Ancaq digər tərəfdən, Qrinviç-Villejdə yaşamaq da bir ayrı aləmdir, burada sənə bəlanı sovuşdurmağın ağla gələn bütün üsullarını təklif eləyərlər, bu üzdən mən ölçü götürməyə hazıram. Vestibüldən götürülmüş müftə məcmuədə
bütün gərəkən bilgilər var: başlanğıc üçün mən Eliqzander 1 Laringit – tib. xirtdək iltihabı.
6
üzrə plastika dərslərinə üz tuta bilərdim, bu dərslər özünü-təsdiqin, poza və hərəkətlərin fiziki olaraq oriyentasiyasını dəyişməyin və harmonizasiyasının sınanılmış metodudur, sonra gedib Baxın Çiçək müalicə vasitələrini ala, yolda Düzgün tənəffüs Mərkəzinə dəyə, Yəhudi meditasiya və rahatlanma Mərkəzinə baş çəkə, tay çi döyüşü dərslərinə yazıla bilərdim – bu səlis bədən hərəkətləri adama yaşam gü-cü və sağlamlıq verir, yox əgər bütün bunlar da kömək et-məzsə, onda mən özümü ixtisaslı rolferə – toxumaların dərindən masajı mütəxəssisininə tapşıra bilərdim. Qurciyev dərnəyi də mənə yardım əlini uzatmağa hazırdır; işdi-şayət, dost şəfqətinə ehtiyacım olsaydı, onda Sevgi qardaşlığı mənim xidmətimdə olardı, onların qayğıları – “planetimizi elə bir yerə çevirmək ki, adamlar bir-birini xata-balasız sevə
bilsinlər”. Buna qarşı çıxa bilməzsən. Nə vaxt bəzi-bəzi mətbəx qab-qacağı ələ keçirsəm, vegetarian qurmanın1 re-septləri üzrə bir qədər biş-düşlə məşğul ola bilərəm. Sonra isə, özümün enerji balansımı bərpa eləyib, Feldenkrays metodu ilə hansısa funksional inteqrasiyaya könül verməyi sı-naya bilərəm. Vedanta cəmiyyəti mənə bütün bunları bir tam halına gətirməyə yardımçı olar, belə baxanda mən hələ
Xatircəmlik Rezervuarına da baş çəkə və vücud hərarəti məhluluna dalıb, çəkisizlik vəziyyətində üzə bilərəm. Artıq halım yüngülləşdi.
Hələ ki, bu kimi türlü-türlü yollarla kamilliyə doğru yürüyəcəyəm, bir neçə karate, yaxud cüdo dərsləri götür-mək pis olmaz. Kimsə məni yolumdan sapdırmağa cəhd eləsə, dərsini necə lazımdır verə bilim deyə.
1 Qurman – zərif və ləzzətli yeməkləri həddindən artıq sevən adam, ağzının dadını bilən adam.
7
Hamımızın göz qoyduğumuz daha bir cütlük, Luellin və Enndir. Luellin, zen-buddaçıdır, Vermonta gedib, orada üç ay zahidlik eləyəcək. O, evə qayıtdıqda yenidən saç bu-raxacaq, amma gələn il nə vaxtsa yenidən saçını qırxacaq və
dörd aylıq, ya da beş aylıq çıxıb gedəcək. Sözsüz ki, onun niyyəti çox ciddidir və bütün bunların nə ilə bitəcəyi, deyəsən, artıq şübhə yeri qoymur, axı onlar gec-tez nikahsızlıq əhdinə girirlər, düzdür? Bəs onda Ennin halı necə olacaq?
O, artıq indidən əri ilə görüşmək üçün Vermonta getməlidir. Luellin uzun illərdir ki, zenə etiqad edir və faktiki olaraq rahib dərəcəsinə qədər qalxıb. Bu, əlbəttə, hələ sensey deyil, amma yenə də yetərincə ciddi irəliləyişdir. Bu sonuncu dəfə Enn Luellinin gedişi öncəsi yola salma mərasimi düzəltdi, özü bütün görkəmi ilə yenilməzlik və yaşarılıq ifadə eləyərək möhkəm dayandı. Biz hamımız yeyir, içir, gülür və şənlənirdik, lakin Luellin yaman tutulmuş, qaşqa-bağını töküb oturmuşdu. Məncə, bizə bərk acığı tutmuşdu ki, onu qalmaq üçün dilə tutmuruq – onda o, özünü əsl qəhrəman kimi hiss eləyərdi. Ancaq biz onu niyə dilə tut-malıydıq? Onsuz da o, artıq başını qırxmışdı. Zavallı acıdil Luellin. Bu tərki-dünya – zahid görkəmi ona çox yaraşır.
Alçaqboyludur, dəyirmi, möhkəm qarnı var, buynuz sağa-naqlı gözlüyünü çıxardıqda isə, siz onun necə də yastı, açıq-aşkar asiyalılara xas almacıq sümükləri, üzünün necə
də zəfəran rəngində olduğunu görürsünüz; ümumiyyətlə, o, zeni nə qədər dərindən dərk eləyirsə, onun zahiri görkəmi də bir o qədər çox dəyişilir. Mən, Luellinin bir zen-buddaçı rahib kimi qabiliyyətlərinə zərrəcə şübhə eləmirəm, ümumiyyətlə ona hər şeyi bağışlayaram, ona görə ki, o, yaxşı şairdir. Bundan başqa, bu rahiblərin çox bəyəndiyim bəzi özəllikləri də var. Məsələn, onlar yalnız özləri ilə məş-8
ğul olurlar, snobizmə biganə deyillər, murdar xarakter yi-yəsidirlər, özlərinin bütün uğursuzluqlarında arvadlarını suçlayır, uşaqlara donquldanır və uduzduqları zaman cin atına minirlər. Ola bilsin ki, mən özüm də nə vaxtsa zen-buddaçı rahibi olmağa çalışacağam.
Lakin mən o cütlüklərdən söz edirəm ki, onlar artıq tamamilə vəhdət halında deyillər, mən “hədsiz dərəcədə çətin ürək-könül məsələsi”ndən söz edirəm. Delmor Şvartsın1
misrasından. Encellə mənim aramda gedən savaşda, biz elə
bir mərhələyə çatmışıq ki, burada döyüşə başqa ailə cütlükləri göndərilir. Luellin – mənim ağır artilleriyamdır, onun örnəyi, əsrarəngiz bir tələbatın varlığına işarədir – ciddi obyektiv analizə gəlməyən. Qarşısıalınmaz bir özünütəsdiq meylinə işarədir – bizim yaşda kişilərə xas olan və əxlaq elmləri ilə izahı olmayan. O, günün iyirmi saatını türksa-yağı, yel vurub yengələr oynayan bir fermer komasında oturur, demək istəyirəm ki, bu zen-buddaçılar gerçəkdən öz zahid hücrələrində meditasiya ilə məşğul olurlar, seks-dən söhbət belə gedə bilməz, əsla. Və Encelin müdafiə üçün irəli sürə bildiyi yeganə etiraz da o idi ki, o, guya, zen-bud-dizmdə həmişə xudbinlik ruhunu hiss eləyirmiş. Lakin mən yəqin ki, bunun cavabını biləcəyəm – əgər öz zenimi dərk etsəm, mən onu dərk etməmişəm, bu da məhz o deməkdir ki, dərk etmişəm.
Aha, budur daha biri, onlar bura axın eləyirlər. Dərhal görünür ki, bunlar əsl fədakar dəliqanlılardır. Axı onlar sü-rünür və nifrət doğururlarsa, bu, onların günahı deyil ki.
Əgər üstlərinə borat turşusu çiləsən, onları daha rahat gözdən keçirərsən, – onda onlar qütb tədqiqatçıları inadcıllığı 1 Delmor Şvarts – amerikan şairi, nasiri və ədəbi tənqidçisi.
9
ilə irəli sürünəcəklər. Biz onlara niyə belə nifrət bəsləyirik?
Bu balaca, küçə səviyyəsindən doqquzuncu mərtəbəyə dırmaşıb, o memarlıq mükafatına layiq görülmüş bir göydələni məskunlaşdırır, o, şövqlə bu bərk və parlaq işıqlandırılmış boş və məchul müstəvilər aləminə, Ayın səthi kimi heç nə bitirməyən bu bərəkətsiz mineral səltənətinə tarakan si-vilizasiyasını gətirir. Burada mən onların birinin arxasında əlimin içi ilə mətbəx masasını şappıldadıram – dedim ba-xım, o nə edəcək. Demək o, başılovlu özünü masanın kənarına çatdırıb, üst taxtanın altında gizlənmək yerinə, özünü masa ilə soyuducu arasındakı dərəyə tullayır. Onlar məhz nicat tapmaq üçün nə gərəkdirsə, onu eləyirlər, əsl Buç Kes-sidi və Sanden Kiddirlər1; onların çoxbilmişliyinə sadəcə
mat qalırsan, onlar özləri də özlərinə təəccüb eləyirlər, st-ress situasiyasında onların hərəkətləri, eynən bizimki kimi, öncəgörülməyəndir; bəlkə, elə buna görə onlardan zəhlə-miz gedir.
Məncə,