Sy het gesien iets skort en bestel onmiddellik vir my iets om te drink. Intussen gesels sy land en sand en vertel dat sy hartseer is omdat haar ma in die hospitaal op sterwe lê. Haar stiefpa is ’n jaar vantevore oorlede. Toe sy haar ma se naam noem, val ek amper van my stoel af.
Dis Chrissie, my Chrissie.
Ons het mekaar gegroet en ek is na die dokter toe. Ná my afspraak het ek by ontvangs gaan vra waar Chrissie lê. Ek het ’n rooi roos gekoop en is na haar saal toe. Sy het vir my mooier as ooit gelyk. Toe sy my sien, het ons gelyktydig geglimlag en begin huil. Sy het haar hand na my uitgesteek.
Ek vertel haar hoe ek haar opgespoor het en sy sê: “My liefste Eben, Anita is jou dogter.” Sy het my toestemming gegee om vir Anita, wat na my ouma vernoem is, te sê.
Sy vertel my toe wat gebeur het, hoe sy uitgevind het sy is swanger, hoe haar ouers haar oorsee gestuur het om die geboorte af te wag ten einde die skandaal te vermy. Sy beduie ek moet nader kom en fluister in my oor: “Ek is en was nog altyd lief vir jou.”
Aan haar pinkie was die seëlring wat ek 40 jaar gelede met my eerste salaris vir haar gekoop het. Ons het ons belofte aan mekaar volbring. Chrissie is dieselfde aand stil in haar slaap oorlede. Dit was asof sy op iets gewag het.
Ek het besluit om nie vir Anita die waarheid te vertel nie. Ek wou nie hê sy moes lelike gedagtes van haar oupa koester nie. Ek het self nie meer lank om te lewe nie, maar is gelukkig. Ek het twee wonderlike vroue in my lewe gehad, maar ek het nie ’n belofte aan een van hulle verbreek nie.
Ek en my vrou kon nie kinders hê nie, maar nou het ek ’n pragtige dogter en drie kleinkinders. Hulle weet net nie van my nie.
Dit was nie toeval dat daai beursie daar gelê het nie.
Eben
Ns. Ek het fiktiewe name gebruik om onskuldige geliefdes te beskerm.
Anette kyk uit vir my
My verloofde, Anette Roberts, het in Oktober 2017 haar eie lewe geneem. Sy het aan depressie gely. Dit alles is steeds vir my een groot verskrikking. Ek was by my huis op Jacobsbaai aan die Weskus toe ek die nuus kry.
Anette het in Bloemfontein gewoon. Ek moes die begrafnis in Bloemfontein bywoon, maar was nie in staat om alleen soontoe te ry nie. Ek wou ook nie vlieg nie, want ek hou nie van vlieg nie.
Ek het op Facebook gevra of iemand ’n geleentheid Bloemfontein toe het vir my. Op die ou end het ek een tot op Beaufort-Wes gekry, waar ek die nag in die hotel geslaap het. Die volgende oggend, ná ’n onrustige nag, stap ek by die hotel uit sonder om te weet hoe verder. Hoe gaan ek in Bloemfontein kom? Nou moet iemand my help, Anette, sê ek saggies.
Dis vroegoggend. Beaufort-Wes se strate is stil. Miskien moet ek gaan kyk waar ’n truck stop is, besluit ek. Dalk sal een van die lorriedrywers my laat saamry Bloemfontein toe. Op pad na die truck stop stap ek by die Engen-garage verby. Daar is net een motor by die petrolpompe – een met ’n Noordwes-registrasienommer. Die man sien my en kom na my toe. Hy het in die koerant gelees van Anette. Francois is sy naam, sê hy. Sy vrou kom gee my ’n drukkie. Hulle is op pad terug huis toe op Rustenburg ná hul jaarlikse vakansie op Mosselbaai. Ek kan saam met hulle ry, sê Francois. Ek weet net ek moet by Francois en Maureen en hul seun, Tiaan, in die kar klim. Ek besluit toe ook sommer ek sal saamry tot op Kimberley en daar ’n kar huur en Bloemfontein toe ry.
Daar trek ek en Francois en Maureen en Tiaan, mense wat ek van g’n kant af ken nie. Die mooiste, sagste mense. Verby Drie Susters en Victoria-Wes. Hulle luister na my hartseer vertelling, my skok oor Anette. Maureen gee tissues aan en op Britstown koop Francois vir my ’n koeldrank. Drie of vier uur later ry ons Kimberley binne – ek en hierdie engele. Ek tel my selfoon op om hul naam in te tik en te bêre. Wat is julle van, Francois? vra ek. Ek kry hoendervel en begin weer huil toe hy antwoord: “Roberts. Ons van is Roberts.” Dieselfde as Anette s’n. Toevallig? Nee … Ek glo dis my liewe Anette wat my weer wou help.
Dana Snyman
Skollies gaan stad toe
’n Paar jaar gelede moet ek ’n viertonvragmotor in Pietermaritzburg gaan haal. Ek vlieg van Kaapstad na Durban en ry teen 70 kilometer per uur die lang pad terug met die vragmotor.
Teen twee-uur se kant ry ek verby Qumbu, oor die bult en af teen ’n lang afdraand tot waar die pad na Mthatha die Tsitsa-rivier kruis.
Skielik kom ’n skril geluid, gevolg deur ’n harde klap, onder die enjinkap uit. Die enjin is verder stil, maar die temperatuur styg vinnig en ek weet: Die waaierband wat om die waterpomp draai, is daarmee heen. Ek moet stilhou sodat die enjin nie oorverhit nie, maar daar is nêrens aftrekplek nie, net staalrelings links van die pad en ’n styl wand regs van my.
Ek haal die vragmotor uit rat uit en laat dit by die afdraand af loop tot ek ’n afdraaiplek na links kry. Ek stop en soek paniekerig my selfoon en hoop daar is ontvangs. Ek kyk rond en in my agterkop stoot ’n bekommernis moedswillig na bo. Ek sit alleen in die middel van die Transkei met ’n stukkende voertuig – vandag slaat hulle my oor die kop en sleep die voertuig weg.
Gelukkig werk my foon. My vrou google vir iemand wat kan help, maar almal kwoteer tussen R3 500 en R5 000. Ek bel ook rond en ’n werktuigkundige stel voor dat ek omdraai en stadig, stop-stop, terugry tot by Qumbu, sowat 10 kilometer agter my. Iemand op Qumbu sal sekerlik ’n ou waaierband hê.
Toe ek die derde keer bult op stilhou sodat die enjin kan afkoel, is dit by ’n taxi-stilhouplek by ’n plekkie met die naam Mvumelwano. Ek steek weer my pyp aan en wag dat die enjin afkoel. Die kruin van die bult is vlak voor my en dan is dit heelpad afdraand tot by Qumbu.
Met dié kom twee jong vroue met ’n voetpad regs van my aangestap. Tussen hulle swaai hulle ’n nege-kilogram-gasbottel. Seker op pad na Qumbu om dit te vul, dink ek. Hulle lag en gesels hard genoeg dat ek hulle kan hoor. Dan besef ek hulle praat perfekte, aksentlose Afrikaans! Hulle gaan staan reg voor die vragmotortjie se neus en loer kort-kort óm my om te sien of die minibussie nog nie aankom nie.
My nuuskierigheid kry die oorhand. “Middag!” groet ek. “Hoe kom dit dat julle twee hier in die hart van die Transkei Afrikaans praat?”
Hulle lag heerlik uit die maag uit en vertel dat hul ma ’n meisie uit die Kaapse Vlakte is, dat sy hul pa in die Kaap ontmoet en getrou het en saam met hom na sy grond in die Transkei teruggekeer het. Hoewel hulle Xhosa kan praat en volgens hul pa se tradisies grootgemaak is, is hul huistaal steeds Afrikaans.
“Maar wat maak Meneer hierso?”
Ek vertel.
Uit een mond roep hulle: “Trevor!”
’n Gesig vol oliestrepe loer om die mielies. “Yes, watsit?”
“Kom hierso! Yiza apha!” Nou lag die twee éérs lekker.
Trevor kom al handskoonmakend nader. “Hoe kan ek help, meneer?”
Ek vertel van die fan belt.
Hy spring om en enkele minute later is hy terug met ’n ou waaierband wat, verduidelik hy, hy sommer op die ashoop gekry het.
“Laat sak sy kop, meneer.” Ons maak die kajuit los en dis nie 10 minute nie of ons slaan hom terug. Trevor stof sy hande selfvoldaan af. “Daar’s hy, meneer. Jy sal tot op die plaas kan ry, maar dan sal jy ’n nuwe fan belt moet opsit.”
“Verskriklik dankie, Trevor, en julle meisies, vir jul hulp! Trevor, wat skuld ek jou?”
“Wat? Meneer vir mý skuld? Nog te nooit’ie! Meneer moet laat waai. Die Kaap lê nog ver.”
Ek gee hom ’n paar rand. Hy bedank my opreg, soos net iemand met ’n dankbare hart kan doen. Ek bieg. “Jy