Stara baśń, tom pierwszy. Józef Ignacy Kraszewski. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Józef Ignacy Kraszewski
Издательство: Public Domain
Серия:
Жанр произведения: Повести
Год издания: 0
isbn:
Скачать книгу
id="n52">

52

kopa – daw. jednostka obrachunkowa, 60 sztuk (5 tuzinów). [przypis edytorski]

53

kolec – tu: kółko; por. kolczuga: pancerz z drobnych, splecionych z sobą kółek. [przypis edytorski]

54

kowany – kuty. [przypis edytorski]

55

kosaciec – irys. [przypis edytorski]

56

doma – w domu. [przypis redakcyjny]

57

niewiastka (daw.) – synowa; nazwę tę tłumaczy się tak, że była to osoba wchodząca do rodziny, o której się nic nie wiedziało. [przypis edytorski]

58

kosa (daw.) – warkocz. [przypis edytorski]

59

usty – dziś popr. forma N. lm: ustami. [przypis edytorski]

60

ruciany wianuszek – wianuszek z ruty, rośliny o drobnych żółtych kwiatach, będącej symbolem panieństwa; ruta – znana jest od starożytności jako zioło lecznicze, służące także w kuchni do nacierania mięs w celu zachowania ich świeżości; daw. wierzono również, że ruta chroni przed złym urokiem. [przypis edytorski]

61

gościniec – podarunek dawany w podzięce za gościnę. [przypis edytorski]

62

potrząsła – dziś popr. potrząsnęła a. potrzęsła. [przypis edytorski]

63

ksiądz (starop.) – książę. [przypis edytorski]

64

żupan – naczelnik żupy, czyli okręgu; odpowiednik kasztelana a. (w Europie Zach.) komesa. [przypis redakcyjny]

65

wiano – posag. [przypis redakcyjny]

66

chłopcy dorosłe (daw. forma) – dziś: chłopcy dorośli. [przypis edytorski]

67

zapaśny – posiadający zapasy czegoś; zasobny. [przypis edytorski]

68

oba – dziś: obaj. [przypis edytorski]

69

po jednemu – dziś: po jednej. [przypis edytorski]

70

wiele – tu: ile. [przypis edytorski]

71

stawić życie – ryzykować życie. [przypis edytorski]

72

życie się stawi – życie się ryzykuje. [przypis edytorski]

73

dola – tu: los. [przypis edytorski]

74

wiele – tu: ile. [przypis edytorski]

75

Pomorcy – rosyjscy osadnicy nad Morzem Białym. [przypis redakcyjny]

76

Ranowie – plemię zachodniosłowiańskie, zamieszkujące wyspę Rugię. [przypis redakcyjny]

77

Serby – Serbowie. [przypis redakcyjny]

78

Chrobatowie – plemię słowiańskie zamieszkujące na Łysej Górze, rywalizujące z Polanami o panowanie nad krajem. [przypis redakcyjny]

79

Morawianie – plemię słowiańskie zamieszkujące Morawy na terenie dzisiejszych Czech. [przypis redakcyjny]

80

przecie – mimo to. [przypis edytorski]

81

przecie – mimo to. [przypis edytorski]

82

krom – oprócz. [przypis redakcyjny]

83

nazajutrz do dnia (daw.) – jutro przed świtem. [przypis edytorski]

84

kneź – kniaź; tytuł władcy. [przypis edytorski]

85

wola – tu: wolność. [przypis edytorski]

86

krucy – dziś popr. forma lm.: kruki. [przypis edytorski]

87

stołb a. stołp (daw.) – wieża obronna, wolno stojąca, wzniesiona w obrębie murów zamku; donżon. [przypis edytorski]

88

barć – naturalne siedlisko pszczół. [przypis edytorski]

89

smerda (daw.) – sługa książęcy (tu: w randze przełożonego); u Słowian: wolna ludność chłopska popadła w zależność od księcia. [przypis edytorski]

90

łubiany – wykonany z łuby, czyli tzw. dartki drzewnej: długich, cienkich pasów struganych z miękkiego drewna, służących do wyplatania koszy itp. [przypis edytorski]

91

oznajmując – dziś: oznajmiając. [przypis edytorski]

92

u stołba – pod wieżą, w okolicy wieży. [przypis edytorski]

93

zyszczę (starop.) – zyskam, pozyskam. [przypis edytorski]

94

samowtór (daw.) – sam z kimś, we dwóch; przysłówek oznaczający wykonywanie jakiejś czynności przez dwie osoby; samotrzeć – sam z dwoma towarzyszami, we trzech; samoczwór – sam z trzema towarzyszami, we czterech; samopiąt – sam z czterema towarzyszami, w pięciu; samoszóst – sam z pięcioma towarzyszami, w sześciu itd. [przypis edytorski]

95

wyjaśniła się – tu: rozjaśniła się, rozpogodziła. [przypis edytorski]

96

spowolnieć – tu: spokornieć; zachowywać się „po (według) czyjejś woli”. [przypis edytorski]

97

mienić się (starop.) – zmieniać się. [przypis edytorski]

98

że go nie stało (daw.) – że go brakowało. [przypis edytorski]

99

wydać wojnę – wypowiedzieć komuś, wszcząć z kimś wojnę. [przypis edytorski]

100

przeciwić się (daw.) – sprzeciwiać się. [przypis edytorski]

101

że się od nich pochowały – że się przed nimi pochowały. [przypis edytorski]