Жамият глобал жамиятга айлана бошлади, бу ижтимоий ривожланишнинг янги намуналари, механизмлари ва муаммоларининг пайдо бўлишини англатади. Бу ўзгаришларнинг барчаси социологиянинг ўз предмети ва чегаралари ҳақидаги ғояларини аниқлаштиришни, такомиллаштиришни ва назарий ва услубий ёндашувларни сезиларли даражада янгилашни талаб қилади. Замонавий социологик билимлар мураккаб ички тузилишга эга. Бошқа кўплаб фанлар сингари, социология ҳам тарихан икки йўналишда – фундаментал ва амалий ривожланган. Умумий социологик даража деб аталадиган фундаментал даражада, ижтимоий ривожланишнинг умумий масалалари, жамиятнинг ташкил этилиши ва фаолият кўрсатиши, шунингдек социологик таҳлил методологияси муаммолари ўрганилади. Бу даражада фундаментал социологик назариялар шаклланади. Социологиянинг амалий даражаси аниқ ижтимоий муаммоларни тадқиқ қилиш ва ҳал қилишга қаратилган. Бу ерда социологик билимлар эмпирик тадқиқотлар ва эмпирик маълумотларни умумлаштиришдан олинган хулосалар асосида шаклланади.
Узоқ вақт давомида бу ҳудудлар деярли параллел ривожланди. Натижада фундаментал социология ва эмпирик тадқиқотлар ўртасида бўшлиқ пайдо бўлди. Бу, бир томондан, спекулятив, эмпирик асосланмаган, умумий социологик назарияларнинг яратилишига, иккинчи томондан, эмпирик маълумотларнинг юзаки умумлашмасига олиб келди, 40 -йилларнинг охирида бу бўшлиқни тўлдириш учун, 20 -асрда Р. Мертон умумий социологик назариялар ва бирламчи социологик маълумотларнинг эмпирик умумлашмалари ўртасида оралиқ позицияни эгаллайдиган «ўрта даражадаги» назарияларни шакллантириш ғоясини илгари сурди. Улар назарий жиҳатдан социологик билимларнинг маълум соҳалари доирасидаги эмпирик маълумотларни умумлаштиради (оила социологияси, низолар социологияси ва бошқалар). Энди социологик билимлар структураси уч даражали – умумий социологик назариялар, ўрта даражали назариялар ва эмпирик тадқиқотлар билан ифодаланади.
Шундай қилиб, социология жамиятнинг ўзини ўзи англаш шаклларидан бири сифатида жамият билан бирга ўзгаради, ижтимоий тузилиш ва ижтимоий гуруҳлар ўртасидаги алоқаларнинг ўзгариши, ҳокимият ва таъсирнинг қайта тақсимланиши ва ижтимоий бошқарув тизимининг мураккаблашуви. Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар
Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар
Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар
Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар
Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар
Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар
Ижтимоий гурухлар, ижтимоий жамоалар ва ижтимоий институтлар