Gülnisə. Hər kimin olursa, onu sonradan sənə deyib məsləhətləşərik.
Bəhram (kənara). Yəqin Saranı deyir! Görünür, Pəri bizim halımızı ona deyib, ox, mən səhv edib bunu şübhəli görmüşəm, bunun kimi gözəl insan yoxmuş.
Pəri daxil olur.
Gülnisə. Gəl, qızım! Gəl otur, sənin də yavaş-yavaş ərə verilmək vaxtındır.
Bəhram. Doğrudur, doğrudur, mənim Sara ilə birləşməyimin zamanıdır.
Gülnisə. Niyə qızarırsan, əmin oğludur, kimsə yoxdur ki, utanırsan, yalanmı deyirəm?
Bəhram. Eybi yoxdur, əmigəlini, mən də sizin oğlunuz, hər nə hökm edərsiniz, mən hazıram.
Gülnisə. Çox gözəl!
Əbdül daxil olur.
Əbdül. Xanım, dünən çağırtdırdığınız axund Fərəculla gəlib.
Gülnisə. Yaxşı, gəlirəm. (Durur ayağa.)
Bəhram. Mən də gedim sizinlə bərabər, deyilmi? (Durur.)
Gülnisə. İstəməz, siz oturub söhbət edin, mən də indi gələrəm. İstər isən otağa müşayiət edəcək qədər gəl də, sonra qayıdarsan. (Gedir.)
Bəhram. Yəqin, mənimlə Saranın barəsində danışacaq, onun üçün məndən gizli danışır. (Gedir.)
Pəri (tək). Bəli, mən ərə gedəcəyəm, belə gözəl bir oğlana, başqasına yox.
Sara (daxil olur). Pəri, sən buradasan? Gedək bağçaya, belə yaxşı havadır ki, insanın ruhu uçur. Bəhramı anam çağırtdırdı, mən tək qalmışam. (Onu qucaqlayır.)
Pəri. Sara, mən bir az naxoşam, sən get, mən getməyəcəyəm. Bəhram ilə danışdın?
Sara. Ax, bacı! Sən bilmirsənmi ki, mən onunla nə danışacağam, amma, sən allah, bacı, sən də əlindən gələn qədər öz bacının xoşbəxt olması üçün çalış. Gedək, Pəri, bağçaya, çiçəklərimi də aparıb açıq havada qoyum, bir az canlansın.
Pəri. Vallah, mənim başım ağrıyır, sən gedirsən, get, olur ki, mən də gələrəm.
Sara (gülləri götürür). Yaxşı, gələndə Bəhramı da özünlə gətir. (Gedir.)
Pəri. Get! Bacın sənin xoşbəxtliyin üçün çalışacaq. Bəhramı sənə verəcək: xa-xa-xa… Çalışacağam! Çox gözəl, çalışacağam ki, Bəhram mənim olsun.
Bəhram daxil olur.
Pəri. Görürsünüzmü, Bəhram, anam mənə nə deyir. Vallah elə utandım ki, deyir ərə getmək zamanıdır. (Kənara.) Ox, belə bir gözəl oğlandan əl çəkmək olarmı?
Bəhram. Doğru deyir! Əlbəttə ki, ana öz övladının fikrini hamıdan artıq çəkir.
Pəri. Bilirəm. Fəqət ərə getmək asanmı? Yox, mən ərə getməyəcəyəm.
Bəhram. Gedəcəksən, gedəcəksən! Hənuz səbir elə.
Pəri. Bəhram! Gül dövrəsini tikanlar bürüdüyü bir halda, bülbül ona yanaşa bilərmi?
Bəhram. Necə? Necə dedin, anlamadım?
Pəri. Deyirəm, bir ayı şam üzərini pəncəsilə örtəndə, pərvanələr şam üzərinə gələ bilərmi?
Bəhram. Nə demək istəyirsən? Yenə anlamadım.
Pəri. Niyə bilmirsən, deyirəm biyabanda vəhşi bir səyyad olarsa, ahular azad biyabanı gəzə bilərmi?
Bəhram. Yenə anlamadım.
Pəri. Elə isə qoy aşkara deyim: Yusif zindan zülmətin qəbul edərsə, biçarə Züleyxa eşqinə ümid edə bilərmi? İndi düşündün? (Sükut.) Niyə danışmırsan?
Bəhram. Vallah, mən heç bilmirəm sən nə danışırsan!
Pəri. Bəhram, necə mən ərə gedim! Mən bir kəsə gedə bilmərəm. Zira, bilirsənmi ərə getmək üçün nə lazımdır? Mənim kimi bir qız sənin kimi bir oğlanı sevməsə, ərə getməz, deyilmi?
Bəhram. Əlbət ki, belədir. Fəqət istədiyini sevə də bilərsən!
Pəri. Amma kimi sevmək istərəmsə, məni alarmı?
Bəhram. Təbii alar, zira, pulunuz, gözəlliyiniz, əlbət ki, alar.
Pəri. Elə isə səni sevirəm! Məni alarsanmı?
Bəhram. Mənimi? Mənimi? Sənmi?
Pəri. Bəli, səni! Mən səni istəyirəm! Səni sevirəm.
Bəhram. O! Yox! Çəkil, çəkil məndən! Uzaqlaş! Mən Saraya aşiqəm, o da çoxdan mənə aşiqdir. Biz əhd etmişik! Sən bilmirsənmi? Məhəbbətdən danışdığın bir halda, məhəbbətin nə olduğunu bilmirsənmi? İllərlə yanan bir məhəbbət şamını söndürməkmi istəyirsən? Yox? Yox? Məni ancaq Sara sevə bilər, mən də ancaq onu ala bilərəm.
Pəri. Bəhram! Çığırma! Sən nə cür istəyirsən istə, fəqət ola bilər ki, qəza sən istəyəni istəməsin, başqa cür istəsin. Zor ilə, çığırtı iləmi qəzanı qaytaracaqsan? Onu da bil ki, təqdiri-qəza, qüvvəti-bazu4 ilə dönməz! Söylədiyin, illər ilə yanan şamı şiddətli bir rüzgar əsər isə, söndürər. Heç hiddətlənmə, Bəhram!
Bəhram. Səhv edirsiniz! Yüz min dəfə səhv edirsiniz! Rüzgar ancaq piydən qayrılmış şamları söndürə bilər. Fəqət məhəbbət şamını, ruhani bir şamı söndürə bilməz. “Bir şəm ki, haqdan yana, heç bad ilə sönməz”. At, at başından o xəyalları, çıxar qəlbindən o xülyaları. Bütün kainat cilvələnib fələklər sərnigün olsa da, mən səni almaram və ala bilmərəm: əmin ol!
Pəri. Bəhram, çığırma! Sən ki, uşaq deyilsən! Mən də sənin üçün uşaq deyiləm ki, mənim üstümə qışqırırsan. Onu yaxşı bil ki, sən bu evdə xidmətçi kimi bir şeysən. Bu cür sənin qışqırmağın mənə bicadır, əqlini cəm et.
Bəhram. Əcəba, mən öz əmimin evində xidmətçiyəmmi? Yox, yenə səhv edirsiniz, mən xidmətçi deyiləm, mən əmim qızının pasibanıyam.
Pəri. Sənin əminin evidir, mənim atamın! Bu evləri heç kəs sənə tapşırmamışdır. Səni də tanıyıram, özümü də tanıyıram, Saranı da. Sən Saranı almayacaqsan, zira, sənə səni sevən adam gərəkdir, nəinki başqaları! Sara sənə qalmayacaq. Amma axırda sənə qalan, sənin dərdinə yanan yenə mən olacağam, Bəhram!
Bəhram. Çəkil! Uzaqlaş məndən! Bir dəfə sənə dedim ki, günbədi-səmavi5 təzəlzül edib kürreyi-ərz toqquşsa da, yalın qılınclar quru sümüklərimə çarpıb iniltisi dağlarda əks-səda olsa da, bütün dünya qaranlıq bir məzarıstana dönüb bəşəriyyət məhv olaraq yer üzündə bir sən və bir də mən qalsam da, yenə Saranın qəbrini qucaqlayıb orada ölərəm. Amma öz bacısının məhəbbətinə xəyanət edən bir qızı almaram…
Pərdə
İKİNCİ PƏRDƏ
Vaqe olur Bəhramın otağında. Otaq çox müzəyyən deyilsə