8
Rosz ha-Szana – święto Nowego Roku, zwane też Świętem Trąbek. [przypis edytorski]
9
szofar – róg; starodawny instrument dęty z wydrążonego rogu baraniego. [przypis tłumacza]
10
starszyzna – przywódcy ludu od Jozuego ben Nuna do proroka Samuela. [przypis tłumacza]
11
Kohen – kapłan; nie ma prawa wstępu na teren cmentarza. [przypis tłumacza]
12
anioł sprawujący władzę nad Egiptem – każdy naród ma swojego przedstawiciela w niebie. [przypis edytorski]
13
krzesło na trzech nogach – lud żydowski opiera swoje trwanie na zasługach trzech praojców. [przypis tłumacza]
14
Urim wetuim – szlachetne kamienie, które Arcykapłan nosił na napierśniku. [przypis tłumacza]
15
teruma – opłata w naturze, w zbożu dla kapłana. [przypis tłumacza]
16
cherem – klątwa religijna powodująca wykluczenie ze społeczności żydowskiej. [przypis edytorski]
17
Tisza be-aw – najsmutniejszy dzień żydowskiego roku upamiętniający zburzenie Świątyni Jerozolimskiej; aw (hebr.): piąty miesiąc kalendarza żydowskiego, przypadający w lipcu i sierpniu. [przypis edytorski]
18
kiedy mnie z powrotem na tron posadziłeś – po buncie Absaloma. [przypis tłumacza]
19
sanhedryn – wyższy sąd oraz najwyższa rada religijna w Izraelu w okresie Drugiego Kościoła. [przypis edytorski]
20
błogosławieństwo szeechajanu (z hebr. szeechajanu: że dożyłem) – krótka modlitwa, odmawiana na rozpoczęcie ważniejszych świąt, w której dziękuje się Bogu, że pozwolił nam dożyć tego dnia. [przypis edytorski]
21
bet ha-midrasz a. beit hamidrasz, bet midrasz, besmedresz – dosł.: „dom nauki”; pomieszczenie przeznaczone do studiów talmudycznych dla chłopców i dorosłych mężczyzn, zaopatrzone w bibliotekę, z której każdy mógł w dowolnym czasie, wedle własnych potrzeb i zainteresowań korzystać; także miejsce modlitw (była w nim arka na Torę) oraz noclegownia. [przypis edytorski]
22
Neche – kaleka, inwalida. [przypis tłumacza]
23
szamir – szamirem zwano też robaka, który według innej wersji ciął skały na kawałki, z których Salomon zbudował Świątynię Pańską. [przypis tłumacza]
24
efod – szaty, które nosił arcykapłan. [przypis tłumacza]
25
Udaj się do Anatot i odkup pole od swego stryja Chananeela – w ten sposób Bóg zamierzał dać Żydom jeszcze jedną szansę: jeśli odbędą pokutę, to zmieni wyrok skazujący Świątynię na zagładę i ludność pozostanie w swoim kraju. [przypis tłumacza]