Тумаҥҥа симэлийбиттэр. 1 чааһа. Иван Андросов-Айанньыт

кэннигэр туппуттара. Күлүк Боотур төбөтүн көтөҕөн, боотурдарын эргиччи көрбүтэ.

      – Бүттүбүт дуо, манан… – умса туттан, бааһын тутта тыыммахтаабыта. – Адырыыс Боотур, тыыммын салҕаа эрэ… Араҥастаан, уматан барыҥ… Туоҕа, Туоҕа… – айаҕа хаанынан туолан, салгыы кыайан саҥарбакка хардьыгынаабыта, кыа хаана хабахтана ньолҕоруйбута. Адырыыс Боотур өссө туох диирин истээри кулгааҕын даҕайа төҥкөйбүтэ эрээри, Күлүк Боотур биир кэм хардыргыы, хаана халыйбыта. Боотурдар киһилэрин өйөөн, сиргэ умса сытыарбыттара. Адырыыс Боотур кыбдьыгырыы, Күлүк Боотур кэтит көхсүттэн чоройо сылдьар тостубут үҥүү модьу тобоҕор халыҥ ытыһын уурбута, уҥа илиитин сутуруктуу тутан, өндөс гынаат, ытыһын көхсүн охсубута. Үҥүү тобоҕо тимис гыммыта, ытыһа киһи көхсүгэр иҥнибитэ. Киһитин өрө көтөҕөн тиэрэ эргитэн, көхсүнэн сытыарбыта. Уһулу ойон тахсыбыт хааннаах үҥүү тобоҕун туура тардан таһаарбыта. Күлүк Боотур кыл түгэнэ кэҥээбит хараҕар кытара умайа турар тордох күлүгэ өрүтэ үөмэхтэһэ дьиктитик кытарыҥнаабыта. Халтаһалара сыыйа сабыллан, уот төлөнө умуллан барбыта. Тыын былдьаһан, өрүтэ түллэҥнээн иһэн, хамсаабат буолбута.

      – Миигиттэн буолбатах, өстөөҕүҥ үҥүүтүттэн өллүҥ! – Адырыыс Боотур үҥүүтүн тобоҕун илиитин таһынан элиппитэ. Сөҥүөрэн олорбохтуу түһээт, сиртэн Күлүк Боотур батаһын харбаан ылан, сиргэ батары аспыта:

      – Өлбүт өлбүтүнэн! Хайдах буолабыт? Тыгын Тойоҥҥо төннөр сатаммат. Күлүк Боотур өлбүтүн иһиттэҕинэ, бэйэбитин өлөртүө турдаҕа…

      – Оннук-оннук, дьиҥинэн, туох эрэ соруктаах айаннаан истэхпит… Ону Күлүк Боотур эппэккэ бараахтаата. «Көҥүл Боотурдарбыт» диэн эрэрэ. Онон баспыт ханан батарынан сылдьарга тиийэбит, – Нүһэрги Боотур хаан буолбут ытыһын силлэнэ, отунан ньуххана көөҕүнээбитэ.

      – Бас-көс киһибитин таныардыаҕыҥ! Тылынан буолбакка, хаанынан! Ити маҥан сарыылаах суолун ирдээн, буор сирэйдиэҕиҥ. Онуоха диэри көҥүл боотурдар буолуоҕуҥ. Онтон көстөн иһиэ… Баҕар, Күлүк Боотуру иэстэһэн, ити хоһуун иэмэхтээх кулгааҕын быһан илтэхпитинэ, Тыгын Тойон сымныа… Кыаллыбатаҕына, хайа эмэ аҕа ууһугар боотурдарынан сыстыахпыт. Хайдаҕый? – Адырыыс Боотур дьонун эр-биир көрөттөөбүтэ.