edytorski]
15
prot – kierujący robotami w zecerni, metrampaż. [przypis tłumacza]
16
Cesarstwo – tu: I Cesarstwo Francuskie, w którym najwyższą władzę sprawował Napoleon Bonaparte jako cesarz Francuzów, istniejące w l. 1804–1814 i w 1815. [przypis edytorski]
17
Gargantua i Pantagruel – satyryczno-fantastyczna powieść François Rabelais'go (ok. 1494–1553). [przypis edytorski]
18
jego nazwisko – fr. sécher oznacza suszyć, wysuszać. [przypis tłumacza]
19
Chateaubriand, François-René de (1768–1848) – francuski pisarz i polityk, inicjator romantyzmu w literaturze francuskiej; rozgłos przyniosły mu dzieła opisujące życie Indian oraz piękno dzikiej przyrody: powieść poetycka René oraz opowiadanie Atala. [przypis edytorski]
20
fizjonomia (daw.) – twarz. [przypis edytorski]
21
pirożek municypalny – dwurożny kapelusz, powszechny w XVIII i XIX w., szczególnie w wojsku i w marynarce, kojarzony często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]
22
pludry – spodnie; szczególnie: sięgające do kolan spodnie o bufiastych nogawkach, stanowiące element stroju męskiego w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]
23
Ludwik XIV (1638–1715) – król Francji (od 1643), zwany „Królem Słońce”, panujący w okresie szczytowego rozwoju francuskiej monarchii absolutnej. [przypis edytorski]
24
kaszta – element urządzenia drukarni: szuflada podzielona na przegródki zawierające czcionki drukarskie oraz materiał justunkowy, czyli materiał służący do wypełniania odstępów między wyrazami i wierszami. [przypis edytorski]
25
ablucja (z łac.) – rytualne obmycie ciała lub jego części. [przypis edytorski]
26
szarsza – tkanina z drobnymi, ukośnymi prążkami. [przypis edytorski]
27
jucht – wyprawiona skóra bydlęca. [przypis edytorski]
28
pede titubante (łac.) – na chwiejnych nogach. [przypis edytorski]
29
etc. (łac.) – skrót od et caetera: i tak dalej. [przypis edytorski]
30
talar – w oryginale: écu, w XIX w. potoczna nazwa srebrnej monety pięciofrankowej. [przypis edytorski]
31
Nie cackoż – konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znacznie: czyż nie cacko. [przypis edytorski]
32
deka (daw.) – pokrywa prasy drukarskiej, dekiel. [przypis edytorski]
33
item (łac.) – również; ponadto. [przypis edytorski]
34
funt – dawna jednostka wagi, wynosząca 0,4–0,5 kg. [przypis edytorski]
35
gisernia – zakład odlewający przedmioty z metalu; odlewnia. [przypis edytorski]
36
su, właśc. sous (fr.) – dawna drobna moneta francuska o wartości 1/20 liwra (funta), bita do 1795; później pot. nazwa monety o wartości 5 centymów, tj. 1/20 franka. [przypis edytorski]
37
cycero – nazwa czcionki drukarskiej; także: jednostka typograficzna w systemie Didota równa 12 punktów typograficznych. [przypis edytorski]
38
garmondy, borgisy, ronda – kroje czcionek drukarskich. [przypis edytorski]
39
niecułka – mała niecka, drewniane podłużne naczynie. [przypis edytorski]
40
utensylia (z łac.) – rzeczy użyteczne; narzędzia, sprzęt, przybory. [przypis edytorski]
41
satynowanie – nadawanie papierowi gładkości i połysku. [przypis edytorski]
42
Hymen (mit. gr.) – bóg małżeństwa, patronujący obrządkowi zaślubin. [przypis edytorski]
43
„Double Liégois” – almanach (kalendarz z poradami i ciekawostkami), wydawany przez Stahla i osiągający w l. 1820–1833 rekordowy nakład 150.000 egz. [przypis edytorski]
44
asygnata (daw.) – pieniądz papierowy; banknot. [przypis edytorski]
45
regestr (daw.) – rejestr, spis. [przypis edytorski]
46
prefektura – we Francji: siedziba prefekta, naczelnika administracji departamentu, reprezentanta władzy centralnej. [przypis edytorski]
47
merostwo – we Francji: siedziba mera, odpowiednika wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. [przypis edytorski]
48
konsystorz – urząd podległy biskupowi, kancelaria diecezjalna. [przypis edytorski]
49
nygus (daw. pot.) – leń, człowiek wymigujący się od pracy. [przypis edytorski]
50
centym – drobna moneta francuska o wartości 1/100 franka. [przypis edytorski]
51
kutwa – skąpiec. [przypis edytorski]
52
fara (daw.) – kościół parafialny. [przypis edytorski]
53
jakobin – członek lewicowego, rewolucyjnego klubu politycznego działającego w okresie rewolucji francuskiej; przen.: zwolennik rewolucji. [przypis edytorski]
54
anons – ogłoszenie. [przypis edytorski]
55
podagra – dna moczanowa, rodzaj zapalenia stawu, zazwyczaj u palucha u stopy. [przypis edytorski]
56
nie stanie (daw.) – zabraknie. [przypis edytorski]
57
Akademia Nauk – czołowa francuska instytucja naukowa, założona w 1666 przez Ludwika XIV, stanowiąca korporację uczonych zajmujących się naukami matematyczno-przyrodniczymi. [przypis edytorski]
58
Desplein – w Komedii ludzkiej Balzaca: wybitny chirurg, nauczyciel Bianchona. [przypis edytorski]
59
pryncypalny (daw., z łac.) – najważniejszy, główny. [przypis edytorski]
60
renta – tu: dochód z kapitału ulokowanego w banku, w obligacjach, na giełdzie itp.; por. rentier. [przypis edytorski]
61
Et nunc et semper et in secula seculorum (łac.) – i teraz, i zawsze, i na wieki wieków. [przypis edytorski]
62
ultra (pot.) – skrócone: ultrarojaliści, skrajnie reakcyjna część monarchistów działających podczas restauracji władzy Burbonów (1815–1830). [przypis edytorski]
