Салгыы оччотооҕу оҕо, билигин П.А. Ойуунускай аатынан СӨ судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата, 90-тан тахсыбыт биллиилээх аксакал суруналыыс Дмитрий Васильевич Кустуров «Дэҥҥэ кэлэ сылдьыбыт сүдү ыалдьыт» диэн ахтыытын киллэрэн, ааҕааччыларга билиһиннэрэбит:
«Холкуостар бастаан тэриллэллэрин саҕана биһиэхэ оччотооҕу Таатта оройуонун Кириэс-Халдьаайытыгар Харытыанаптартан ордук бас-көс ыал суоҕа. Турбут-олорбут ини-биилэр кыайаллара-хотоллоро, дьүһүннэрэ-бодолоро ырааһа, этэргэ дылы, киһи аҥаар кырыытыттан көрөр дьонноро этилэр. Убайдара Баһылай касыылканан от оҕустарааччы, лабагырыайканан бурдук быстарааччы, алта оҕус тардар малатыылкатын көрөн-истэн, бурдук астатааччы кини буолара. Иккис быраат Миитэрэй отчут-масчыт чулуута, мас ууһун бэрдэ этэ. Үһүс быраатын Сэргэйи, көрбөтөх киһим эрээри, Харытыанаптартан орто үөрэхтээх учуутал этэ дииллэрэ. Кини хомсомуол сылдьан холкуоһу төрүттэспит уонна олорор сирдэрин аатынан «Күндэ» диэн артыал дэппитэ үһү. Кини эдэркээн сааһыгар, сэлликкэ ылларан, өлөн хаалбыт эбит.
Төрдүс быраат Арамаан дьону арааран билиэхпиттэн холкуос бэрэссэдээтэлэ, өтөһүйэн уол оҕо этэ. Ол эрээри ыыс араҕас хааннаах, арылхай киэҥ харахтаах убайдарыттан атын, мотоҕор, кубаҕай сирэйдээҕэ. Тас көрүҥүттэн эбитэ дуу, хайдах дуу, дьон кинини Өтүөс Арамаан, өссө судургутук Өтүөс диэн ааттыыра. Кини, холкуос бэрэссэдээтэлэ киһи, оройуоммут киинигэр Ытык Күөлгэ төттөрү-таары сылдьара кэмнээх буолуо дуо. Ол сылдьан суолун ортотугар баар Уолбаттан биир төрүт-уус ыал – «Хаарыллар дуо» дэппит дьон кыыстарын кэргэн ылбыта.
Арамаан кэргэнинээн түөрт сыл устата олорор да, убайдарын үтүгүннэрбит курдук, айбыта кинини оҕо төрөттөрөн маанылаабатах. Чугас-ыраах сирдэринэн эргичийэн, кэргэнин илдьэн көрдөрө, сүбэлэтэ сатаабыт да, туһа тахсыбатах. Хомойуус да буоллар, хайыа баарай? Оҕоҕо баҕарара бэрдиттэн, сири-буору аннынан, аатырбыт аҕай отоһукка Куома Чааскыҥҥа тиийэргэ быһаарынар. Ол ытык кырдьаҕаһы хайдах гынан тылыгар киллэрбитин билбит суох.
Оччолорго мин, төрдүс кылааска үөрэнэр оҕочоос, сааскы биир үтүө күн, сүөһү көрөөччүлэр олорор дьиэбитигэр оттор маспыт бүттэ диэннэр көлө көрдөһө, ол Харытыанаптарга тиийбиттээхпин. Эбэ алааһын сыырын өрө сүүрэн, абаҕам Дьөгүөр оҕонньор балаҕаныттан чугас, тыа саҕатыгар турар дьиэҕэ көтөн түстүм. Онно дии, урут хаһан да харахтаан көрбөтөх киһим, аҥаар илиитинэн кэтэҕиттэн тардыстан, уҥа ороҥҥо сытар эбит. «Ээ, Куома Чааскыннара ити эбит» дии санаатым. Ол ыккардыгар Арамаан тоҕо кэлбиппин истээт да, «Пиэрмэ сэбиэдиссэйигэр баар, от тиэйээччи кэлбитэ буолуо. Биир оҕуһу көҥүллээтин», – диэт, көхсүбүттэн аан диэки үтүрүйдэ.
Дьиэбэр тиийбиппэр, ким-хайа иннинэ Бааска уол, Дьэбдьэкэ