Hekayələr. Джек Лондон

O qadını kobudcasına heyvan dərisindən olan oturacağa itələdi və o bayırda mahnı səsinin kəsildiyini və xeyli adamın gurultulu səsini eşitdi.

      – Yenə sənə müraciət edirəm – qulaq as, ey Tlinq-Tinnex! Qurd ölərkən, çənəsini möhkəm sıxır. Onunla birlikdə on nəfər sənin qəbilənin kişilərindən də öləcək. Kişilərə isə sonra ehtiyac olacaq. Ov mövsümü təzə başlayıb, balıq ovuna da çox ay qalmayıb. Mənim ölməyimdən sənə nə fayda var? Xal-qınızın adətini yaxşı bilirəm, mənim bu dövlətimdən sənin payına çox şey düşməyəcək. Yaxşısı budur, qızını ver mənə – hamısı da sənə çatsın. Bir şey də söyləyim, bura mənim qardaşlarım gələcək – onlar çox və acgözdürlər. Qarğanın qız-ları Qurdların evində uşaq doğacaq. Mənim qəbiləm sənin-kindən güclüdür. Taleyin hökmü budur. Qızını mənə ver – bütün bu dövlət sənin olsun.

      Bayırdan makasin altında xırıldayan qarın səsi eşidildi. Makkenzi tüfəngi əlinə alıb, kəmərindən hər iki yandan asıl-mış tapançaların qoburunu açdı.

      – Razılaş, ey Tlinq-Tinnex!

      – Axı mənim xalqım “yox” deyəcək!

      – Razılaş, bu dövlət sənin olsun. Sənin xalqınla özüm son-ra danışaram.

      – Qoy Qurd istəyən kimi olsun. Hədiyyələrini götürü-rəm, ancaq unutma ki, sənə xəbərdarlıq etdim.

      Makkenzi hədiyyələri ona ötürdü, arada tüfənginin çaxmağını geri çəkməyi də unutmadı, üstəlik ağlığından göz qamaşdıran bir dəsmal da bağışladı. Bu vaxt şaman 5-6 dö-yüşçünün müşayiəti ilə içəri girdi. Makkenzi onları sərt bir hərəkətlə itələyərək qapıdan bayıra çıxdı.

      Zarinskanın çadırının yanından ötərkən, “Yığış!” – deyə qısa şəkildə əmr verdi və tələsik itləri qoşmağa getdi. Bir ne-çə dəqiqədən sonra qoşqusunu arxasınca çəkərək, şuraya gəldi. Qız onun yanı ilə gəlirdi. O, tapdalanmış meydançanın yuxarı başında, rəhbərin yanında özünə yer saldı. Zarin-skaya layiq olduğu kimi özündən sol tərəfdə bir addım ar-xada dayanmağı tapşırdı. Namünasib vaxtda, təhlükə olarsa, onu qoruya bilmək üçün.

      Kişilər sağ və soldan çömbələrək ocağın qırağında otur-muşdular. Onların səsi qədim, artıq yaddan çıxmaqda olan bir mahnıya qarışmışdı. Qəribə, gözlənilməz keçid, təkrar və pauzalardan ibarət olan bu mahnının gözəl olduğunu söy-ləmək olmazdı. Onu qorxunc, dəhşətli adlandırmaq daha doğru olardı. Meydançanın o başında ona qədər qadın şa-manın qarşısında mərasim rəqsini edirdi. Şaman mərasimə lazımi etiqadla yanaşmayanlara acıqlanırdı. Qarğa qanadı ki-mi tünd qara saçlarına bürünmüş qadınlar yavaş-yavaş yel-lənərək, dala-qabağa hərəkətlər edir, bəziləri ritmə görə əyi-lib-düzəlirdi.

      Bu çox qəribə mənzərə – əsl anaxronizm idi. Uzaq Cə-nubda 19-cu əsr sona çatır, onun sonuncu onilliyinin axırıncı illəri bitməkdə idi. Burada isə, əsil ibtidai insan, tarixə qədər-ki mağara insanının kölgəsi, qədim zamanların unudulmuş səhnəsi təcəssüm edirdi. İri, kürən itlər öz heyvan dərisinə bürünmüş sahibləri ilə yanaşı oturub, ocağa daha yaxın yer üstündə mübarizə aparırdılar. Alovun oynaq işığı onların qanlı gözlərində, iri ağaran dişlərində əks olunub oynayırdı. Əsrarəngiz qalın qar örtüyü ilə bürünmüş böyük, qocaman meşə hər şeydən xəbərsiz möhkəm yuxuya getmişdi. Az bir vaxtda geri çəkilmiş Ağ sükunət sanki yenidən hər tərəfi ağuşuna almaq istəyirdi. Həmişə Böyük Soyuqlarda olduğu kimi ulduzlar səmada titrəşərək rəqs edirdilər. Qütb Ruhları böyük səma boyu odlu-parıltılı paltarlarını sərmişdilər.

      Biryuki Makkenzi bu vəhşi mənzərənin böyüklüyünü bulanıq halda dərk edərək, gözlərini dolandırıb bu xəz pal-tarlı fiqurları bir-bir gözdən keçirirdi ki, kimin olmadığını tə-yin etsin. Bir anlıq onun nəzərləri anasının açıq döşünü əmən yeni doğulmuş bir uşağın üzərində dayandı. Sıfırdan aşağı 70 dərəcə şaxta var idi. Makkenzi öz xalqının zərif, incə qadınla-rını xatırlayıb tutqun-tutqun gülümsədi. Həmin zərif qadınla-rın birindən doğulan biri kimi, Biryuki elə bir vərəsəyə sahib olmuşdu ki, bu ona və onun həmcinslərinə quruda və dəniz-lərdə, heyvanlar və insanlar üzərində yer kürəsinin hər tərə-fində hakimiyyət ixtiyarı vermişdi. Yüz nəfərə qarşı tək, Ark-tika qışında, doğma yerlərdən uzaqda olan Makkenzi həmin bu vərəsəliyin çağırışını eşidirdi: hakimiyyət iradəsi, təhlükə-lərə qarşı düşüncəsiz məhəbbət, döyüşən ruh, ya qalib çıx-maq, ya da ölmək qətiyyəti.

      Mahnı və rəqs kəsildi. Şaman qızğın şəkildə nitqə baş-ladı. O, hindu əsatirindən mürəkkəb və dolaşıq misallar çə-kərək, avam dinləyicilərinə çox bacarıqla təsir göstərirdi. Onun danışığı inandırıcı və qətiyyətli idi. O, həyatın başlan-ğıcının mücəssiməsi Qarğa ilə Qurdu – Makkenzini qarşı-laşdırırdı. Qarğanı sülh, Qurdu isə hərb və dağıntı mücəssi-məsi adlandırırdı. Mübarizə təkcə yaranışın əsasında duran bu iki qüvvə arasında yox, həm də insanlar arsında gedir. Onlar öz totemləri uğrunda mübarizə aparırlar. Stisklər qə-biləsi Prometey odunun aparıcısı olan Qarğanın – Celksin övladlarıdır. Makkenzi isə Qurdun, başqa sözlə deyilsə, şey-tanın övladıdır. Yaranışın əsasında duran bu iki qütbün mü-barizəsini dayandırmağa cəhd etmək, qəbilə qızlarını lənət-lənmiş düşmənlərə ərə vermək böyük bir günah və satqın-lıqdır. Şeytanın qulu və elçisi olan Makkenziyə qarşı ən mur-dar təhqir və sərt sözlər söyləmək, ona yumşaqlıq göstərmək deməkdir. Burada dinləyicilər hiddətlə deyinməyə başladı-lar. Şaman sözünə davam etdi: