Nota
Punte word by die meeste kleinletter-afkortings gebruik: a.g.v. (as gevolg van).
Geen punte word by metrieke eenhede se afkortings gebruik nie: mm (millimeter).
Rangtelwoorde kan afgekort word deur -de, -ste of -e ná die syfer te skryf: 4de, 20ste, 1000e.
’n Sin begin nie met ’n afkorting nie, behalwe as die afkorting in titels gebruik word: Mnr. Van der Merwe gaan see toe.
’n Koppelteken word gebruik by woorde wat saam met afkortings of akronieme (letterwoorde) gebruik word: MA-graad, TB-lyers.
Raadpleeg die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls indien jy jou spelling wil kontroleer.
Beantwoord ook die volgende geïntegreerde taalvrae oor die teks.
14. “Die gier is ewe groot onder bekendes en Jan Alleman” (par. 4). Hierdie sin is ’n voorbeeld van figuurlike taal. Skryf dit oor sodat dit ’n letterlike betekenis het.
15. Verduidelik die idiomatiese taalgebruik in sin 1 van paragraaf 5.
16. In die teks word koppeltekens in die volgende woorde gebruik: “mammie-blog”, “SA-blogtoekennings” en “Versindaba-blog”. Gee ’n rede hiervoor.
17. Waarom word “sakeondernemings” (par. 3) nie ook met ’n koppelteken gespel nie, maar “sosialemedia-agentskap” wel (par. 5)?
18. “Blog” is ’n verkorting van “webblog”. Waarom is dit nie ’n afkorting nie?
19. Is “LitNet” ’n verkorting of afkorting? Skryf die naam voluit.
20. Gee ’n voorbeeld van ’n leenwoord uit die teks.
21. Gee ’n sinonieme woord vir “virtuele” (par. 2). Kan jy uit die teks aflei wat dit beteken? Maak gebruik van ’n woordeboek indien jy nie seker is nie.
Woordeskatuitbreiding
Lees en kyk na die volgende stofomslae en uittreksels uit woordeboeke:
Maak ’n opsomming
’n Opsomming is een van die belangrikste leesbegripsoefeninge wat jy in die eksamen moet doen. Lees Pitkos om seker te maak jy weet hoe om ’n opsomming te skryf.
Hoe maak jy ’n opsomming?
Lees die teks/paragrawe noukeurig deur.
Onderstreep die kernsin of hoofgedagte in elke paragraaf.
Skryf elke kernsin/hoofgedagte in jou eie woorde neer (jy mag van kernwoorde in jou sin gebruik maak).
Indien die opsomming in paragrawe moet wees, skryf een of twee kort ondersteunende sinne vir elke kernsin.
Skryf die sinne/paragrawe puntsgewys onder mekaar neer en tel die woorde.
Die opdrag gaan bepaal wat jou maksimum en minimum woorde gaan wees.
Indien dit te veel woorde volgens die opdrag is, moet jy seker maak dat jy nie dalk ondersteunende gedagtes ook neergeskryf het nie.
Indien dit te min woorde volgens die opdrag is, moet jy seker maak dat daar nie dalk twee hoofgedagtes in ’n paragraaf is nie.
Onthou om die aantal woorde aan die einde van die opsomming aan te dui.
Lees weer jou sinne/paragrawe en redigeer – kyk vir verkeerde woordkeuse, spelling, leestekens en hoofletters.
Puntetoekenning: Hoofgedagtes (1 punt per hoofgedagte) = 7; Taalstrukture = 3 (Totaal = 10 punte)
Lees die volgende teks aandagtig deur. Volg dan die instruksies om jou opsomming te maak.
Webinspirasie
Nadia van der Mescht is ’n kreatiewe konsultant en handwerker van Durban en die persoon agter die blog www.lovecupcakecouture.co.za. Sy help kreatiewe mense om hul eie blog op te stel (sy sê sy “bak” blogs) en ’n teenwoordigheid op die web te hê.
Hoe begin ’n mens ’n blog?
Besluit wie die gasheer van jou blog moet wees. Wordpress en Blogger is gewild in Suid-Afrika en gratis. Kies ’n naam wat iets van jou of jou besigheid sê, afhangend van waarvoor jy die blog wil gebruik. As dit vir jou besigheid is, moet dit so na as moontlik wees aan jou besigheid se naam. Dis dalk ’n goeie idee om ’n professionele persoon te vra om jou te help, maar kyk eers hoe ver jy self kom.
Wie moet blog?
Enigiemand wat iets het wat hy of sy met ander wil deel, kan ’n blog begin. ’n Blog kan ’n manier wees om uitdrukking te gee aan jouself, maar dit kan ook ’n baie nuttige instrument wees om ’n besigheid te bemark.
Blog of webwerf?
Dis makliker om ’n blog self aan die gang te hou as ’n webwerf. Dis nie dat die een beter is as die ander een nie, maar dis dalk beter om eers met ’n blog te begin. Jy kan op ’n gesellige manier met jou klante kommunikeer en steeds jou produkte bemark. Dis ook baie goedkoper. Soos jou besigheid groei, sal jy later dalk ook ’n webwerf nodig hê, maar jy sal wel weet as die tyd reg is.
Hoe maak ’n mens ’n sukses van ’n aanlyn besigheid?
Werk hard. In die begin voel dit dalk of jy net werk en niks terugkry nie, maar soos jy jou besigheid en jou naam uitbou, raak als die moeite werd.
Netwerk of maak vriende. Die mense vir wie jy so gereeld e-pos en wat jy op plekke raakloop, kan dalk net jou verlore skakel wees. Jy moet dalk met mense gaan praat, vir hulle skryf en besigheidskaartjies uitdeel om jouself bekend te stel. Wees vriendelik en professioneel.
Wees oorspronklik en kom met nuwe idees vorendag en behou jou integriteit. Doen navorsing en verras jou lesers.
(Uit: Idees. April 2012)
Opdrag: Maak ’n opsomming (in paragraafvorm) wat uit sewe sinne van 80 tot 90 woorde bestaan. Volg die stappe soos uiteengesit in Pitkos. Skryf die aantal woorde neer aan die einde van jou opsomming.
Hou ’n klasdebat
Die debat kan informeel of formeel wees. Verdeel die klas in twee (of meer) groepe. Elke groeplid moet ’n rol vertolk (sprekers, tydhouer, sekretaris/sekretaresse). Stel ’n kontrolelys saam van die riglyne vir die debatvoering, byvoorbeeld: die tyd wat elke spreker toegelaat word, noukeurige luister na die opponerende span se argumente (maak aantekeninge), goeie spanwerk. Moontlike onderwerp:
Sosiale netwerke het meer nadele as voordele
Onthou:
Redeneer logies en maak logiese gevolgtrekkings.
Formuleer stellings duidelik en motiveer dit goed.
’n Debatsonderwerp het altyd twee kante. Respekteer jou opponent se argumente.
Let op jou taalbeheer, pousering, stembeheer, gebare en, belangrik: oortuigingskrag en oordeel.