А крыху пазьней – можа, некалькі хвілінаў прайшло – я стаяў ды назіраў, як яшчэ адзін нібыта мой стары знаёмы палівае са шланга сабаку. Сьвятла амаль не было, толькі бляклая лямпачка над дзьвярыма пад стольлю. Сабака стаяў у паўзмроку, нечакана спакойны ды нават у некаторай ступені абыякавы. Але яго даўно трэба было памыць. Хтосьці пафарбаваў чатырохлапага ярка-блакітным аэразолем. Толькі сабака… сабака выглядаў настолькі спакойным, што, падаецца, аніякая фарба, аніякая вада – нічога ў гэтым сьвеце ня здолела б яго патурбаваць.
Я памятаю, што разьвітаўся. Відаць, сказаў: “Дабранач, таварышы”, – і таксама пайшоў спаць. Але ці так мне сьнілася, ці па-іншаму?.. Часам яшчэ ў гэтыя шэрагі карцінак трапляла лецішча, ці, можа, гэта ўжо з іншых кінахронік? А калі надышла раніца, я выйшаў праз зачыненую на замок браму. Трэба было знайсьці гародніны. Відаць, рушыў на рынак, але цалкам верагодна, што гэта быў гіпэр. Ніколі дагэтуль па гіпэрах не хадзіў, таму дакладна не скажу. Памятаю, як сьціскаў у далоні бульбіну, глядзеў на яе ды зьдзіўляўся ейнай роўнасьці і бездакорнасьці.
Сынтэтыка.
А пасьля позірк выхапіў твар эскімоса, які выбіраў сабе дыню. Зморшчыны, усьмешка.
Добрыя вочы глядзелі на мяне…
Што гэта і адкуль гэта? Неяк усё дзіўна і незразумела. Чаму пачаў менавіта з гэтага – ня ведаю, папросту прыгадаў ды ўсё. На самой справе ня надта гэта і сымбалічна, проста, як ёсьць. Але не пра гэта. Пра тое, што пазьней я расказаў гэты сон людзям і знайшоў куды больш цікавай самую іх рэакцыю на мой расказ. Маўляў, “ня трэба ўжываць столькі псыхадэлікаў”; спроба сканструяваць, ці ўзгадаць, цытату з Кун-цзы; Arizona dream Кустурыцы; Гроф (а ён тут да чаго?)… усё жыцьцесьцьвярджальна ды з усьмешкай. Размовы дзеля размоваў, жарцікі. Ну добра, можа, усё так і ёсьць, але што тычыцца мяне, то ўсё ж такі сабака круты быў. Самы круты! І дзед з дыняю добры такі. А што да самога тлумачэньня – беспэрспэктыўная гэта справа, плюсіка не атрымалася. Ды і што тут, шчыра кажучы, можна было высьветліць пры дапамозе словаў, пры дапамозе цытатаў і прозьвішчаў? Здаецца, таварышы, што чагосьці мне так і не зразумець.
А значыцца гэтак і трэба!!!
Чалавек за кадрам сьмяецца, але ўсе глядзяць на галоўных герояў, маладых, энэргічных, тых, што так самааддана згараюць у полымі жарсьці ды каханьня… ну і ўсялякай іншай фігні, канечне.
Але чалавек за кадрам іх нават не заўважае, усьміхаецца таму, што за сьценкаю сьпявае маленькая суседзкая дачка. Адразу на ўспамін прыходзіць “Лысая сьпявачка” Іянэскі, але чаму – ізноўку незразумела. Там зусім не пра гэта, ці пра не… Мазгі больш ня хочуць слухаць гэтага ідыятызму. Яны саскокваюць ды папускаюцца, быццам увогуле ні пры чым.
– Памяць?
– Што памяць?!
– Лайно – твая памяць! Блакітны барбос усіх нас пераможа!
Але яшчэ тут, здаецца, Васілёк быў. Толькі дзе ж гэта ён падзеўся?..
– Бяжы, бяжы, Васілёк! Пагуляй з сябрамі! – казала маці і пачынала думаць пра вячэру, але пакуль толькі думаць, час яшчэ быў. Жанчыне давялося навучыцца плянаваць і эканоміць, самой вырашаць усе пытаньні. Мужа больш не было, і, хоць яна і не хацела гэтага прызнаваць, праблемаў паменела. Застаўся толькі сын, ейны ўлюбёны хлопчык, адзіны сэнс і адзіная надзея ў жыцьці.
І дворыкі вось усе гэтыя засаджаныя крывымі дрэўцамі. Яблынькі? Так, відаць, што яны. А яшчэ Ісусікі на іх укрыжаваныя, быццам экспанаты ў музэі. А ўзімку тэтрапакі на галінах. Чалавек клапоціцца пра птушак. Так. Вось які чалавек добры! І па пад’ездах, калі на вуліцы халадно, а так на лавачках ці каля школы на стадыёне. Выглядае натуральна, што тут скажаш. І паўскрываць чарапкі хлопчыкам з чужога раёна – сьвяты абавязак сына чалавечага. Пераламаць усё, што магчыма, а пасьля пад пільным позіркам участковага прасіць прабачэньня ды плакаць. Такое жыцьцё ў гэтых дворыках. Сябручкі-кумпячкі…
Толькі вось сяброў у пацанёнка, лічы, што ўвогуле і не было. Калі суседзкія хлапчукі разьвязвалі ў двары вайнушку, то яго заўжды забівалі першым. Каб не замінаў. А пасьля, канечне, пачынаюцца іншыя гульні, у якія з Васькам гуляць было зусім не цікава. Ды і што за справа нармальнаму хлопцу да такога чма?
– Ды лох ты тупарылы! Зразумеў, сука?! Гэта ты, падла, пра нас зашасьцярыў, што мы на перапынку паліць ходзім! Што, не, мля?! Шо ты некаеш, сука?! Зубы ціснуць?!
А так усё нармалёва. Усё папросту выдатна. Жыцьцё ішло так, як мае ісьці, ды зрэдку знойдзецца ў ім хіба які-небудзь адносна роўны прамежак. Яры, поўныя крыві, сьлёз ды ванітаў… Няма чаго казаць, можа, такое стаўленьне сапраўды ёсьць перабольшаньнем. Мы ж людзі. Такія мы ёсьць, не заўжды схільныя ўдумвацца ды лішні раз прыглядацца… Ну, не сваім быў Вася, не сваім! Ня тым, пра каго можна сказаць “…Э, мля, Васёк, братуха, ёлы-палы…” Ды і наўрад ці было б цікава пра гэта расказваць, калі б усё было ў парадку, бязь нейкіх там адметнасьцяў. Нам усім патрэбнае гэткае адчуваньне выключнасьці. Нейкая своеасаблівасьць,