id="n219">
219
wszak (daw.) – przecież. [przypis edytorski]
220
na współkę – dziś popr. wspólnie bądź na spółkę. [przypis edytorski]
221
niezwalczony – niepokonany. [przypis edytorski]
222
Spytko z Melsztyna – (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą. [przypis edytorski]
223
wodzić (daw.) – prowadzić. [przypis edytorski]
224
knecht (daw.) – żołnierz piechoty niemieckiej. [przypis edytorski]
225
kociełek – dziś popr.: kociołek. [przypis edytorski]
226
gorzeć (daw.) – palić się. [przypis edytorski]
227
wedle (daw.) – obok. [przypis edytorski]
228
zawdziać (daw.) – przywdziać, ubrać. [przypis edytorski]
229
prawy (daw.) – prawdziwy. [przypis edytorski]
230
kabłączasty (daw.) – krzywy, wygięty w kabłąk. [przypis edytorski]
231
niewyprawny (daw.) – z niewyprawionej skóry. [przypis edytorski]
232
skończyć – tu: umrzeć. [przypis edytorski]
233
zmóc (daw.) – pokonać. [przypis edytorski]
234
sadź a. szadź – biały osad powstały z zamarzniętej mgły. [przypis edytorski]
235
niemocen (daw.) – słaby, chory, pozbawiony sił. [przypis edytorski]
236
płowy (daw.) – o włosach: jasny. [przypis edytorski]
237
gardlany – dziś popr.: gardłowy. [przypis edytorski]
238
wzwyczaić się (daw.) – przyzwyczaić się. [przypis edytorski]
239
matactwo – oszustwo, kłamstwo, wybieg. [przypis edytorski]
240
Jan Luksemburski – (1296-1346), król Czech od 1310, zginął w bitwie pod Crécy. Źródła podają, że był wtedy niewidomy, a walczył przywiązany do dwóch rycerzy. [przypis edytorski]
241
rad (daw.) – zadowolony. [przypis edytorski]
242
blanki – zwieńczenie muru obronnego. [przypis edytorski]
243
cekhauz (z niem.) – arsenał, zbrojownia. [przypis edytorski]
244
począć (daw.) – zacząć. [przypis edytorski]
245
halebardą – dziś popr.: halabardą. [przypis edytorski]
246
mór (daw.) – zaraza. [przypis edytorski]
247
Herr Jesus! (niem.) – Panie Jezu [przypis edytorski]
248
bywaj (daw.) – okrzyk żądający przybycia, zwł. w chwili niebezpieczeństwa. [przypis edytorski]
249
luty (daw.) – groźny, srogi. [przypis edytorski]
250
któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]
251
rad (daw.) – zadowolony. [przypis edytorski]
252
rybitwa (daw.) – rybak. [przypis edytorski]
253
grobla – wał ziemny przecinający jezioro bądź bagno, usypany w celach komunikacyjnych. [przypis edytorski]
254
okrąglak – okorowany pień drzewa. [przypis edytorski]
255
młakach – teren podmokły. [przypis edytorski]
256
niepodobny (daw.) – niemożliwy. [przypis edytorski]
257
przeto (daw.) – więc, zatem, toteż. [przypis edytorski]
258
bawić (daw.) – przebywać. [przypis edytorski]
259
o ziem – dziś popr.: na ziemię. [przypis edytorski]
260
prawić (daw.) – mówić, opowiadać. [przypis edytorski]
261
poczesny – tu: szanowny. [przypis edytorski]
262
zdrożyć się – zmęczyć się drogą. [przypis edytorski]
263
cięgiem (daw.) – ciągle. [przypis edytorski]
264
jąć (daw.) – zacząć. [przypis edytorski]
265
Anna Danuta – (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii). [przypis edytorski]
266
dwie połowie – dziś popr.: dwie połowy (pozostałość tzw. liczby podwójnej). [przypis edytorski]
267
niepośledni (daw.) – nie byle jaki. [przypis edytorski]
268
Fryz a. Fryzyjczyk – mieszkaniec Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii. [przypis edytorski]
269
udać się (daw.) – spodobać się. [przypis edytorski]
270
łgać (daw.) – kłamać. [przypis edytorski]
271
tur – wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych. [przypis edytorski]
272
jeno (daw.) – tylko. [przypis edytorski]
273
wiano – posag. [przypis edytorski]
274
komes – tu: wyższy urzędnik. [przypis edytorski]
275
chudopachołek (daw.) – niezamożny szlachcic. [przypis edytorski]
276
kasztelan – średniowieczny urzędnik, odpowiedzialny za ściąganie podatków, obronę i sądownictwo na terenie kasztelanii, to jest jednostki administracyjnej średniego szczebla. [przypis edytorski]
277
szczebrzuch – słowniki podają znaczenie: wiano panny młodej. Sienkiewicz prawdop. skontaminował to ze słowem ”brzeszczot”. [przypis edytorski]
278
zali (daw.) – czy. [przypis
