– Əlifba kitabını mən alıram.
Bu vaxt yazıq Ceppeto evdə nazik bir köynəkdəcə soyuqdan titrəyirdi…
7
Nəhayət, kətan pərdə qaldırıldı, tamaşa başladı.
Taxta kuklalar – Arlekin və Pulçinella səhnədə idilər, onlar həmişəki kimi dava-dalaş salmışdılar. Bir-birinə ağızlarına gələni deyirdilər. Kuklalara baxan tamaşaçılar qarınlarını tutub gülürdülər.
Qəfildən Arlekin tamaşanı yarıda kəsib əlini tamaşaçılara tərəf uzatdı. O, qorxunc bir səslə çığırdı:
– İlahi! Bu, yuxudur, ya gerçək? Mən orada Pinokkionu görürəm! Özüdür ki var.
Pulçinella onun səsinə səs verdi:
– Doğrudan da, Pinokkiodur!
Pərdənin arxasından başını çıxarıb baxan senyora Rozaura da onun sözlərini təsdiqlədi.
Kuklalar hamısı birdən:
– Pinokkio, bizim qardaşımız Pinokkio! Yaşasın Pinokkio! – deyə qışqıraraq qaça-qaça səhnəyə çıxdılar.
Arlekin çığırdı:
– Pinokkio, bura, yanıma qalx. Gəl taxta bacı-qardaşlarını qucaqla!
Pinokkio iki dəfə hoppanandan sonra dirijorun başına düşdü, oradan da səhnəyə tullandı. Aktyor bacı-qardaşları Pinokkionu çiyinlərinə alıb təntənəylə səhnənin yuxarı başına apardılar.
Qəfildən kuklaların sahibi olan qorxunc, nəhəng, eybəcər bir cənab göründü. Onun mürəkkəb ləkəsi kimi qara, pırtlaşıq saqqalı yerlə sürünürdü. Bu nəhəng cənab yeriyərkən tez-tez öz uzun saqqalını tapdalamalı olurdu. Onun ağzı sobaya, gözləri isə içərisində şam yanan qırmızı şüşə fənərə bənzəyirdi. Nəhəngin əlində ilandan və tülkü quyruğundan hörülmüş qamçı vardı.
O, səhnədə görünən kimi ətrafa elə bir sükut çökdü ki, milçək uçsa, vızıltısı eşidilərdi. Yazıq kuklaları əsməcə tutdu.
Kuklaların sahibi xırıltılı səsiylə Pinokkiodan soruşdu:
– Mənim teatrımda nə hoqqa çıxarırsan?
– İnanın, zati-aliləri, mənim heç bir günahım yoxdur. Məni səhnəyə taxta bacı-qardaşlarım dəvət edib.
– Yaxşı, səninlə sonra danışarıq.
Tamaşadan sonra Mancafoko adlı nəhəng cənab mətbəxə gedib özünə quzu ətindən yemək hazırlamağa başladı. Ocaqda yandırmaq üçün odunun çatışmadığını görüb kuklalara əmr elədi ki, Pinokkionu onun yanına gətirsinlər. Çünki o, quru ağacdan hazırlanmışdı və sobada daha yaxşı yanacaqdı.
Nəhəng cənabın əmrini eşidən Arlekin və Pulçinella ağalarının niyyətini başa düşdülər. Əvvəlcə Pinokkionu çağırmağa tərəddüd etsələr də, axırda onun sözünə qulaq asmağa məcbur oldular. Pinokkionun «ölmək istəmirəm» deyə yalvarması Mancafokonun ürəyinə rəhm saldı və nəhəng cənab onu bağışladı.
8
Teatr sahibinin qəribə bir vərdişi vardı: kiməsə yazığı gələndə daldabal asqırmağa başlayırdı. Bu dəfə də belə oldu. Doyunca asqırandan sonra o, Pinokkioya baxıb bağırdı:
– Bəsdir ağlayıb-sıtqadın! De görüm, valideynlərin sağdır?
– Atam sağdır. Anamın heç üzünü də görməmişəm.
– Səni ocağa atsam, atan bu dərdə dözməz! Ona yazığım gəlir. Lakin çox acmışam, quzunu qızartmaq üçün odunum da azdır, gərək sənin yerinə kuklalarımdan birini yandıram. Ey, mühafizəçilər, haradasınız? Arlekini tutub ocağa atın!
Ağac parçasından düzəldilmiş əli qılınclı arıq, uzun iki mühafizəçi dərhal irəli çıxdı. İşi belə görən Arlekinin əl-ayağı bir-birinə dolaşdı, sonra da özünü itirib yerə yıxıldı.
Pinokkionun ürəyi dözmədi, ağanın ayaqlarına düşüb ağlamağa başladı:
– Onu bağışlayın, əlahəzrət! Ya da elə məni ocağa atın. Qoymaram ki, yazıq Arlekin mənim yerimə ölsün!
Pinokkionun bu sözləri bütün kuklaları kövrəltdi. Hətta taxtadan düzəldilmiş mühafizəçilər də ağlamağa başladılar. Mancafokonun ürəyi bu dəfə də dözmədi. O, yenidən asqırmağa başladı. Asqırıb qurtardıqdan sonra isə qəfildən Pinokkionu qucaqlayıb dedi:
– Sən yaxşı oğlansan! Bu gün mən quzu ətini ala-çiy də yeyə bilərəm. Lakin gələn dəfə belə olmayacaq!
Kuklalar Arlekinin bağışlandığını eşidəndə səhnəyə qaçıb bütün işıqları yandırdılar, dan yeri ağarıncaya qədər oxuyub-oynadılar.
Mancafoko ertəsi gün Pinokkionu yanına çağırıb ondan başına gələnləri nağıl etməsini istədi. Pinokkiodan atasının fədakarlığı barədə öyrənən ağa ona beş qızıl sikkə verib tapşırdı ki, bu pulları qoca Ceppetoya çatdırsın.
Pinokkio teatr sahibinə xeyli minnətdarlıq elədi, kuklaların hamısını öpdü, mühafizəçiləri bağrına basdı və xoşbəxt şəkildə evə tərəf yola düzəldi.
Çox getməmişdi ki, küçədə Axsaq Tülküyə və Kor Pişiyə rast gəldi. Kor Pişik Axsaq Tülkünün qolundan yapışmışdı ki, rahat gəzə bilsin. Əvəzində isə Axsaq Tülkü hər iki gözü tutulmuş Pişiyə bələdçilik edirdi.
Taxta Oğlancığazı görən Tülkü onu yanına çağırıb mehribanlıqla təzim elədi və dedi:
– Sabahın xeyir, Pinokkio.
– Sabahın xeyir. Adımı haradan bilirsən?
– Sənin atanı yaxşı tanıyıram.
– Onu harada görmüsən?
– Axşam gördüm. Evinizin yanında dayanmışdı.
– Nə edirdi?
– Əynində nazik köynək vardı və soyuqdan möhkəm titrəyirdi.
– Yazıq atam! Lakin şükürlər olsun, bundan sonra o, soyuqdan titrəməyəcək.
– Nə üçün?
– Çünki mən artıq varlı adamam.
Tülkü istehzayla güldü:
– Sənsən varlı adam?
Pişik də istehzayla gülümsədi.
Pinokkio əsəbiləşdi:
– Burada gülməli heç nə yoxdur! Ürəyiniz paxıllıqdan partlasa da, deyəcəyəm, əgər belə işlərdən ağlınız nəsə kəsirsə, bilin ki, mənim beş qızıl sikkəm var.
Pinokkio pulları çıxarıb onlara göstərdi.
Tülkü soruşdu:
– Bu pulları neyləyəcəksən?
Taxta Oğlancığaz həvəslə cavab verdi:
– İlk növbədə atama yeni gödəkçə, sonra özümə əlifba kitabı alacağam. Məktəbə gedəcəyəm,