Кези келганда бир мулоҳазага тўхталишга тўғри келади. Жамиятда фикрлар хилма-хиллигига эришиш, шундай муҳит яратишга интилишни қўллаб-қувватлаган ҳолда ҳар қандай эркин фикр пировардида халқимиз эришган энг улуғ, энг азиз неъмат – Мустақилликка дахл қилмаслиги шарт. Фикр фикр учун эмас, биринчи навбатда, мустақилликни мустаҳкамлаш, барқарорлаштириш учун зарур.
Ҳар қандай жамиятни ҳамиша муайян мақсад жипслаштириб туради. Лекин Ватан тақдири, тинчлиги муддаоси ҳеч қачон иккинчи ё учинчи даражага тушмайди. Она Ватанни нотинч қилиш эвазига эришилган ҳеч бир мақсаду маслак зинҳор ўзини оқламайди. Жамият йўргакдан чиқаётган норасида янглиғ энди-энди тарих саҳнасидан ўрин ола бошлаган кезларида эса бутун халқни жипслаштириб турувчи ана шу Ватанга муҳаббат ва садоқат омилига ниҳоятда катта эҳтиёж сезилади.
Ёш жамиятнинг бошқа хусусиятларидан бири жамият аъзоларининг сиёсатлашувида кўринади. Яъни ҳар бир фуқаронинг ўзини жамият, Ватан манфаатларидан бегона тутмаслигига эришиш қийин ва шарафли вазифа. Тан олиш керак, айрим кишиларда «ҳа, энди, биз кичик одаммиз, бир чеккада яшаб юрибмиз»га ўхшаш кайфият сезилади. Ваҳоланки, давлатимиз Раҳбарининг, «Ҳар ким ўз уйини, ўз юртини ўзи асрасин», деган теран маъноли сўзлари айни шу сингари ўта зарарли кайфиятга қарши айтилган. Ўз уйини асрашни фақат қўриқлаш маъносида тушуниш бирёқламалик бўлиб қолар эди. Оилада фаровон турмуш кечиришни йўлга қўйиш, фарзандларни камолга етиштириш, уларнинг эркин, тўқ ва бадастир униб-ўсиши учун зарур шарт-шароитни муҳайё этиш, ҳақ-ҳуқуқини таниш, қолаверса, нафақат Ўзбекистонимиз, шу қаторда дунёдаги энг тарққий этган давлатлардаги фуқаролар даражасига етишиш орзусида яшашларини таъминлаш ҳам ўз уйини асраш ҳисобланади. Мана шундай уйни асраш учун одамлар жонини фидо қилишга шай туради, ана шундай уйларда вояга етган ва етаётган Ватан фарзандлари юртнинг чинакам эгалари, яъни қўриқчиларига айланадилар. Афсуски, жамият оёққа тураётган паллада унинг аъзолари орасида муайян парокандалик, бошбошдоқлик кузатилиши ҳам табиий ҳол. Оддий сўз билан айтганда, юқорида тилга олинган сиёсатлашув муҳитида жамият миқёсида барча соҳаларнинг етук намояндалари етишиб чиқади, халқ бундай зотларни бошига кўтаради, уларни миллатнинг фахри ва шарафи сифатида оламга кўз-кўз қилади. Миллий ғурур тимсолига айлантиради. Уйғониш даври ШАХСлари ўз фаолиятида атрофдагилардан анча илгарилаб кетади, уларда даврнинг энг илғор фазилатлари мужассамлашган. Шахслик мақоми, шахс эрки, ҳуқуқи ҳатто жамият эрки ва ҳуқуқларидан устувор мақомларга кўтарилади. Юзаки қараганда, бундай ҳол ғайритабиийдек туюлади, аслида эса ҳуқуқий-демократик жамиятда шахс ҳуқуқи давлат ва жамият ҳуқуқидан юқори қўйилади.
Умуман жамиятнинг ўтиш даврида шахс, мафкура, жамият тушунчалари