Takelwerk
Daniel Hugo
Human & Rousseau
Die uitleg van gedigte in hierdie digitale uitgawe van Takelwerk mag verskil van dié van die gedrukte uitgawe, afhangende van die instellings op u leestoestel. Die uitleg vertoon optimaal indien die standaardinstelling op u leestoestel gebruik word. Lesers kan egter eksperimenteer met die instellings vir verskillende perspektiewe op die gedigte.
vir Marlene
To love one woman, or to sit
Always beneath the same tall tree,
Argues a certain lack of wit
Two steps from imbecility.
Yet if, miraculously enough,
(And why set miracles apart?)
Woman and tree prove of a stuff
Wholly to glamour his wild heart?
(Robert Graves, “Woman and tree”)
Oerknal
I
vanaf daardie oomblik van die oerknal
wemel die heelal van die seine
en die groot vraag bly: is dit Syne?
dis die kosmiese kolk waarin ons val
II
natuur, mens en dier teister
ons tollende sidderende sfeer:
vulkane, oliebore en toktokkies
laat die aardrots resoneer
Somtotaal
taal is die somtotaal
van sy sprekers, dis ’n rivier
wat stroom van horison tot horison
dit is die verborge bronne
waar die papirus ritsel, en af-
geleë syferplekke in die woestyn
waar die palmvingers krabbel
teen ’n gelooide lug, maar ook
die geletselde leiklip op grafte
waar onderaardse are murmel
taal is meer as die som
van sy digters – wilde-eende
wat oor die oppervlak skater
wat die stil water klap en trap
totdat dit oorverdowend skitter –
dit is die rustige prater
wat sy woorde soos spoelklippies
kies en oor sy tong laat rol
voordat hy dit terug laat plons
in die tydloos stromende stroom
Literatuurgeskiedenis
in ’n tweedehandse boekwinkel
– as liefdadigheidsorganisasie bedryf
deur die kerk – ontdek ek
Uys Krige se eerste digbundel
uit 1935, opgedra aan ene
Gideon Uys en geteken
deur die blonde digter-troebadoer
ek vermoed die boek kom uit
John Kannemeyer se verstrooide
nalatenskap en koop dit as bewys
van my liefdadigheid teenoor
’n ongeliefde man, my eerste
mentor, my vriend en vyand –
hy was los van tong maar nooit
nalatig met sy biblioteek nie:
rye gealfabetiseerde swye
hierdie boek breek my hart: John
was die grootste van ’n Gideonsbende,
bewakers van die gedrukte woord,
nou uitgedun tot snuffelaars
tussen stowwerige rakke, skamel
versamelaars van ’n taal se ellende
Januarie 2014
Digter
sy gevurkte tong gee die toon aan:
alles wat hy lispel en sis is dubbel-
sinnig en elke kronkeling word
onderskryf deur die geratel van skubbe
Vraag
vir JC Bloem
gister het ek ’n vyeboom geplant
en vandag ’n vers daaroor geskryf –
is dit genoeg om my bestaan
van ’n etmaal te regverdig?
klaarblyklik nie – die gedig lê
reeds verskrompel in die snippermandjie
vergiftig deur die geskubde digter:
mag die vy teen gifgoed staande bly!
Kwatryn
gelok deur die glinster in my oog
kom draai ’n muggie voor my gesig:
’n dwalende klein gedagte wat
die oase soek van ’n gedig
Die digter as roker
net soos ’n roker sy asem
sigbaar maak, gee die digter
vlugtig vorm aan sy gees
en die geheim is om dit
ewe maklik te laat lyk
as asemhaal, maar daar is
dié met swaar emfiseem
wat worstel om hul gedagtes
lug te gee – dit is hulle
wat mettertyd versmoor
wat skel op als wat sweef en leef
en dan self in rook opgaan.
Die Volkstem
ons lees nooit die koerant nie
nee, ons skeur hom aan repe
kolom vir giftige kolom
en vul dit met nog meer twak:
fyn tabak tussen die letters
gestrooi en styf ingepak
en, ja, dan rook ons hom
die ink laat ons longe brand
en oë traan, laat ons proes
en stik – die vervloekte koerant
wat lesers se lewens verwoes
Vuurhoutjie
vir Peter Blum
ek maak my hande bak
om ’n vuurhoutjie se flak-
kerende son: die eerste god
in sy diep gewyde grot,
’n heilige vlam wat snak
en sputter en ongeblus
bly voortsmeul in sy nis