Hy staan roerloos, ’n uitdrukking van pyn in sy grys oë.
Toe sê hy: “Wie het jou die reg gegee, meneer Nieuwenhuys, om aan die kinders te slaan?”
“Ek het nog altyd die reg gehad,” antwoord meneer Nieuwenhuys koel.
“Nie vandat ek hoof is nie. Dit was een van my eerste versoeke aan julle, om geen lyfstraf toe te dien sonder om my te raadpleeg nie. Het jy dit die hele tyd verontagsaam?”
“Wanneer ek gedink het dit was nodig,” antwoord hy en sy klein ogies blits venynig.
Nog ’n paar sekondes lank, wat soos ’n oneindigheid voel vir die toeskouers, kyk Johan hom aan, gespanne, sy gesig wit, toe bedink hy homself en sê koel: “Ons sal die gesprek later hervat, meneer Nieuwenhuys.”
Die toeskouers haal weer asem en met meneer Nieuwenhuys vooraan loop hulle deur die reën na die primêre skool waar hul tee wag, ook heerlike warm botterbroodjies wat Annie se ma gestuur het.
Hoofstuk 9
“Binne,” sê sy stem in antwoord op haar sagte klop.
Annie haal vir oulaas diep asem en sit haar hand vasberade op die deurknop. Haar laaste vae hoop op uitstel is weg. Johan is in sy studeerkamer. Nou maar deurdruk, alhoewel sy seker nie maklik ’n meer ongeleë dag kon gekies het om Johan haar trae verskoning aan te bied nie.
Wat tussen meneer Nieuwenhuys en Johan gebeur het, sal niemand seker ooit weet nie. Maar die vonke het gewis gespat. Hulle het net ná die elfuurpouse reguit na Johan se studeerkamer gegaan en was meer as ’n halfuur lank saam daar opgesluit.
Toe hulle instap, was meneer Nieuwenhuys se gesig rooi en gedetermineerd, sy oë het kwaai geglinster en Annie sou nie graag die een wou wees op wie sy opgekropte toorn gaan losbars nie. Maar Johan was koel en onverstoord, en net sy grys oë, koud en onverbiddelik, het sy ontstemde gemoed verraai.
En tog sou sy veel liewer, so bang soos sy was, teenoor meneer Nieuwenhuys se onbeteuelde woede te staan gekom het as om die een te wees wat so in onguns by Johan verval het.
Sou hy nog so kwaad wees?
“Kom binne,” roep Johan se stem weer, harder, en sy draai die knop en gaan in.
Hy sit voor sy lessenaar, maar toe sy binnekom, staan hy op. Vlugtig gaan haar oë na sy gesig in ’n poging om sy gemoed te peil, maar sy gesig is geslote en onleesbaar.
“Ja, Juffrou?” vra hy beleef, maar dit kon maar net sowel ’n vreemdeling gewees het wat voor hom gestaan het, en voor daardie koue, onpersoonlike blik wankel Annie se moed.
“Sit, Juffrou” sê hy en gaan self ook sit nadat sy dankbaar in die stoel neergesak het. Haar moed is weg, maar, wat nog erger is, die krag is ook uit haar bene.
Sy kan nie eens weghardloop nie.
“Ja, Juffrou?” vra hy weer op dieselfde toon, en toe is dit skielik asof iets jonks, iets wondbaars, in die ongelukkige gesiggie voor hom deur die harde kors van bitterheid en teleurstelling waaragter hy posgevat het, breek. Daar kom weer lewe in sy gesig, die grys oë word weer warm.
“H’m, nog een uit die kamp van die vyand.”
Uit daardie kamp? Nooit nie!
“Nee!” protesteer sy heftig. “Nie uit daardie kamp nie.”
“Wie nie teen my is nie, is met my.” Haar eie gedagtes van vanmôre. “’n Bondgenoot in elk geval.”
Sy lig skielik haar kop op en glimlag verontskuldigend.
“’n Boetvaardige een,” sê sy pleitend.
In stilte neem hy haar waar en sê toe sag: “’n Vredespleidooi? Onmoontlik!”
“Kon dit op ’n meer ongeleë oomblik gekom het?”
“ls dit ’n vredespleidooi?”
“Ja,” sê sy byna onhoorbaar.
“Laat ek hoor,” gebied hy.
So, hy is nie van plan om haar te help en die wil vir die daad aan te neem nie. Sy moet maar die hele pad alleen kom.
Trots lig sy haar ken en kyk hom vas in sy oë.
“Ek is jammer, meneer De Kock, oor alles wat gebeur het. Oor daardie eerste middag toe ek in jou vasgery het en oor wat daarna gebeur het. Ek het myself skandelik teenoor jou gedra. En baie van die dinge waarvan jy my beskuldig het, is waar, maar nie almal nie. Ek ís geïnteresseerd in die kinders en in my werk. Die … die wrywing wat daar was,” sy begin swaar kry, “was tussen my en jou persoonlik …”
“Was, Juffrou?” vra hy en Annie bloos.
“Nee!” antwoord sy koel. “Is.”
“Gaan aan,” sê hy ná ’n rukkie, maar sy staan op.
“Dit is al,” sê sy koel.
“Sit asseblief weer, Juffrou. Daar is nog iets waaroor ek met jou wil praat. En hierdie saak is nog nie afgehandel nie. Gaan die vredesonderhandeling dan sommer so doodloop?”
“Dit sal nie die eerste vredesonderhandeling wees wat skipbreuk ly vanweë die kille ontvangs wat dit te beurt geval het nie.”
“Hierdie een mag nie,” sê hy en die grys oë flikker. “Sit asseblief.”
“Annie, sê my nou eerlik: waarom was daardie wrywing tussen ons? Dit het tog alles oorspronklik van jou kant gekom.”
Annie kyk weer verleë weg. Hoe kan sy nou aan hom verduidelik! Hoe kan sy vir hom sê dit was omdat Kobie en ander haar daarvan beskuldig het dat sy hom sou probeer vang, dat sy, alreeds prikkelbaar en ongemaklik ná die ongeluk, maar soos ’n ystervark al haar penne uitgesteek het wanneer hy in die nabyheid was. Dit was tog buite die kwessie.
Meteens sê sy: “I do not love thee, Doctor Fell, but why I cannot tell.”
Hy kyk haar skerp aan en glimlag toe skielik.
“Nou ja, ek kan nie kla nie. Ek het self vir jou die verskoning aan die hand gedoen! En is dit nou ‘was’ Annie, of ‘is’?”
“‘Was’,” sê sy skaam.
“Ten spyte van die eiegeregtigheid, die selfvoldaanheid en al die dinge waarvan jy my beskuldig het?”
Die ferm ken wip weer op.
“Ek moes dit nie gesê het nie, maar jy het my daartoe gedwing.” En met ’n fyn spotlaggie: “Maar ons het almal foute. Jy het my ook op ’n hele paar attent gemaak.”
Glimlaggend staan hy op en stap om die lessenaar na haar.
“Nou goed. Ons begin dan weer van voor af!”
Hy buk vooroor, steek sy hand uit na haar, en sy lê hare daarin. Toe sy vingers ferm om hare sluit, kyk die grys oë ’n lang oomblik in die bruines.
Toe val haar oë voor syne en sag trek sy haar hand weg. “Waaroor wou jy nog met my gepraat het?” vra sy om die intimiteit van die oomblik te verbreek.
Johan leun teen sy lessenaar aan.
“Ja,” sê hy, en sy gesig is weer somber. “Dis maar weer oor die kinders. Maar as ’n mens so baie het, wat kan jy nou maak? Annie, kan jy onthou of julle al ooit sop vir die kinders in die skool bedien het?”
Sy skud haar kop.
“Nee, nooit nie. Nooit solank ek hier op skool was nie en ook nie later nie. Mammie sou my altyd van so iets vertel het.”
“En wat word van kinders soos Ernst Marais solank sy pa siek is?”
“Die ACVV, die Kindersorg, die kerk, enige van hulle sal help. Die Marais’s is nog nie lank hier op Saailaagte nie, seker daarom dat hulle nêrens aangeklop het om hulp nie. Miskien …”
“Miskien?”