Doğma evin astanasında. Коллектив авторов

gün tezdən qapımızın zəngi çalın-dı. Xanım mətbəxdən qışqırdı:

      Qapıya baaax!

      Qalxdım, tələsik qapını açdım. Yaşlı bir qadın idi, yanında da on yaşlarında bir qız uşağı… Qız anasıydımı, nənəsiydimi, qadı-nın ətəyindən möhkəmcə yapışmışdı. Mən qa-pını açanda üzünü qadının ətəyində gizlətdi. Uzun bir hörüyü var idi, hörüyünün ucunda da solğun, rəngi bilinməyən bir lent… Qadın nəmli gözlərini qaçırdı məndən. Gözlərində anlaşılmaz bir narahatlıq vardı. Yelpiyinin ucunu əliylə gözlərinə apardı. İncə, əsmər, zə-if əlini uzatdı, boğuq bir səslə:

      Oğul, dedi, oğul, Qarabağ qaçqını-yıq, yəqin “o, oğul, bir kömək edərsənmi” de-yəcəkdi… Dedimi, mən eşitmədim, yoxsa de-yəmi bilmədi?..

      Bu sözlər dediyi də, demədiyi də, bir bı-çaq kimi batdı ürəyimə. Qanım içimə axdı…

      İçəri gəlsəydin, xala, dedim, gəl, so-yuqdu, uşaq da qızınar bir az…

      Yox, balam, dedi, çox sağ ol, gedək…

      İncə, zəif, əsmər əlini yumub, binanın ya-rıqaranlığında bir kölgə kimi geriyə döndü qadın. Qız da ətəyə bağlıymış kimi, qadının sovrulan balağıyla birlikdə dönüb getdi. Qızın üzünü görə bilmədim. Bir bəhanəylə gözlərini görmək istədim, qapıdan sallanıb, arxasınca ümidsizcəsinə çağırdım.

      Kiçik qız, adın nədi sənin?

      Qız çevrilib baxmadı, qadının ətəyinə bir az da qısıldı. Qadın bir neçə pillə aşağıdan səsləndi, səsi mənə qədər güclə çatdı və soyuq divarlara çırpılıb çilikləndi:

      Pünhanə, balam, Pünhanə…

      Günlər, gecələr boyu o qızı düşündüm, uzun gecələri danışdım o qızla:

      "Pünhanə! Gözlərin nə rəngdi sənin? Bəs əllərin, əllərin?… O kiçik ayaqlarınlamı qaç-dın güllələrin, bombaların qarşısından? O ki-çik addımlarınlamı aşdın dağları? Üşümədin-mi Pünhanə? Üşümədinmi? Üzün niyə uşaq üzü deyil, nə üçün bu qədər yanıb Pünhanə? Bombaların, güllələrin səsini eşitdimi qulaq-ların? Bəs gözlərin, gözlərin nə rəng idi Pün-hanə? Axan qanı gördümü o gözlərin? Qanlar sıçradımı evinizin divarlarına? Divarların di-bində ağlayıb qaldınmı heç? Bir ceyran kimi qorxudan böyümüş gözlərinlə qan içən kaftar-lara baxdınmı? Onda neçə yaşında idin, Pün-hanə? Məktəbə gedirdinmi? Bəs qələmin, dəf-tərin, boyaların? Oyun oynayarkənmi, tək ayağının üstündə səkərkənmi düşdü bomba-lar? Yoldaşların, öldümü, Pünhanə? Qanamı batdı oyuncaqların? “

      Heç bir gecə, heç bir suala cavab vermədi o qız, heç baxmadı üzümə, heç görmədim gözlərini…

      Gecə sulu bir qar səpələyirdi. Pəncərədən çölə baxırdım. Göy guruldayır, şimşəklər ça-xırdı dalbadal. Bəlkə şimşək deyildi, bəlkə ye-nə uzaq şəhərlərə, kəndlərə bombalar yağırdı. Ətraf gah işıqlanır, gah zülmət bir qaranlığa qərq olurdu. O bir anlıq işıqda, işıqlarla bir-likdə bir qız uşağı gəlib dayandı qarşımda. Uzun bir hörüyü vardı bu qızın, hörüyünün ucunda da solğun, rəngi bilinməyən bir lent. Şüşəyə yaxınlaşdıqca itirdi üzü. O uzaq şə-hərlərdən qaçmışdı yəqin ki. İslanmışdı, pəri-şan, yorğun, qorxaq və ürkəkdi… Elə bil əlimi uzatsam, qızın əllərini tutacaqdım. Amma əl-lərimi uzadanda, əllərim boşluqdan asılı qa-lırdı. Əlimi tutmurdu, əlləri yox idi bu qızın. Qaşları, gözləri, ağzı, burnu, yanaqları yox idi… Bir hörük və bir lentdən ibarət idi bu qız. Lent qana batmışdı, qıpqırmızı idi. Qızın üzündə bir işıq parlayırdı, ağ bir işıq. Və o hö-rük də, o lent də əriyir, itirdi bu işığın içində.