– Дика хаамаш бохьуш веана вац шуна со. Обарг Кута Сванетехь хиларах лаьцна Гелованис оьрсишка хаам бина. Кхана Iуьйранна Мушни вехачу кху хIусаман кхолха гуо лоцур бу. ХIинцале Местера йаьккхийчу тоьпашца арайаьлла саьлтийн ши тоба. Бурунташе а, Киркит-Ауше а, Накре а доьду ламанан некъаш хIинцале эскаран тергонехь ду. КIантаца дерг цкъа хIара дIа а дерзийтина бен дуьйцийла йац. ХIинца ас шун хьаша, шуна мел халахетахь а, суо волчу Нигоити дIавуьгур ву – ша бина сацам бовзийтира эла Мачутадзес.
Массо а кхетара кхолладеллачу хьолахь, цундела Александра аьллачунна дуьхьал ца хилира цхьа а.
– Маца дагахь ду шу новкъадовла? – хаьттира Мушнис.
Эла Мачутадзе Александр
– Цхьа мIаьрго а эрна дIайахийта йиш йац. Буьйса йуккъе йаханчул тIаьхьа, уьш Ушгулехь хир бу. Ас новкъахь битина сайн нах церан терго йан.
Мушни сиха аравелира обарган говр кечйан. Кхин деха къамелаш ца деш, накъостий дIакъаьстира. Гуьржийн эла Мачутадзе нохчийн обарг Кутица цхьаьна Ланчхутина уллора шен дай баьхначу Нигоити йуьрта дIавахара. Минот йалале церан масачу дойн гIаларташ Iаьржачу буьйсанан боданехь дайра.
БIаьстенан буьйса екхна йара. Лаккхарчу Сванетин лаьмнашкахь мел герга дара седарчий. Хеталора куьйг кховдийча, ша байтIера зезаг санна и стиглара баккхалур бу. Ушгулира охьанехьа беш болу некъ чолхе бара. Беттасан серло йацахь-м муххале а кхераме хир дара. Ломара ши бере аренга ваьлча, царна дуьхьал баьхкинчу эланан наха хаам бира Лалхорара эскархой Ушгули йолчу агIор дIагIерташ бу аьлла. Мачутадзеца хиллачу масех свана тоба Местияна гуо баьккхина, кхечу некъахула йигира. Шаьш Сванетера дозанал арадевлча, некъан йистера цхьаьна нилха хьунна йуххехь саца а соцуш, Мачутадзес элира:
– Кута, вай хIинца Мингрелехь ду. Кхузара гена йоцуш сан доттагIа вехаш йурт йу. Иза волчохь жимма соцур ву вайшиъ.
– Со хьан хьаша ву, цундела ахь дIагIо аьллачу дIаваха кийча а ву – реза хуьлуш жоп делира Кутас.
– Со волчу Нигоити дIаваха кхин а масех де деза вайшинна. Суна хетарехь дика хир ду Сванетера вай гена ца довлахь, тIаккха атта хир ду вайна Иликонна тIекхача. Ткъа хIинца вайшиъ соцур ву ширачу Мингрелин Зугдиди олучу коьрта шахьарехь. Цигахь веха сан стунден гергара стаг эла Дадиани. Вайна мел оьшу а кхераме хIумма а доцуш хан йаккха йиш хир йу вайшинан цигахь – обарга хIун олу ладугIуш вара эла.
– Со реза ву ахь бохучуьнца. Дика хир ду вай кIантана гена ца довлахь – реза хуьлуш, корта лестабора Кутас.
Зугдидихь накъостий гIалара ши гIатт йолчу, хаза кечдинчу ши гIатт йолчу цIено чохь дIатарвира. Керт йоккха йацахь а, амма хаза а, паргIат а йара. Жимачу беша а, кертахь довлучу зезагаша а шатайпа синтем боссабора кийра. Гуш дара хIусамдай Iаламца хийра ца хилар. ШолгIачу дийнахь Кута шен накъостий болчохь а витина Мачутадзе шен гIуллакхашкахула дIавахара. Ткъа Кута-м гуьржиша тайп-тайпана кхачанаш кечбеш хIумма а вуо лелош вацара.
Цхьа кIира даьлча, эла йухавеара:
– Кута, хьо