'n Wêreld sonder grense. Alexander Strachan

my van die luislang,” het Ma beveel.

      “Maar jy weet tog,” het hy gesê.

      “Vertel weer.” Ma se oë het geblink.

      Hy het vertel van die luislang; die grootste wat hy ooit teëgekom het. Hulle het hom onmiddellik gepak, maar die slang het hulle uitoorlê met sy spoed en ratsheid – hy’t sy voorlyf hoog bokant die gras uitgelig en na hulle gepik, terwyl hy aanhoudend vorentoe kom. Een na die ander het hulle hom aan die stert gegryp en deur die veld met hom genael om hom só moeg te spook. Maar elke keer het die slang sy ewewig herwin en die een aan sy stertkant rakelings misgebyt. Hulle was natgesweet voordat iemand hom agter die kop kon gryp. Maar selfs tóé het dit ’n hele ruk geduur voordat hulle hom behoorlik kon vaspen. In die gespook het die slang homself bemis. Hulle het na die wriemelende lyf onder hul hande gekyk en plek-plek aan die ribbes gevat. Hy het oor die slang se lyf gestreel: dit was sterk en het onder sy hande gebult . . .

      “Dis mooi,” het Ma gesê en ver oor die see gekyk.

      Hy het Ma se wit hand sag in syne gevat en hulle het op die breekwater uitgestap tot waar die branders diep en skuimend onder hulle geslaan het. Dit was nag en daar was niemand op die strand nie. Ek het na hul silhoeëtte gekyk en gedink hoe die sproei aan sy armhare kleef. Hy het sy hande op haar skouers gesit en ek het geweet haar liggaam gloei terwyl hy haar vertel van sy liefde vir haar.

      Ek was kwaad oor die houvas wat Ma op my het. Sy het geweet ek sal nie oorvertel nie.

      Ek lê in my kamer en luister na die wind. So gaan die tyd verby.

      En toe, skielik, raak Ma huilerig . . . iets wat nog nooit gebeur het nie. Miskien het ons kykery saans aan tafel vir haar te veel geword. Sy dwaal in die huis rond en dra die vryvalhangertjie as Pa weg is.

      Tog moes sy hierdie keer lank wag. Een nag het ek gesien hoe Pa haar buite gaan haal. Die wind was in haar hare en haar wildheid het my bang gemaak. Toe het ek geweet hy sal gou hier wees. Ek het vir hom gewag. Hierdie keer was ek reg vir hom.

      Teen die aand is Ma nog buite op die stoep.

      “Kom nou maar in, skat,” sê Pa.

      “Kom in, jou teef,” sê ek deur my tande.

      “Ek’s bang,” hoor ek haar stem uit die donker. “Moet ons nou al ingaan?”

      “Dit gaan reën,” sê Pa. “Dis onplesierig buite.”

      Ma kom staan in die lig. Sy lyk klein en koud en ek kan nie help om vir haar jammer te voel nie. Sy begin meteens hard huil toe Pa sy arm om haar sit.

      “Jy’s so goed vir my,” sê sy en klou met haar naels in Pa se boarm.

      Ons sit aan tafel en niemand praat nie. Ma se bors beweeg vinnig op en af. Sy is bang, sien ek. Afgesien van die gerammel wat al hoe nader kom, is dit stil in die huis. Iets is onrustig in die vertrek. Die storm is bokant die huis, maar daar het nog nie ’n enkele druppel op die sinkdak geval nie.

      Ek gaan lê op my bed en wag. Toe die telefoon lui, is ek helder wakker en hoor ek hoe die kat met ’n boog van Ma se skoot af spring en miaauend in die donker gang af hardloop. Ek weet ineens dat dit die tyding van sy dood is. Binne oomblikke sal Ma skreeuend by my kamer inhardloop en die klere in repe van haar lyf skeur. Ek voel hoe my keel toetrek. Dis warm, maar die wolke kan nie die reën laat uitsak nie. Ek druk my ore toe, maar dis nie nodig nie, want Ma kom stil voor my bed staan. “Hy’s dood,” sê sy, “hulle kon sy liggaam uitbring.” Ek kyk op in haar bleek gesig – haar oë is groot en droog.

      Twee dae later pak ons die lang pad aan. Ma sit stil en regop langs my. Toe ons al die motors voor die kerk sien staan, begin haar gesig trek, maar sy ruk haar gou reg. Daar is dadelik iemand by wat blykbaar weet wie ons is. Hy is ru en bebaard in sy militêre uniform. By die graf laat hy Ma voor staan en ek staan langs haar. Daar is baie soldate, meestal jonk. Hulle oë staan elke keer stil by Ma wat so mooi in haar swart rokkie lyk. Op ’n vreemde manier voel ek trots om langs haar te staan by die graf van die man oor wie niemand ooit gepraat het nie, sodat ek eintlik niks van hom weet nie.

      “Wie was die een met die baard?” vra ek op pad terug. “Hoe het hy Ma geken?”

      “Dit was sy vriend,” sê Ma en praat nie verder nie.

      Ek onthou sy sterk hande. Hy het my aan die skouer gevat en gedruk.

      “Hulle was almal dronk,” sê Ma so plotseling dat ek skrik vir haar stem.

      Ek voel jammer vir Ma. Dis stukkend in haar bors, maar sy kan nie huil om beter te voel nie.

      By die huis wag die windhonde ons in, rusteloos van die wag. Ek is saam met hulle teen die kop uit om te gaan groet.

      Dié nag het Ma na my kamer toe gekom. “Ek het net kom groet,” het sy gesê. “Jy sal seker vroeg môreoggend weg wees.” Ek het die gloed op haar gesig herken toe sy vir my die vryvalhangertjie omhang. “Dit behoort aan jou,” het sy gesê. Maar sy kon nie huil nie.