“Yalnız ayağınızın altına baxmayın, başınızı qaldırıb bir ulduzlara da baxın”.
Haradasa uzaqlarda, qalaktikanın ənginliklərində Yer kürəsini xatırladan bir X planeti var. O planet zəngin floraya, rəngarəng faunaya malikdir. Onun dənizləri, gölləri, dağları, düzənləri var. Kainatın səyahətinə çıxmağa qadir olan, yüksək texnologiyalar yaratmış insanları var. Bu, yaşılgözlü qızın – Leminin yaşadığı planetdir. Onun varlığını bilmək belə bizə qüvvət verir. O planetə səyahət edə biləcəyimiz vaxtlar uzaqda deyil. Az qalıb…
Zamanda səyahət
Üfüqə doğru uzanan şüşə kimi hamar yolun kənarında bir oğlan üzüqoylu qalmışdı. Əynindəki paltarlar çirkli və cırıq idi, köynəyinin bir qolu qopmuşdu. Toz-torpağa bulaşmış idman çantası bir az aralıda yerdə idi. Oğlan yaralı deyildi, amma nədənsə süstləşmişdi. Gözləri yumulu olsa da, yatmırdı, yanağını ilıq yerə söykəyib qulağındakı küyün azalmasını gözləyirdi.
– Kənan!..
Adını eşidəndə o diksinib gözlərini açdı. Bütün gücünü toplayıb ayağa qalxaraq ətrafa göz gəzdirdi.
Bura cənnət kimi bir yer idi. Həndəsi fiqurlar şəklində olan ləklər yolboyu düzülmüşdü. Ləklərdə al çiçəklər titrəşirdi.
Nizamla əkilmiş çiçəklərin rayihəsi onu bihuş elədi.
Yolun kənarındakı geniş meydanda başı göyləri dələn şüşə bina ucalırdı. Günəşin şəfəqləri əzəmətli binanın qara şüşələrində bərq vurub oynayırdı. Kənanın gözləri qamaşdı, nəzərlərini binadan çəkib hamar daş döşənmiş meydanda gəzdirdi. Meydan boş idi. Heç nə və heç kəs gözə dəymirdi.
Qərib bir hiss Kənanın ürəyini sıxdı. O, başını yolun o biri tərəfinə çevirdi – bayaqkı səsin oradan gəldiyini təxmin edirdi.
– Rüstəm! – Çantasını əlinə alıb yolu keçərək çiçək kollarının və ağacların arasında vurnuxandan sonra o, yaralı aslan kimi nərə çəkdi: – Rüstəm!!!
– Qışqırma, – lap yaxından zəif səs eşidildi, – burdayam.
… Onlar narıncı çiçəklərin arasında yanbayan oturmuşdular. Ətrafdakı gözəlliyə tamaşa edirdilər.
– Səncə, biz hardayıq? Bura hansı ölkədi? Zaman maşını bizi hara gətirib, anlamıram.
Rüstəm dinmirdi.
Kənan qarşıdakı möhtəşəm binaya, sonra dübbədüz uzanıb gedən yola baxdı. Uzaqda – yolun hər iki tərəfində bir-birindən xeyli aralı yerləşən binalar ucalırdı. Hər yerdə genişlik, açıqlıq və səssizlik hökm sürürdü.
– Niyə burada heç kim yoxdu, bu şüşə kimi şosedə avtomobillər şütümür? Buradan evimizə necə gedəcəyik?
Rüstəm səmaya baxırdı.
– Danışacaqsan, ya yox? – Kənanın hövsələsi daraldı.
– Sən heç səmanı belə görmüsən?
– Əcəb danışdın! Bu saat məni göylər yox, yerlər maraqlandırır!
– Nahaq yerə. Məsləhət görürəm ki, başını qaldırıb göyə baxasan.
Kənan başını könülsüz qaldıranda bənövşəyi zolaqlarla bölünmüş yamyaşıl bir səma gördü. İlk dəfə bu fərqli, yad məkanda büzüşərək özünü köməksiz, tənha hiss etdi.
– Yəni bu nə deməkdir? – boğuq səslə soruşdu.
– Sən bir çiçəklərə bax.
– Gözəldir....
– Doğrudur. Amma biz heç vaxt belə qəribə çiçəklər görməmişik – nə həyatda, nə də şəkildə. Sən onların rənginə, rayihəsinə fikir ver.
– …
– Bizim təsəvvür belə edə bilmədiyimiz bu ağaclar, çiçəklər, qoxular, bu ideal şose, möhtəşəm göydələn.... Bütün bunların yalnız bir izahı var.
Kənan sanki danışıq qabiliyyətini itirmişdi, dostunun nə deyəcəyi artıq aydın idi.
− BİZ BAŞQA PLANETDƏYİK!
Fəlakət
Onlar Kənanın qolundakı smartfon-saata baxırdılar.
– Biz mütləq Lemi ilə danışmalıyıq, – Rüstəm dedi. – Zaman maşınını o idarə edirdi. Niyə bizi buraya gətirib?
– Bəlkə, əsrləri səhv salıb?
– Yox, məncə, o, zamanı deyil, məkanı səhv salıb… – Rüstəm köksünü ötürdü. – Zamanı mən səhv salmışdım, bizi gələcəyə deyil, keçmişə aparmışdım.
– Özü də Daş dövrünə! – Kənan hiddətlə dedi. – Bəxtimiz gətirdi ki, vəhşi heyvanlara yem olmadıq, Lemi köməyimizə çatdı. Amma bizi evimizə deyil, bu planetə gətirib. Görəsən, niyə?
– Burada bizimlə maraqlanmamağı da qəribədir. Görəsən, o özü hardadı?
– Bəlkə, bu heç Lemigilin planeti deyil, tamam başqa yerdi?
Sükut çökdü. Düşündülər.
Qəflətən smartfon-saat işıqlandı və tanış səs uşaqların ürəyinə su səpdi:
– Kənan, Rüstəm! Yaxşısız?!
– Yaxşıyıq! – bir ağızdan qışqırdılar.
– Mən sizi görürəm. Kolların arasından çıxmayın, ora gəlirəm!
Lemi sanki yerin altından peyda oldu. Uşaqların sevinci yerə-göyə sığmırdı – qucaqlaşıb görüşdülər. Lemi çox dəyişməmişdi, bir il əvvəl uşaqlar onu Yerdən öz planetinə yola salanda olduğu kimi idi, yalnız üzü qayğılı, yaşıl gözləri kədərli idi.
– Lemi, bu sənin yaşadığın planetdir? – Rüstəm tələsik xəbər aldı.
Qız başını tərpətdi:
– Məni bağışlayın, uşaqlar… Sizi buraya gətirməməli idim. Xüsusilə də indi…
– Niyə? İndi nə olub ki?
– Bizim planetə bədbəxtlik üz verib…
– Nə bədbəxtlik?! – xorla soruşdular.
– Kiborqlar… Kiborqlar planetimizi tutublar…
Sükut çökdü. Lemiyə veriləcək suallar çox idi, amma buna ehtiyac olmadı. O özü hər şeyi izah eləməyə başladı:
– Kiborq robotdur. Üzvi maddələri, mexaniki və elektron komponentləri özündə birləşdirən bioloji varlıqdır, maşın-insan hibrididir. Bu yarımmexaniki robotlar süni yaradılmış insanlardır. Onlar zahirən bizə bənzəyir, hətta demək olar ki, fərqlənmir. Onların da bizim kimi intellekti var: danışır, yadda saxlayır, öyrənir, ən əsası da düşünüb qərar verə bilirlər.
– Yəni kiborqlar yalnız zahirən insana bənzəyir, daxilən insan deyil? – Kənan dəqiqləşdirdi. O, gərgin idi, eşitdiklərini dərk eləməyə və yadda saxlamağa çalışırdı.
– Bəli. Onlar yemək yemir, yorulmurlar. Yatmağa, dincəlməyə ehtiyacları yoxdur. Uzun müddət, məsələn, bir neçə gün tərpənmədən oturub bir nöqtəyə baxa bilərlər. Yaşamaq üçün lazım olan enerjini isə Günəşdən alırlar. Dərilərindəki yarımkeçiricilər və fotoelementlər sayəsində günəş enerjisi elektrik enerjisinə çevrilir. Kiborqlar qorxunun nə olduğunu bilmirlər. Onlarda qəddarlıq yoxdu, amma mərhəmət də mövcud deyil. Kiborqlar kometa kimi soyuq və yaddırlar.
– İntellektual sistemlər Yer planetində də var, – Rüstəm üzünü Lemiyə tutdu. – Amma siz bizdən qabaqdasınız, artıq süni insan düzəldirsiniz…
Lemi davam elədi:
– Bəzi alimlər xəbərdarlıq etmişdilər ki, robotlar sivilizasiya üçün təhlükəli ola bilər. Budur, fəlakət baş verdi. Kiborqların özünüqoruma instinkti üstün gəldi və onlar biz insanları