” Onun bu sözü Günəşlə oğluna aid idi.
−Yox, örtmə, qoy uşağa yayın havası dəysin.
Maşın geniş bir prospektə çıxdı, Fikrət çox asta sürürdü. Günəş bayıra tamaşa edir, nə haqdasa fikirləşirdi. Dəniz lap yaxında idi. Sahildə oynaşan köpüklü dalğaların şırıltısı eşidilirdi. Uzaqlarda sular gömgöy görünürdü.
−Fikrət!
−Ay can!
−Ləpədöyəndəki o hündür, qara daş sənə tanış gəlmir?
−Bəli, bilirəm nəyə işarə vurursan. Siz mənimlə olmasaydınız, bu dəqiqə çıxıb, lap paltarlı onun üstündən yenə suya tullanardım.
O, istər-istəməz ilk görüş axşamını xatırladı. İndi isə ata olmuşdu.
−Günəş, oğlumuza ad fikirləşməmisən?
−Onu ananla məsləhətləşmək lazımdır.
Fikrət bir siqaret çıxarıb damağına qoydu, uşaq yadına düşcək, tez ağzından alıb qırağa atdı. “Bundan sonra heç evdə də çəkməməliyəm” – deyə özlüyündə qət etdi.
−Anamın arzusu odur ki, nəvəsini atamın adı ilə − Nadir çağıraq. Bilmirəm buna sən necə baxırsan?
Fikrət əlini pəncərədən çıxarıb sola döndü. Günəş bir anlığa susdu. Nə cavab verəcəyini fikirləşdi. Əslində o, lap birinci gündən oğlu üçün “Gündüz” adını seçmişdi, indi daha bu sözdən sonra onu Fikrətə eşitdirməyin mənası yox idi.
−Anan ixtiyar sahibidir. Madam ki, ürəyi istəyir, Nadir çağırarıq.
−Çox sağ ol. Arvad yaman sevinəcək!
Maşın şəhərin mərkəzində beşmərtəbəli bir binaya yaxınlaşanda yavaşıyıb, həyətə buruldu. Pəncərədən onların gəldiyini görən qarı evdən nə vaxt, necə çıxdığını bilmədi. Arvad şadlıqla irəli cumaraq nəvəsini qucağına aldı və titrək dodaqları ilə gəlininin alnından öpdü.
−Əlində, ovcunda qalsın, ay qızım! – dedi. – Axır ki, bizim də bəxtimiz güldü.
Bəli! Soltanovlar ailəsinə xoşbəxtlik gəlmişdi!..
Onca dəqiqə sonra, evdə nənə uşağın bələyini açanda hamını dəhşət bürüdü! Günəş səsi gəldikcə heyrətlə çığırıb bayılmadımı?! Qıçları əsən qarı özünü ayaq üstə saxlaya bilmədiyindən divana yıxılmadımı?! Fikrət gözlərini yumub, ikiəlli başına vurmadımı?!.
Günəşə doğum evindən oğlunun yerinə qız uşağı vermişdilər?
İKİNCİ NOVELLA
Müharibə qurtarmışdı.
Əkrəm evə kor qayıdırdı. Dörd il cəbhələrdə odun-alovun içərisində vuruşarkən, həmişə − gecə də, gündüz də, doğma Bakını təzədən görmək, bir daha onun geniş küçələrində gəzmək arzusu ilə yaşayan Əkrəm, indi iki gözdən məhrum, çəliyini vağzalın daş pilləkənlərinə döyəcləyə-döyəcləyə qaranlıq, zülmət bir şəhərə enirdi. Evinə hansı yollarla, necə gedəcəyini bilmirdi.
O, səkiyə düşcək bir kənara çəkilib ayaq saxladı, çamadanını yerə qoydu; üzü divara dayandı, tez-tez kirpik çalaraq fikirləşdi: “Görəsən, bir azdan qapının zəngini basanda, qarşıma kim çıxacaq? Yəqin ki, Yeganə! Bəs o məni görəndə nə edəcək? Sevindiyindən boynuma sarılıb uşaq kimi hönkür-hönkür ağlayacaqmı? Yoxsa… bu vəziyyətdə qayıtdığım üçün qonşuların yanında xəcalət çəkəcək? Eh!.. Mən də çox qəribə şeylər düşünürəm. Dörd il əvvəl Yeganə elə bu vağzaldan məni cəbhəyə yola salanda göz yaşları içərisində nələr deməmişdi: “Get, əzizim! Amanın günüdür, özündən muğayat ol! Məndən əsla nigaran qalma, həmişə yolunu gözləyəcəyəm, Əkrəmcan! Səni and verirəm istədiyinə, məktublarının arasını kəsmə, tez-tez yaz, sənə qurban olum, məni yaddan çıxarma!..”
Elə bil Əkrəm indi də bu sözləri Yeganənin dilindən eşitdi; onun titrək, musiqili səsi qulaqlarında cingildədi. Ürəyi kövrəldi. Yaylığını çıxarıb, gözlərini sildi. “Yox, Yeganənin barəsində ayrı cür fikirləşmək ağılsızlıqdır! Həyatda bir dəfə səhvi olmuşsa, onu da dərk etmişdir. Mən evə utanmadan, xəcalət çəkmədən getməliyəm!”
Bu vaxt gənc bir qadın səkiyə çıxanda, qəfildən Əkrəmi görcək dayandı. Heyrət içərisində, çox diqqətlə qarşısındakı şəxsin üzünə baxdı. “Bu odur! Odur!” – deyə dəhşətdən az qala hıçqırmaq dərəcəsinə gəldi, lakin özünü ələ aldı…
Əkrəm yoluna düzəlmək istədi, nə düşündüsə, yenə yubandı.
“Bəs əvvəllər mənə isti əlcək, yun corab, cürbəcür sovqatlar göndərən, uzun-uzadı təsirli məktublar yazan Yeganə, son zamanlar, xüsusən kor olduğumu biləndən sonra birdən-birə niyə susdu? Məgər o, mənə təsəlli vermək üçün bu qayğını daha da artırmalı deyildimi?”
Əkrəm iki yol ayrıcında, tərəddüd içərisində qalmışdı. Bu yollardan biri onu neçə müddətdən bəri həsrətində olduğu gözəl qadını Yeganənin vüsalına, digəri isə naməlum səmtə aparacaqdı.
Yeganə Əkrəmi həqiqətən gözləyirdimi? Onunla qurduğu həyatı, əhd-peyman etdiyi kimi, sədaqətlə başa vurmağı yenə arzulayırdımı? Bunu bilmək çətin, çox çətin idi. Əkrəmə hər şey, ancaq qapını açıb içəri girəndən sonra Yeganənin münasibətindən, deyəcəyi sözlərdən, səsinin ahəngindən aydın olacaqdı. Həm də birinci, ikinci gün yox, tədricən, həftələr, aylar ötdükcə… Əfsus ki, qadının gözlərindəki ifadəni Əkrəm oxuya bilməyəcəkdi! O, həyat işığından məhrum idi. Həmişə də ona həsrət qalacaqdı. Hətta günəşi, ayı, ulduzları belə görməyəcəkdi!..
Bu qaranlıq dünyada Əkrəmin gözlərinə işıq, ürəyinə təsəlli verəcək bircə adam vardısa, o da Yeganə idi!
Bayaqdan qıraqda dinməz-söyləməz durmuş gənc qadın irəli addımladı:
− Bağışlayın… Evinizə gedirsiniz? – deyə həyəcanını boğmağa çalışaraq, mehriban bir qayğıkeşliklə xəbər aldı.
Əkrəm səsgələnə döndü:
− Siz kimsiniz?
− Yoldan ötən…
− Bəli. Evimizə gedirəm. İstəyirəm burdan bir minik tapım. Təzə pirin yanına qalxacağam.
− İcazə