“Dankie, mevrou,” sê Bennie.
“Noem my Brenda. Ek het vir julle …”
“Is dit genuine the most luxurious train in the world?” val Cupido haar in die rede.
Strydom knik asof dit nie die eerste keer is dat iemand dit vra nie. “Dit is.”
“Okay?” Steeds skepties.
Sy tel die redes op een hand af: “Om mee te begin, ons het ’n private treinstasie van drie-en-twintig hektaar in Pretoria. Met ’n museum en ’n werkswinkel waar ons self die trokke restoureer. Daar is selfs ’n paar wildsbokke. Dit is absoluut uniek. Ons slaapkompartemente is die grootste van enige trein op Aarde. Elkeen het sy eie badkamer, wat vyf-en-twintig persent groter is as die mededingers s’n. Die koninklike suites, byvoorbeeld, het elkeen ’n bad én stort. Daar is elf ton trein per passasier, wat ook vyf-en-twintig persent meer is as enige ander trein. Al ons gaste eet gelyktydig – daar is nie eetskofte nie. Ek kan aangaan …”
“Dis okay,” sê Cupido. En dan, met ’n mate van trots. “Cool. Who would have thunk? In our little corner of the dark continent …”
Sy glimlag en wys na die lêer. “Ek het vir julle al die moontlike inligting voorberei. Daar is die volledige trajekregister, wat deur die bestuurder bygehou word. Dit sê hoe laat die trein van 5 Augustus by elke stilhouplek aangekom het, wanneer en hoe lank dit stilgestaan het, ensovoorts. Daar is die kontakbesonderhede van al ons personeel wat met die trein gewerk het – hier, op die trein self en op ons stasie in Pretoria. Hulle weet almal van die ondersoek en sal hulle volle samewerking gee. Ons gebruik volgens regulasie drywers van Transnet. Hul besonderhede is ook in die lêer, maar ons het nie beheer oor hul samewerking nie.”
“Dankie,” sê Griessel.
“Hier is ook ’n lys van al ons passasiers en hul besprekingsvorms. Die vorms het hul kontak- en paspoortbesonderhede. Die meeste het ook hul reisreëlings ná die treinrit ingevul. Baie van hulle is oorsese toeriste en het dalk al weer die land verlaat.”
“Hoeveel passasiers was daar?” vra Griessel.
“Op dié spesifieke trein, vyf-en-sestig. Net sewe was Suid-Afrikaanse burgers.”
Griessel en Cupido kyk vir mekaar. Hulle weet dit gaan ’n lang en moeilike proses wees om elkeen te kontak en inligting te kry.
Strydom sien die blik. “Elke treinwa het ’n gasheer of gasvrou, wat na die mense in daardie wa se kompartemente omsien. Hulle ontmoet hul passasiers hier in dié sitkamer voor die trein vertrek. Hulle versorg die bagasie en sien om na ons gaste se behoeftes. Mevrou Scherpenzeel het in ’n koninklike suite gebly. Haar gasvrou se naam is Cathy Bing. Meneer Johnson het in ’n Pullman-suite gebly. Sy gasvrou was Sam … Samantha Albertyn. Hulle sal die meeste inligting oor mevrou Scherpenzeel en meneer Johnson hê. Ek het hulle duidelik gemerk op die lyste.”
“Dit sal baie help,” sê Griessel.
“Dit is ons plesier,” sê sy. “Maar gesels gerus eerste met Sam. Sy het ’n paar stukkies interessante inligting.”
“O?”
Strydom huiwer. “Ek wil nie namens haar praat nie, want ek kan dalk van die detail verkeerd hê. Sy weet julle gaan haar skakel … Daar is een ander ding wat ek dink dalk vir julle interessant sal wees: Mevrou Scherpenzeel het haar plek op die trein reeds in Januarie bespreek. Op 3 Augustus het sy ons weer gekontak met die versoek dat ons ’n metgesel ook moet akkommodeer …”
“Johnson?”
“Dis reg. Sy was baie gelukkig, want ons het ’n kansellasie gehad, ’n man en vrou van Australië wie se dogter geboorte geskenk het, drie weke te vroeg. Ons kon hulle kompartement vir meneer Johnson beskikbaar stel.”
Hulle maak notas.
“Okay,” sê Cupido. “Let’s start at the very beginning. Van waar die mense ’n booking doen.”
* * *
Brenda Strydom verduidelik aan hulle dat Rovos se besprekings uit verskeie oorde kom – van internasionale en plaaslike reisagente tot mense wat dit self doen oor die internet of telefonies.
Dit is ’n eenvoudige proses: Jy bespreek, jy betaal, jy ry op die trein. Daar is ’n enkele besprekingsvorm wat ingevul moet word, waarop passasiers hul naam, adres, kontakbesonderhede en paspoortnommers moet invul. Dit is daardie vorm wat in die lêer voor hulle ingesluit is.
Op die dag wat die trein vertrek, word hulle in dié vertreksitkamer ontvang en na die trein begelei. Dié spesifieke trein stop amptelik op Matjiesfontein vir ’n kort toer saam met ’n plaaslike gids, en dan weer op Kimberley die Sondagoggend. Daar onderneem die gaste ’n toer na die Groot Gat. Hulle word met bussies vanaf die stasie vervoer, en terug.
Gewoonlik hou die trein ook die twee nagte naby of op Beaufort-Wes en Klerksdorp stil om die passasiers ’n aangename nagrus te bied en die skedule te laat klop. Die tye en tydsduur waarop dit daar stilhou, word bepaal deur vertragings op die spoor. En dié is daar altyd.
“The big question,” sê Cupido, “is hoe moeilik is dit om op die trein te kom as jy nie ’n passenger is nie?”
Strydom het die vraag verwag. “Kaptein, niks is onmoontlik nie. Maar dit sal baie, baie moeilik wees. Daar is uitstekende sekuriteit hier op die stasie, op Matjiesfontein en in Kimberley. Maar as jy baie gelukkig is en op die trein kan kom, is daar nêrens waar jy kan wegkruip nie.”
“Behalwe as jy ’n contact op die trein het.”
“Dit gaan jou ook nie veel help nie, want die kompartemente word skoongemaak wanneer die passasiers eet. Daar word geskenkies neergesit. Jy het regtig nêrens om weg te kruip nie …”
“Ma’ hoe gaan daai staff van julle weet as iemand nie op die trein belong nie?”
“Hulle ontmoet hul gaste hier in die sitkamer. Hulle word met die hand gegroet.”
“I see.”
“Julle personeel … Hoeveel weet julle van hulle agtergrond?” vra Griessel.
“Voor hulle by ons begin werk het?”
“Ja.”
“Ons het ’n personeelagentskap wat baie goeie werk doen met agtergrondnavorsing …”
“Kyk hulle of daar kriminele rekords is?”
“Sover ek weet. Hoekom vra jy?”
“Johnson was in die polisie,” sê Griessel. “Ons sal ook moet kyk na arrestasies wat hy gemaak het. Miskien het hy iemand op die trein herken, iemand wat nie herken wóú word nie.”
Sy oordink dit vir ’n oomblik. “Dit is baie onwaarskynlik …”
“Hoe maklik is dit om die vensters oop te kry?” vra Cupido.
“Van buite af, onmoontlik. Van binne af, baie maklik. Al die vensters kan oop. Dit is deel van die ervaring. Deel van die uniekheid.”
“So dis maklik om in te klim ook?”
Sy huiwer, sê dan: “Nee … Die vensters is te hoog. Jy sal ’n leer moet gebruik. Of iets … Die trein kom weer Saterdagoggend aan uit Pretoria. Hoekom kom kyk julle nie?”
“Brenda,” sê Cupido, “hy’s uitgegooi aan die linkerkant van die spoor. Is dit uit ’n cabin uit, of uit ’n gang uit?”
“Die linkerkant sal uit ’n kompartement wees.”
* * *
Hulle loop na hul motors toe.
“Jy gooi nie ’n ou van ’n trein af as jy nie baie kwaad oor iets is nie,” sê Cupido. “En jy kan nie baie kwaad vir ’n ou wees as jy hom nie ken nie.”
“Die foto’s van Johnson in sy woonstel … Hy was fiks.