Piekfyn Afrikaans Leerderboek
Graad 9
Eerste Addisionele Taal
Leerderboek
Riens Vosloo
Henk Viljoen
Annatjie Gloy
Belinda Prinsloo
Best Books
Liewe leerder
Piekfyn Afrikaans is ’n taalteks vol uitdagings vir jou as graad 9-leerder. Hierdie jaar gaan jy met heelwat opwindende en aktuele onderwerpe en idees, hope woordeskat en taalwenke te doen kry sodat jy op ’n interaktiewe wyse Afrikaans leer en funksioneel en kreatief gebruik.
Die modules is ingedeel volgens eietydse en aktuele temas en kontekste wat verband hou met jou belangstellings en jou leef- en ervaringswêreld as Graad 9-leerder. In elk van hierdie modules gaan jy met al die taalvaardighede te doen kry en belangrike begrippe en woordeskat van ander vakke leer sodat jy teen die einde van die jaar met vlieënde vaandels kan slaag en kan uitsien na die uitdagings van Graad 10.
Assessering bly altyd ’n belangrike kwessie en daarom word daar van jou verwag om self, in pare of in groepe, eie en ander se werk te assesseer. Sodoende bly jy die heeltyd bewus van jou leerproses en vordering in die suksesvolle bereiking van al die vereistes van die formele assesseringstake en die eksamen.
Ons hoop dat Piekfyn Afrikaans vir jou ’n nuttige en heerlike leerervaring sal wees.
Die samestellers
(Kwartaal 1: Week 1 en 2)
Dinge wat ons geniet
Wat gaan jy leer?
In hierdie module doen jy ’n luisteroefening oor dans en daarna neem jy deel aan ’n groepbespreking. Jy gaan lees oor die ontwikkeling van verskillende dansvorme en ook lees oor moderne dansstyle.
Jy gaan ook jou mening in ’n leesbegripsoefening gee oor jou gunstelingmusiekvorm en -dansstyl. Terwyl jy lees en kyk, skryf en gemotiveerde standpunte inneem, sal jy jou taal- en skryfvaardighede ontwikkel.
Geniet dit om ’n skets, ’n volksverhaal en ’n gedig te lees en om ’n advertensie te ontwerp en skryf. Ten slotte gaan jy jou eie kort storie skryf.
| Aktiwiteit 1: Luister na en praat oor dans |
| In hierdie aktiwiteit gaan jy |
| •Luister en praat•Lees en kyk•aandagtig luister vir spesifieke inligting•deelneem aan ’n groepbespreking, jou mening lug en na ander s’n luister, en gevolgtrekkings maak•’n tabel korrek voltooi•definisies uitbrei na paragrawe•nuwe/onbekende woorde wat met musiek en dans verband hou, en woorde wat dikwels verkeerd gespel word, herken en gebruik. |
Mense dans al deur die eeue heen. Rotstekeninge wat duisende jare oud is, beeld mense uit in formasies wat na dans lyk. Dans is die beweging wat ’n mens saam met musiek maak. Die bewegings van die voete en liggaam kan deur een persoon, ’n paar of ’n groep uitgevoer word. Verskillende dansstyle het in verskillende wêrelddele ontwikkel.
Luisteroefening
Teken die tabel oor in jou werkboek. Luister aandagtig na inligting oor verskillende danssoorte wat jou onderwyser vir jou gaan voorlees en voltooi die tabel terwyl jy luister. Die eerste dans is as ’n voorbeeld vir jou ingevul.
| Dans | Tyd van ontstaan | Land van oorsprong | Wat kan jy aflei oor die bewegings van die dans? |
| 1. Wals | 17de eeu | Frankryk | 1-2-3-tydmaat |
| 2. Tango | |||
| 3. Volkspele | |||
| 4. Kwaito | |||
| 5. Kwasa-Kwasa | |||
| 6. Breakdance | |||
| 7. Ruk-en-rol | |||
| 8. Twist | |||
| 9. Disko |
Luisterbegrip
Jou onderwyser gaan weer die teks aan jou voorlees. Volg nou die stappe van die luisterproses:
•Jou onderwyser lees die teks – jy moet luister en notas afneem.
•Dan gaan jou onderwyser die vrae saam met jou lees en verduidelik.
•Beantwoord daarna die vrae in jou werkboek.
| Luisterbegripsvrae | |
| 1. | Watter dans kan maklik aangeleer word? (1) |
| 2. | Verduidelik hoe die dans “ruk-en-rol” aan sy naam gekom. (1) |
| 3. | In watter land kan jy aflei het ruk-en-rol ontstaan? (1) |
| 4. | Watter dans word gekenmerk deur robotbewegings? (1) |
| 5. | Vir watter soort dans is John Travolta veral bekend? (1) |
| 6. | Is volkspele oorspronklik van Suid-Afrika? Motiveer jou antwoord. (2) |
| 7. | “Kwaito” is nie net ’n dans nie. Stem jy saam hiermee? Gee ’n rede vir jou antwoord .(2) Hoekom het die “twist” as dans ongewild geraak? (1) |
| Totaal: 10 punte | |
| Formele assessering: Jou onderwyser kan hierdie aktiwiteit formeel assesseer. |
Neem deel aan ’n groepbespreking
Lees Pitkos voordat julle met die groepbespreking begin sodat julle weet hoe om so ’n bespreking te doen.
Pitkos
Groepgesprek
•Luister aandagtig na wat ’n maat sê of vertel.
•Neem deel aan die gesprek of bespreking deur jou eie mening te gee en ander s’n te respekteer.
•Hou gesprekke vol – vul gapings of stiltes sodat die gesprek vloei; moedig ’n spreker aan.
•Pas beurtnemingskonvensies toe (elkeen moet ’n beurt kry om te praat).
•Verdedig jou standpunt en onderhandel as een van jou maats nie saamstem nie.
•Bevraagteken iemand anders se standpunt op ’n hoflike wyse.
•Deel idees en ervarings.
Opdrag: Kyk na visuele tekste – praat oor ’n advertensie
•Werk saam met jou maat of in jou groep.
•Kies die dansstyl uit die onderstaande lys wat pas by elk van die illustrasies in die advertensie hieronder.
•Beskryf dan elke styl in julle eie woorde (gebruik byvoeglike naamwoorde en bywoorde om die danse te beskryf).
•Herrangskik die danse soos in die tabel (1-9) hieronder genoem volgens die style wat bymekaar pas en gee ’n rede vir julle keuse.
•Groepe kan beskrywings vergelyk.
| wals / tango / volkspele / kwaito / ballet / manyisa / samba /breakdance / ruk-en-rol / twist / disko / gumboot-dans / vastrap /kwasa-kwasa / rumba / twalatsa |
Beantwoord ook die volgende vrae:
•Wat is die doel van die advertensie?
•Trek die advertensie jou aandag?
•Wie is die teikengroep van die advertensie?
•Is die boodskap van die advertensie duidelik?
| Formele assessering: Jou onderwyser kan julle groepgesprek formeel assesseer. |
| Aktiwiteit 2: Lees oor Afrika-danse |
| In hierdie aktiwiteit gaan jy |
| •Lees en kyk•Taalstrukture en -konvensies•’n leesbegripsoefening doen•leesstrategieë leer en reg gebruik•jou woordeskat uitbrei•spelling- en taalkonvensies inskerp•woorde wat verwar (homofone en homonieme) korrek gebruik. |
Leesbegrip