Wanneer woorde ontbreek. Braam Klopper

is en beslis verband hou met die belewenis van hulle verlies, sal dit vir hulle ’n groot gerusstelling wees. Bedroefdes moet net nooit verwag dat hulle ál hierdie simptome sal ervaar nie. Dit is ’n omvattende lys simptome wat by ’n groot verskeidenheid van mense kan voorkom.

      AfgestomptheidVerlies aan belangstelling

      VerwardheidSukkel om te konsentreer

      VergeetagtigheidSukkel om aan die slaap te raak

      HuilerigheidOnrustig slaap

      Liggaamlike swakheidBaie vroeg wakker skrik

      BewerigheidVerlies aan eetlus

      HartkloppingsDiep sugte

      DuiseligheidGewigsverlies/gewigstoename

      Woede’n Gevoel van angstigheid

      RusteloosheidBenoude gevoel

      Moegheid’n Hol gevoel op die maag

      SkuldgevoelensDikwels oor onbenullige klein dingetjies wat ’n persoon nie vir die oorledene gedoen het nie

      Depressie en rou

      Dit is uiters belangrik dat bedroefdes en diegene wat hulle bystaan, moet besef dat die simptome van rou en die simptome van depressie in groot mate oorvleuel.

      Eintlik verskil die simptome meestal slegs op enkele punte. Dit beteken dat slegs ’n dokter, psigiater of sielkundige werklik die korrekte diagnose behoort te maak. Mense word dikwels verkeerdelik as depressief beskou, terwyl hulle eintlik net heel normaal besig is om te rou.

      As anti-depressante binne die eerste drie maande ná ’n verlies geneem sou word, kan dit gebeur dat die medikasie die normale proses van rou kan onderdruk. Indien ’n bedroefde egter reeds anti-depressante gebruik het in die stadium dat hy of sy ’n geliefde aan die dood afgestaan het, moet die gebruik van die medikasie in geen omstandighede gestaak word nie.

      Vyf belangrike routake wat bedroefdes moet deurwerk

      Daar sal deurgaans in hierdie boek verwys word na routake in plaas van die gebruiklike term roufase. Wanneer daar van fase gepraat word, kan dit die indruk wek dat die bedroefde eintlik passief en half outomaties deur die verskillende fases beweeg. Wanneer die term take gebruik word, word die aktiewe betrokkenheid en deurwerk van sekere aktiwiteite beklemtoon. Die volgende vyf routake word onderskei:

      Taak l:Die realiteit van die verlies moet verwerk en aanvaar word

      Taak 2:Die emosionele pyn van die verlies moet beleef word

      Taak 3:Die nagedagtenis van die oorledene moet gevier word

      Taak 4:Teenstrydige gevoelens moet erken en verwerk word

      Taak 5:Neem afskeid en leef toekomsgerig

      Hierdie take kan wel van mekaar onderskei word, maar nie waterdig van mekaar geskei word nie. Daar sal voortdurend oorvleueling tussen die take plaasvind. Die eerste vier take sal ook nie noodwendig in chronologiese volgorde verloop nie.

      Dis noodsaaklik dat die routake deurgewerk word

      Die proses van rou kan nie vrygespring of omseil word nie. Dit kan hoogstens uitgestel word, maar dan nie sonder dat dit nog moeiliker word as wat dit reeds is nie. ’n Mens kan sover gaan as om te beweer dat indien die normale proses van rou nie deurgewerk word nie, die proses van gekompliseerde rou vanself sal begin. Mense sal rou ná die dood van ’n geliefde – op normale of abnormale manier. Waar die rou uitgestel of onderdruk word, kan dit ernstige fisieke, sielkundige, geestelike en selfs verhoudingsprobleme op kort maar veral op lang termyn vir die bedroefdes tot gevolg hê. Die betrokkenheid van toegeruste hulpverleners kan ’n wesenlike verskil maak. Deur hulle betrokkenheid en aanmoediging kan bedroefdes gehelp word om die routake aan te pak en sodoende te vorder in die proses van rou, eerder as om daarin vas te val.