Totdat jy die een is wat die saak vang van die vermoorde vrou daar bo in die pas, op die muurtjie. Die een wat die koerante dadelik in groot letters op die voorblad gedoop het; die “Gebleikte Lyk” in Afrikaans, want dit rym, en die “Bleached Body” in Engels, want dit allitereer.
Ongetwyfeld ’n lekker groot, vet moordsaak. Want jy sien jou naam op die Woensdagoggend in die dagblaaie, en dis lekker, want dis ’n eerste vir jou, dié groter, wyer publisiteit. En jou stasiebevelvoerder gee jou al die hulp wat jy nodig het, want die mediakollig is nou op die hele SAPD-kantoor in Somerset-Wes. En die speurhoof van die Wes-Kaap – ’n generaal! – bel jou persoonlik om jou sterkte toe te wens en ondersteuning te beloof. En jy besef hierdie bus is ’n groot bus, ’n vet bus, ’n droombus. Dis ’n bus wat jou ver kan vat.
En dan deur Woensdag en Woensdagnag maak jy net mooi geen vordering nie. Niks.
Ná die stortvloed van ademlose publisiteit het jy gewag dat die telefoon moet lui sodat iemand die Gebleikte Lyk ’n naam en ’n adres en ’n geskiedenis kan gee, sodat jy motief kan bepaal en verdagtes kan identifiseer. Maar niks. Jy het die beskrywing van elke vermiste persoon van die Kaap tot in Knysna aangevra, jy het bulletins uitgestuur, jy en jou kollegas het gebel en gespeur, en jy kry niks. “Akukho nto eyichazayo,” soos sersant Tando Duba in sy Xhosa-moedertaal vir sy vrou oor die telefoon sê. Niks.
En elke vyf minute kom vra die skakeloffisier of daar nuus is, want die media wil weet. Elke vyf minute, tot dit vir jou voel of die media ’n woedende, honger dier is wat net wil vreet en vreet, en jy het niks meer om dit te voer nie, en jy weet as jy niks kry nie, is jý volgende op daardie spyskaart.
Dan begin jy voel soos die hond wat die bus gevang het. Ongemaklik. Want dié groot, vet bus loop skynbaar nie net na bestemming Bevordering nie. Daar is ander plekke waar hy ook kan stop.
Op die Donderdagoggend vra jy die mediaskakeloffisier om jou uit te los. Dan roep jou stasiebevelvoerder jou in en hy sê op sy gewone rustige, wyse manier vir jou: “Tando, jy kan die media sien as jou vyand, of jy kan die media sien as jou vriend. My raad is, gaan vra die lykshuis in Soutrivier om die gesig van die Gebleikte Lyk so ’n bietjie op te dollie, en dan laat jy foto’s neem, en dan plaas jy daardie foto’s in die einste koerante en op die einste nuuswebwerwe wat jou nou so lastig val. Dan laat jy die media vír jou werk.”
Dan voel dit vir jou die bus is weer op koers.
* * *
“’n Verloofring?” vra die vrou by die bank.
“Ja,” sê Griessel.
Tussen hulle lê sy leningsaansoek.
“Vir uself?” vra sy vriendelik maar met die vae intonasie dat dit seker nie kan wees nie. En hy kan haar nie kwalik neem nie, want hier sit hy, sewe-en-veertig jaar oud, die spore van alkoholisme en dekades se polisiewerk op sy gesig, sy hare te lank, te deurmekaar en al hoe meer grys, sy oë, sy eienaardige oë wat al as “Slawies” beskryf is – hy het geen idee wat dit beteken nie – wat wys hy het al baie beleef, baie gesien, en die meeste daarvan was nie goed nie.
“Ja, dis vir my,” sê hy met groot geduld. Want wat anders kan jy doen by die bank?
“U het reeds die studielening …” Asof hy dit nie weet nie. Sy seun, Fritz, wat ’n eerstejaar is by AFDA, die filmskool. Dit maak hom bankrot, die studiegelde grens aan misdadig.
“Dis reg,” sê hy terwyl sy moed sak.
“’n Verloofring … Dis nie goeie sekuriteit vir ’n lening nie …” En sy laat die sin in die lug hang, sodat hy sy eie, mismoedige afleidings kan maak.
“Ek kan dink.”
“En die instansie waar u dit wil koop … Dit is nie een van ons goedgekeurde handelaars nie …”
Instansie. Hy wonder wat Mohammed “Love Lips” Faizal sal sê as hy hoor sy pandjieswinkel word as ’n “instansie” beskryf. Sal seker net daardie groot hande in die lug gooi en lag.
“Julle moet maar besluit,” sê hy. “Maar dis waar ek gaan koop.” Want hy het sy huiswerk gedoen. By die tradisionele juweliers gaan hy veel meer betaal vir ’n ring van dieselfde gehalte.
Hy staan op. Hulle soek by hom groter solvensie, of iets wat kan dien as sekuriteit. Hulle soek by hom iets wat hy nie het nie.
Dit is asof sy nog iets wil vra, maar dan knik sy net en sê: “Ek laat weet so spoedig moontlik.”
Op pad na sy kar toe wonder hy waarom hulle altyd die redes so breedvoerig aanstip waarom jy nié ’n lening kan kry nie. Hoekom nie fokus op al die redes hoekom hy met ’n lening vertrou kán word nie?
Hy en Alexa praat oor alles. Veral sedert die kopdokter vir hom gesê het sy drankprobleem is gewortel in die feit dat hy nie genoeg met sy geliefdes práát nie, veral oor die onheile van sy werk. Maar hierdie is een ding wat hy nie met haar kan bespreek nie. Want dan sal sy dadelik vir hom die geld wil gee. En boonop sal sy nie hierdie dilemma kan verstaan nie. Haar geldsake is anders; dit was nog altyd.
Die bank is al uitweg. Maar hoe werk dit? Hy is al amper dertig jaar lank by dieselfde bank, en hy het nog altyd alles terugbetaal wat hy hulle geskuld het. Partykeer ’n bietjie laat, baie keer met ’n helse gesukkel, maar hy het deur die jare elke sent betaal. Met rente. Huislening, karlenings, persoonlike lenings, Karla se studielening, oortrokke geriewe. Elke sent.
Maar nou moet hulle gaan dink. Want hy het niks wat hulle wil hê nie.
* * *
Donderdagmiddag teen vyfuur verskaf sersant Tando Duba die digitale foto’s van die Gebleikte Lyk se gesig aan die SAPD-skakeloffisier. Hulle besluit om net een aan die media te stuur – die een wat die minste aanstoot sal gee, want dit is immers die afbeelding van ’n persoon wat al ’n paar dae gelede oorlede is.
Die skakeloffisier stuur dit dadelik per e-pos aan al die mediamense op sy lys.
Die Son is die eerste koerant wat dit op hul Twitter-stroom kry. Daarna volg al die ander nuuspublikasies en webwerwe. Teen sesuur is dit die hoofaanbieding op Netwerk24, News24 en IOL. (The New Age dra dit eers teen tienuur en kry die meeste van die feite verkeerd.)
Teen agtuur is die foto ’n makabere virale sensasie op Twitter, veral in die ouderdomsgroep veertien tot agttien.
Teen halfnege die aand gaan sersant Duba huis toe, want daar is nog geen reaksie nie. Niemand weet eens vaagweg wie die Gebleikte Lyk is nie.
Die bus se bestemming lyk al weer mistroostig.
* * *
Vinnie Adonis is een van twee mans wat as dagskof-concierge werk by die Cape Grace, spoghotel in die Kaapse Waterfront.
Dis hy wat die eerste domino laat val in die beheer van die Gebleikte Lyk-moordsaak. Hy is agt-en-vyftig jaar oud, maar hy stap steeds elke dag van die Kaapse stasie af werk toe. Net ná sewe op Vrydagoggend, 19 Mei, op die hoek van Riebeek en Adderley, sien hy die voorblad van Die Burger waar dit langs die koerantverkoper in ’n stapel op die sypaadjie lê. Hy sien die kleurfoto van die vreemde gesig, die vel bleekblou, die oë toe, met die opskrif daarbo: Ken jy haar?
Ja, sê Vinnie se kop, en dan dink hy, nee, jy ken haar nie, maar sy kop sê weer: Ja. Hy draai om, loop terug en gaan staan by die hopie koerante. Hy kyk.
“Piracy viewing is a crime, uncle,” sê die koerantverkoper.
Vinnie lag en steek sy hand in sy sak. “Hoeveel?”
“Special price, elf rand vir jou vandag, uncle.”
Hy laat drie vyfrandstukke in die seun se bakhand val. “Keep the change,” sê hy en neem die koerant by hom. Vinnie Adonis staar na die foto terwyl hy aanstap.
Dis die Amerikaanse vrou, dink hy. Missus Lewis. Missus Alicia Lewis. Not an oil panting, ma’ kwaai nice. Jy kry jou Yanks wat te hard traai om nice te wees met die natives, jy kry jou Yanks wat condescend, en dan kry