„Family Relations” 2019.
9
B .Grace, P. Meredith , J. Strong , M. Green, Sensory Sensitivity and Its Relationship With Adult Attachment and Parenting Styles, „PloS One” 2019, t. 14, nr 1, e0209555.
10
A. Aron, S. Ketay, T. Hedden, E. N Aron, H. R. Markus, J. D.E. Gabrieli, Temperament Trait of Sensory Processing Sensitivity Moderates Cultural Differences in Neural Response, „Social Cognitive And Affective Neuroscience” 2010, t. 5, nr 2–3, s. 219–226.
11
J. Jagiellowicz, X. Xu, A. Aron, E. Aron i in., The Trait of Sensory Processing Sensitivity and Neural Responses to Changes in Visual Scenes, „Social Cognitive And Affective Neuroscience” 2010, t. 6, nr 1, s. 38–47. Zadanie polegało na zauważaniu drobnych różnic na zdjęciach krajobrazów. W subtelniejszym zadaniu osoby wysoko wrażliwe przetwarzały sygnały głębiej niż osoby bez tej cechy.
12
H. Trey, S. Ketay, A. Aron, H. R. Markus, J. D.E. Gabrieli, Cultural Influences on Neural Substrates of Attentional Control, „Psychological Science” 2008, t. 19, nr 1, s. 12–17. Zadania percepcyjne okazały się mniej lub bardziej trudne zależnie od pochodzenia kulturowego danej osoby. Trudność można mierzyć z zastosowaniem obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (MRI), obserwując aktywność (czyli wysiłek) przebiegającą w różnych częściach mózgu. Chińczykom, pochodzącym z kultury kolektywistycznej, łatwiej było dostrzegać kontekst – czy kwadrat zawierający kreskę ma te same, czy odmienne proporcje co inny z kreską w środku. (To zdumiewające, że kultura wpływa na subtelne zdolności percepcyjne, prawda?). Natomiast długość kreski nie stanowi przedmiotu ich uwagi, dlatego porównywanie długości jest dla nich trudniejsze do wykonania. Amerykanie, wywodzący się z kultury indywidualistycznej, łatwiej dostrzegają pojedyncze cechy – czy kreska w kwadracie jest tej samej długości co analogiczna w innym kwadracie. Ich mózg musi się bardziej napracować podczas porównywania wielkości kwadratów. Ponownie okazuje się więc, że nawet w przypadku zadania percepcyjnego, jeżeli pochodzisz z kultury kolektywistycznej, w której liczy się społeczny kontekst, łatwiejsze jest dla ciebie pierwsze zadanie, natomiast pochodzenie z kultury indywidualistycznej ułatwia wykonanie drugiego.
13
B.P. Acevedo, E. N. Aron, A. Aron i in., The Highly Sensitive Brain: An Fmri Study of Sensory Processing Sensitivity and Response to Others’ Emotions, „Brain And Behaviour” 2014, t. 4, nr 4, s. 580–594.
14
B.P. Acevedo, E. N. Aron, A. Aron i in., The Highly Sensitive Brain: An Fmri Study of Sensory Processing Sensitivity and Response to Others’ Emotions, „Brain And Behaviour” 2014, t. 4, nr 4, s. 580–594.
15
E. N. Aron, A. Aron, Sensory-Processing Sensitivity and Its Relation to Introversion and Emotionality, „Journal of Personality And Social Psychology” 1997, t. 73, nr 2, s. 345.
16
E. N. Aron, A. Aron, K.M Davies, Adult Shyness: The Interaction of Temperamental Sensitivity and an Adverse Childhood Environment, „Personality and Social Psychology Bulletin” 2005, t. 31, nr 2, s. 181–197. Po zakończeniu eksperymentu uczniowie zostali poinformowani, że niektórzy dostali testy z niemożliwymi do odpowiedzi pytaniami, a inni z dziecinnie łatwymi. Jednak zanim się o tym dowiedzieli, tuż po zakończeniu sprawdzianu wypełnili kwestionariusz pomiaru nastroju, tak by można było stwierdzić, jakie odczucia w związku z uzyskanymi przez siebie wynikami mieli wysoko wrażliwi, a jakie mieli pozostali.
17
B.P. Acevedo, E. N. Aron, A. Aron i in., The Highly Sensitive Brain: An fMRI Study of Sensory Processing Sensitivity and Response to Others’ Emotions, „Brain And Behavior” 2014, t. 4, nr 4, s. 580–594.
18
B. P. Acevedo, J. Jagiellowicz, E. N. Aron, R. Marhenke , A. Aron, Sensory Processing Sensitivity and Childhood Quality’s Effects on Neural Responses to Emotional Stimuli, „Clinical Neuropsychiatry” 2017, nr 6.
19
Neurony lustrzane w mózgu odkryto dopiero w ostatnich dwudziestu latach. Pierwotne odkrycie zostało dokonane w laboratorium w Parmie we Włoszech, gdzie naukowcy korzystali z elektrod wstawionych do mózgu makaków, by przekonać się, które neurony kontrolują poszczególne ruchy dłoni. Ustalono, który obszar wiąże się z podniesieniem przez małpę ręki, gdy ta chce coś złapać. W niektórych sytuacjach zarejestrowano jednak dziwną aktywność w mózgu, kiedy małpa, siedząc nieruchomo, obserwowała, jak eksperymentatorzy coś podnosili. Dopiero po pewnym czasie naukowcy zdali sobie sprawę z tego, co się działo: neurony, które potem nazwali lustrzanymi, sprawiały, że małpa naśladowała czynności ludzi. Jeszcze dłużej trwało poznanie wszystkich implikacji tego. Teraz jednak wiemy już, że również w naszym przypadku, kiedy obserwujemy, jak ktoś inny coś robi albo coś odczuwa, w różnych miejscach mózgu aktywują się u nas neurony w taki sam sposób, jak pewne neurony w mózgu obserwowanej osoby. Więcej na temat tego ciekawego odkrycia patrz G. Rizzolatti, C. Sinigaglia, Mirrors in the Brain: How Our Minds Share Actions and Emotions, Oxford University Press, USA 2008.
20
R. F. Baumeister, K. D. Vohs, N. C. DeWall, L. Zhang, How Emotion Shapes Behavior: Feedback, Anticipation, and Reflection, rather than Direct Causation, „Personality And Social Psychology Review” 2007, t. 11, nr 2, s. 167–203. Baumeister słynie z ukazywania zagadnień w zupełnie nowym świetle. W tym przypadku argumentował, że w przeciwieństwie do poglądu, iż emocje głównie przeszkadzają w racjonalnym myśleniu podczas podejmowania decyzji lub działania, większość emocji jest doznawanych po zdarzeniu, co służy utrwaleniu go w pamięci i wyciąganiu z niego nauki, zatem ostatecznie przyczynia się do racjonalności.
21
Baumeister i in., 2007.
22
W Stanach Zjednoczonych młodzi ludzie idą na studia lekarskie po ukończeniu innych studiów pierwszego stopnia (przyp. tłum.).
23
Jagiellowicz i in., 2010.
24
F. X. R Gerstenberg, Sensory-processing Sensitivity Predicts Performance on a Visual Search Task Followed by an Increase in Perceived Stress, „Personality and Individual Differences” 2012, t. 53, nr 4, s. 496–500.
26
R. D. Leake, R. E. Weitzman, T. H. Glatz, D. A. Fisher, Plasma Oxytocin Concentrations in Men, Nonpregnant Women, and Pregnant Women before and during Spontaneous Labor, „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” 1981, t. 53, nr 4, s. 730–733.
27
T. D Wachs, Relation of Maternal Personality to Perceptions of Environmental Chaos in the Home, „Journal of Environmental Psychology” 2013, nr 34, s. 1–9.
28
H. B. Rick, J. Hanson, R. Pollycove, Mother Nurture: A Mother’s Guide to Health in Body, Mind, and Intimate Relationships, Penguin Books, New York 2002.
30
S. Cohen, D. Janicki-Deverts, R. B. Turner, W. J. Doyle, Does Hugging Provide Stress-Buffering Social Support? A Study of Susceptibility to Upper Respiratory Infection and Illness, „Psychological Science” 2015, t. 26, nr 2, s. 135–147.
