Тўғриликни ўзи учун шараф тожи деб ҳисоблаган офицернинг узоқ давом этмаган ҳарбий хизмати шу тарзда ниҳоясига етди.
Кейинчалик Совет ҳукумати қарори билан Фуқаролар уруши иштирокчиларига имтиёзлар берилди, хусусан, пенсиялари оширилди. Курсантлик пайтларидаги хизмат ҳам шу доирага кирар экан. У пайтдаги кўп ҳужжатлар йўқолиб кетгани сабабли хизматдошларидан уч кишининг ёзиб берган далолатномаси ҳисобга ўтаркан. Бир неча киши келиб дадажонимдан шундай далолатнома ёздириб кетди. Ўзлари улардан ҳам ёздириб олиб қолсалар бўларди, лекин бу имтиёздан фойдаланишни истамадилар, комсомол ҳужжатларини ҳам тикламадилар.
Дадажонимнинг фитратларида ҳарбий ҳаётга нисбатан санъатга мойиллик кучлироқ эди. Ўсмирликларидаёқ санъатга муҳаббат қўйиб, дутор чалишни, қўшиқ айтишни машқ қилган эканлар. Ҳарбий ўқишда, Ўзбек дивизиясида ҳам ҳаваскорлар гуруҳида иштирок этганлар, санъаткорлар билан яқин алоқада бўлганлар. Айниқса 30-50 йиллардаги машҳур ҳофизлардан бўлган Бобораҳим Мирзаев билан дўстликлари узоқ давом этган. Радиода Бобораҳим Мирзаев ижро этган қўшиқ янграб қолса, мижжалари намланарди. Радиода ишлаб юрган кезларим “Талабларга мувофиқ концерт”да дадажоним учун бу қўшиқларни эшиттиришларини илтимос қилардим. Кекса санъаткорларнинг ашулалари ёзилган пластинкаларни олиб келиб берардим.
Етмишинчи йилларда “Мамат ҳофиз” номи билан машҳур бўлган Муҳаммаджон Каримовга улфат эдилар. Маҳалладаги қўни-қўшниларнинг “гап” деб аталмиш улфатларига ҳофиз таклиф қилиниб, қўшиқларини мириқиб тинглашарди. Тарқалишда уй эгаси унга озгина пул берарди. Ҳофиз бошқа санъаткорлар каби индамай кетмасдан, улфатнинг аъзоси сифатида уларни уйларига чақириб “гап” берардилар. У кишининг фақат қўшиқлари эмас, хулқи ҳам ёқимли эди. Бир одамнинг тўйида икки сўри қўйилган бўлиб, биттасини уламолар, иккинчисини Муҳаммаджон ҳофиз ва унинг созандалари эгаллашган экан. Тўйхона тўлганда ёш уламолардан бири савлат тўкиб кириб келибди. Уламолар ўтирган сўрида жой бўлмагани учун қўшни сўрига таклиф қилишса, у: “Мен ҳофизлар билан бирга ўтирмайман”, дебди. Ҳофизнинг кўнгли оғриса-да, индамабдилар. Тўйдаги хизматларини қилибдилар. Тарқаш пайтида ўша кибрли уламони четга тортиб: “Тақсир, “ҳофизлар билан бирга ўтирмайман”, деб кўнглимизни ранжитдингиз. Биз урушдаги жанггоҳларда намозни қазо қилмаганмиз. Тупроқда таяммум қилиб бўлса-да, вақтида адо этганмиз”, дебдилар.
Тўғрилик Мусо алайҳиссаломнинг ҳассалари кабидир. Эгрилик эса сеҳргарларнинг сеҳрига ўхшайди. Тўғрилик ўртага чиқиши билан уларнинг ҳаммасини ютади. Тўғрининг ёрдамига чопган – Аллоҳ таолонинг ёрдамига чопган. Ҳар бир сохталик иймонсизликка етаклайди, ҳар бир тўғрилик иймондандир.
Инсондаги ажойиб хулқлардан бири ростлик – тўғриликдир. Тўғрилик одамдаги барча ишларнинг тартиб ва маромда кетишини