Бу хомуурунньукка саха поэттарын олоҕу туругурдар, санааны кынаттыыр хоһоонноро олоххо араас ыксаллаах, быһаарыылаах түгэннэргэ туһанар гына сүүмэрдэнэн киирдилэр. Сахабыт саргылаах тыла ыгыллыбыт, тууйуллубут түгэҥҥэ кыым буолан кылайан, санааны саҕыахтын, хараҕы аһыахтын, сүрэҕи-быары сөрүүкэтиэхтин, быыһал-абырал буолуохтун!
Өбүгэбит «Үтүө тыл – дьол» диэн бэргэн этиитэ оруннаах. Ол курдук, ардыгар олоххо биир үтүө тыл, чыпчылҕан түгэн сүҥкэн суолталаах буолар. Онон намыын тыллаах хоһоонтон ситимнэнэн, олох болоорхой өҥө даҕаны кустук буолан көһүннүн, бүгүн кыаллыбатах сарсын сатаннын, таптал ыраас иэйиитэ дьол биһигэр сирдээтин!
Күндү ааҕааччы, бу кинигэ хас биирдии саха ыалын иэримэ дьиэтигэр дьол, ситиһии, уоскулаҥ, ил-эйэ түсчүтэ, истиҥ доҕоро, мындыр сүбэһитэ буоларыгар баҕарабыт.
Киһини харыстааҥ
Сайа
КИҺИ
Киһи бу сиргэ
аан бастаан олорор,
Алҕаһыыр, айар —
барытын – аан бастаан!
Эдэр буолуо,
эмэн буолуо,
Сааһыгар
сааһы эбиэ —
Аан бастаан.
Үөрүйэх буолуо
суоҕа өрүү
Мөлүйүөннэр
күн төрүү
Оҥостубут
алҕастара,
Ол алҕастан
сэрэтээри
Хаалларбыт
сүүс да сүбэлэрэ.
Кини эрэ дьиҥнээхтик
Таптаабыттыы сананыа,
Киниэхэҕэ хайаан да
Дьол тосхойуон кэтэһиэ…
Тоҥуу хаарга соҕотох
Суолун солоон иһэрин
Кэтит айан суолунан
Кэлэн иһэбин диэ…
Киэһэ күн киириитэ
Иин таһыгар тохтуоҕа —
Ол аан бастаан олорбут
Икки атахтаах айана.
Онно эрэ сытан, баҕар,
Киһи сөҕүө бэйэтин —
Аан бастаан олорбутун
Билбэккэ аһарбытын.
Киһи төрүүр аан бастаан,
Киһи өлөр аан бастаан.
Аһыныаҕыҥ КИҺИНИ.
Николай Литвинцев
КИҺИНИ ТАПТААҤ
Киһини таптыыртан ордук
Үрдүк дьол баарын билбэтим,
Дууһа долгуйуутун курдук
Дохсун күүс баарын өйдүөбэтим.
Киһи олоҕун хамсааһына,
Үрдээһинэ, намтааһына
Барыта онтон тутулуктаах,
Онтон тахсар силистээх-мутуктаах…
Оҕотук сааспын ааһан баран,
Оройдоон, дьэ, өйдөөбүтүм ону,
Баһырхай олоххо баҕаран,
Миинэ түспүтүм ат долгуну.
Уонна дьэ, бардам баҕам дохсун,
Соргуга тардыһыым умсулҕана,
Тымырбар сүүрэр хааным долгуна,
Киһини таптыыр тапталым долгуна.
Сүүрдэн-көтүтэн испитэ миигин
Ыраахха, ырааска ымсыырдан,
Умайан, күөдьүйэн кэлэрим
Сырдыкпын, күннэрбин уһатан.
Киһини таптыыртан ордук
Үрдүк дьол баарын билбэтим,
Мин олорбут миҥэлээх олохпун
Кэнэҕэс туох диэхтэрин түүйбэтим.
Леонид Попов
КИҺИ ТУҺУНАН
Хайа, киһи буолбат дуо?
Хараардымаҥ киһини!
Ханнык эмэ үтүөтүн
Хата булан өйүөххэ:
Өйүүн-сарсын бу киһиҥ
Үчүгэй буолан тахсаарай!
Хайа, киһи буолбат дуо? —
Халлаанынан арбаамаҥ:
Хабах курдук үлүннэрэн,
Хампарытан кээһиэххит
Хаарыаннаахай киһини!
Өйүүн-сарсын өссө бэрт буол диэн
Өйдөппүппүт ордук ини!
Буолар-буолбат баайсыынан
Муҥнаамаҥ даа, киһини!
Эрэннэххэ, иэйдэххэ,
Эр бэрдэ буолан тахсаарай!
Киһилиитэ да суох киһиҥ
Кэм итэҕэйдэххэ, иэйдэххэ,
Киһилии киэптэнээрэй!
Киһи аата киһи эбээт!
Сардаана Амгинская
Киһи барыта үчүгэйдээх,
Хайаан да туох эмэ кэрэлээх.
Ханнык даҕаны бүтэйбиккэ
Туох эмэ да кыламныыр эбээт.
Ону көрөн кэмигэр эппит,
Тылынан санаатын көтөхпүт,
Баҕар,