ELZA RADEMEYER
Omnibus 7
Storms van die liefde • Die seewind se lied • Spoelklippies in stormwater
Jasmyn
1
Gustav Opperman beur ’n pad oop tussen die nuuskierige omstanders op die trappe van die hofgebou. Hy ontwyk ’n persfotograaf en klap sy motordeur met geweld toe voordat hy met ’n vaart wegtrek.
Sy is vry, maal dit verbitter deur sy gedagtes. Sy is waaragtig vrygespreek! En haar minnaar … Al wat hulle met hóm gedoen het, is om hom na ’n inrigting te stuur vir waarneming. Eers daarná sal die hof besluit of hy aanspreeklik gehou kan word vir die lewe wat hy so wreedaardig geneem het.
Hy sien die rooi verkeerslig amper te laat. Sy motor se bande protesteer luid toe hy rem en ’n verontwaardigde bestuurder wys vir hom vinger. Gustav se kake klem stywer opmekaar. Dis maklik om vinger te swaai as daar nie storms in jou lewe is nie. Hoekom het sy gehuil in die hof? Op wie se gevoel wou sy speel? Hy het haar in die vier jaar wat hy met haar getroud was nooit sien huil nie! Dat sy nie geweet het dat sy met ’n maniak te doen het nie, sal hy wat Gustav Opperman is in der ewigheid nooit glo nie. Hulle moes haar opgesluit het …
Die getoet agter hom laat hom opskrik. Die verkeerslig is groen. Hy ry roekeloos tot by sy tante se huis.
Tant Mietie kyk hom bekommerd aan. Hy vertel haar oorhaastig en opstandig wat gebeur het en maak aanstaltes om verby haar te loop.
“Ek het vir ons tee gemaak,” sê sy vinnig, haar oë die ene onrus.
“Nee, dankie. Ek wil sommer dadelik in die pad val, tant Mietie. Verskoon my, ek wil net my tasse in die kamer gaan haal.”
Plaas hy liewer tot môre wag voordat hy die lang pad van Johannesburg na Mosselbaai aandurf, dink sy tante kopskuddend. Maar sy ken haar broerskind … Al wat sy kan doen, is om hom te vermaan toe hy weer in sy motor klim: “Moenie dat jou ontsteltenis jou roekeloos maak nie, my kind. Bestuur versigtig.”
Hy onthou haar woorde toe hy kort duskant Bloemfontein ’n voertuig wil verbysteek en ’n aankomende motor se spoed onderskat. Hy swenk net betyds terug en sug sidderend. In Colesberg hou hy stil vir brandstof en besef skielik hoe moeg hy is. Eintlik hoort hy nie agter ’n motor se stuur nie, kom dit by hom op, maar hy kan skaars sy ongeduld beteuel terwyl hy wag dat die petroljoggie sy motor se voorruit klaar was.
Op Beaufort-Wes koop hy vir hom ’n koppie sterk swart koffie om die moegheid te verdryf. Hy moet sy motor se ligte aanskakel toe hy verder ry. Sy verstand én liggaam is voos toe hy uiteindelik voor die hotel in Mosselbaai stilhou.
Ure later lê hy steeds die donkerte en instaar. ’n Ligte windjie druk die sout reuk van die see deur die oop kamervenster. Hy hoor die branders se sagte geklots en wonder hoe hy dit gaan regkry om met die pyn, wat hy glo nooit weer sy menswees sal verlaat nie, saam te leef. Toe hy uiteindelik aan die slaap raak, staan die wekker voor sy bed se wysers op halfdrie. Oor vyf uur moet hy sy werk as instandhoudingsbestuurder by Mossgas op die landaanleg elf kilometer buite die dorp hervat.
In haar woonstel skakel Esbeth Wilcock haar bedlampie gefrustreerd aan. Sy gooi die duvet van haar af en klim suutjies uit die bed om nie die slapende kind by haar in die kamer te steur nie. Terwyl sy water drink in die kombuis, loer sy deur die venster. Die wind is besig om ’n swaar miskombers oor die dorp te sleep. Die hawe se liggies glinster moeg deur die mis.
Sy skakel die lig af toe sy terugklim in die bed, maar die slaap bly haar ontwyk. Sy sukkel om aan die slaap te raak wanneer daar mis is. Dit laat haar altyd wonder wat van die ligte vliegtuig geword het waarin haar man ’n passasier was. Of dit wel geval het, en hoekom daar nooit ’n spoor van die wrak gevind is nie … En of dit ooit opgestyg het …
In ’n huis nie ver van die woonstel af nie, mompel De Wet Barnard in sy slaap. Hy droom van die pragtige donkerkop wat die vorige dag ’n boetiek langs sy groentewinkel kom oopmaak het. Hy sal haar vandag beter leer ken, dink hy toe die wekker hom wakker lui. Sy het hom gister gevra of hulle nie kan beurte maak om werk toe te ry en só brandstof bespaar nie. Een week met haar motor en die volgende week met syne. Dit pas hom. En miskien is sy nie regtig so opstêrs as wat sy lyk nie. Dis dalk net die mooi klere wat sy dra wat hom laat dink sy is uit ’n ander klas as hy. As sy ’n snob was, sou sy mos in een van die duur huise teen die kop gaan bly het.
Hy hoor sy ma se voetstappe in die gang. “De Wet, is jy wakker?” vra sy by sy kamer.
“Ja, Ma.”
“Jy moet opstaan. Dis toe van die mis buite.”
“Ag, nee!” kreun hy oorstelp. As hy gisteraand geweet het die weer gaan verander, sou hy sy motor buite op die afdraand gelos het. Ou Lazy Daizy is steekser as ’n donkie as daar klammigheid in die lug is.
“En jy moet onthou van die meisiekind wat jy vanoggend moet optel,” herinner sy hom onnodiglik voor sy terugloop kombuis toe.
Hy gooi dadelik die komberse van hom af. So wraggies, as ou Lazy Daizy vanmôre met hom en die mooie meisiekind loop staan, steek hy haar aan die brand!
En soos die duiwel dit wil hê, is Lazy Daizy weer pure donkie toe hy ná ontbyt buite kom. Sy ma moet hom help stoot. En toe die motor, wat gewis beter dae geken het, uiteindelik proes-proes en omhul van ’n donker rookwolk koers kry, verwens De Wet vir die soveelste keer die ellendes van sy bestaan. Nugter weet hoekom hulle so arm moet wees; hoekom sy pa en ma geskei het toe hy nog klein was; hoekom hy so moet sukkel met vrot pampoene, skedonke, mal tantes en mis vroeg in die môre.
Toe Esbeth uit die woonstelgebou gestap kom, verdwyn sy gramskap net daar. Hy frons egter geskok toe hy sien sy het ’n kind by haar.
“Ek hoop nie jy gee om dat my seuntjie saamry nie,” sê sy vir hom. “My tante kyk bedags na hom, maar sy woon gelukkig in die straat net agter die boetiek. Jy hoef dus nie draaie te ry nie.”
“Nee, dis alles reg,” steek hy sy teleurstelling weg. En voel ook sommer minder skaam oor die feit dat sy self die motor se deur vir haar en die kind moet oopmaak omdat hy dit nie kan waag om sy voet van die brandstofpedaal te haal nie.
Toe hulle teen Marchstraat se steil bult af ry, kan hy sy nuuskierigheid nie langer beteuel nie. “Nou waar werk jou man dan?”
“Ek weet nie of ek nog ’n man het nie.”
De Wet frons. Nou wat vir ’n antwoord is dit nou? “Hoekom? Het hy weggeloop of wat?”
“Nee. Die vliegtuig waarin hy en ’n vriend was, het verdwyn. Ons glo dit het geval, maar die wrak is nooit gevind nie.”
“O. Ek is jammer. Ek … e … het nie geweet nie,” hakkel hy verleë. En toe dit darem net té stil raak na sy sin: “Wanneer het dit gebeur? Is dit lankal, of onlangs?”
“Dit sal Desember wat nou kom vyf jaar gelede wees. Ons was net drie weke getroud toe hy saam met ’n vriend Natal toe is om te gaan werk soek. Ek het hom nooit weer gesien of van hom gehoor nie.”
Toe hy voor die kompleks stilhou waar hul winkels is, kyk hy haar agterna tot waar sy om die gebou se hoek verdwyn om die kind na haar tante toe te vat. Dit is ietwat van ’n ontnugtering, dié dat sy getroud is – of was, dink hy. En ’n kind boonop! Nee wag, hy wat De Wet is, sal maar liewer wyer draaie om haar loop. Hy is in elk geval nie van plan om nou al sy hart te verloor nie. Meisies kos ’n man net geld. En as hy so na die klere en juwele kyk wat Esbeth dra, het sy duur smaak.
Esbeth sluit haar winkeltjie oop met ’n gevoel van opgewondenheid. Dalk doen sy vandag beter … Gister was daar baie min mense in haar winkel. Hulle het ook nie veel gekoop nie. Dit sal beter moet gaan as sy ’n bestaan wil maak uit die boetiek. Sy móét net ’n bestaan kan maak, dink sy ’n bietjie benoud. As die boetiek misluk, sal sy druipstert moet teruggaan plaas toe. Nie dat dit oupa Janus enigsins sal ontstel nie. Inteendeel, hy sal heel in sy noppies wees, want hy was erg gekant daarteen dat sy haar eie potjie in die dorp kom krap.
Sy glimlag toe sy aan haar oupa dink. Hy is ’n regte ou korrelkop. Maar hy het ’n hart