przydomek rodu Domicjuszów.
84
triclinium (łac.) — sala jadalna, u Greków trójkątny stół jadalny.
85
lary (mit. rzym.) — domowe bóstwa opiekuńcze, miały w domach kapliczki zw. lararium; por. lary i penaty (sprzęty domowe, ognisko domowe).
86
posoch (słow.)— ozdobna laska, odmiana pastorału, zakończona głowicą, używana przez biskupów w kościołach wschodnich.
87
Aleksander (mit. gr.) — Parys, syn Priama, uwiódł i porwał Helenę, piękną żonę Menelaosa, wywołując w ten sposób wojnę trojańską.
88
animal impudens (łac.) — zwierzę bezwstydne.
89
epilichnia (z gr.) — małe naczynka z wonnościami.
91
prandium (łac.) — posiłek południowy.
92
Forum — chodzi o Forum Romanum, główny plac w Rzymie, ośrodek władz politycznych i kultu religijnego.
93
atrium (łac.) — centralne pomieszczenie w domu rzymskim, bez okien, z otworem w pułapie i basenem na wodę deszczową.
94
velarium (łac.) — zasłona.
95
cubiculum (łac.) — sypialnia.
96
werwena — właść. werbena; roślina o pachnących liściach i kwiatach.
97
lektyka (z łac.) — łoże lub fotel na drążkach do przenoszenia ludzi.
98
taberna (z łac.) — buda, szopa, warsztat, karczma; por. tawerna.
99
pedisequus (łac.) — niewolnik idący za lub przed lektyką.
100
cysterna (z łac.) — zbiornik, rezerwuar cieczy.
101
manipuł (z łac.) — jednostka wojskowa, kompania (60–120 ludzi).
102
bulla (łac.) — medalion z amuletem, noszony przez chłopców rzymskich.
103
szafranny — intensywnie żółty; od nazwy szafranu, barwnika roślinnego.
104
hamadriada (mit. gr.) — boginka drzew, nimfa, driada.
105
Atene (łac. forma W. lp.) — Ateno.
106
carissimus (łac.) — najdroższy; tu: forma W. lp: carissime.
107
bławatny (daw.) — tu: sklep z tkaninami.
108
wiszar — urwisko, torfowisko wiszące, tu: elementy zamku nadwieszające się nad placem.
109
architraw (z łac.) — główna belka spoczywająca na kolumnach.
110
akant (z gr.) — rzeźbiony motyw dekoracyjny w formie splotu liści; roślina o wielkich, kolczastych liściach.
111
tryglif (z gr.) — ornament nad architrawem w kolumnie doryckiej, z pionowymi wrębami.
112
tympan (z gr.) — właść. tympanon, bogato rzeźbiona płyta półkolista lub ostrołukowa.
113
rostra — mównica publiczna.
114
sistra — instrument muz., rodzaj grzechotki.
115
sambuka — instrument muz., rodzaj harfy.
116
wigil — policjant, strażnik miejski w starożytnym Rzymie.
117
Kwiryci — pierwotni mieszkańcy Italii mający być potomkami Romulusa; tu: zaszczytne określenie rdzennych Rzymian.
118
mitra — przepaska na głowę.
119
kryptoportyk — ukryte przejście.
120
Subura — dzielnica Rzymu.
121
mora — gra hazardowa; grający jednocześnie podnosili prawe dłonie, wygrywał ten, kto pierwszy odgadł liczbę wyprostowanych palców.
122
perystyl — dziedziniec otoczony kolumnami.
123
Satyricon — utwór przypisywany Petroniuszowi, obrazujący stosunki panujące w Cesarstwie Rzymskim.
124
ianitor (łac.) — odźwierny.
125
ostium (łac.) — wejście.
126
salve (łac.) — witaj.
127
gryf — legendarne stworzenie, lew z głową i skrzydłami orła.
128
żółwiowiec — szylkret, masa ze skorupy żółwia.
129
velarius (łac.) — niewolnik zajmujący się zasłonami i kotarami.
130
tablinum (łac.) — pokój gościnny.
131
centurion — dowódca centurii, oddziału złożonego ze stu żołnierzy.
132
domus transitoria (łac.) — dom przechodni, nazwa pałacu Nerona.
133
oecus (łac.) — reprezentacyjne pomieszczenie z oknem wychodzącym na ogród.
134
domina (łac.) — pani.
135
Saturn (mit. rzym.) — starorzymski bóg rolnictwa i zasiewów, przedstawiany jako starzec; utożsamiany z gr. Kronosem (a. Chronosem), bogiem czasu i śmierci.
136
Nie wiem, czyliś jest bóstwem (...) — cytat z Odysei Homera (pieśń VI, w. 149-155 i 188), początek przemowy Odyseusza do Naukazykai.
137
pedagogus (łac.) — nauczyciel.
138
kapryfolium — krzew pnący o ró
