Kobus stap voor, skop so ver hy loop met sy kaal voete rooi stof op, Johan slenter beteuterd agterna. Op daardie oomblik word die sifdeur van binne af oopgestoot. ’n Huishulp verskyn met ’n seuntjie op elke heup. Hulle is jonger as die twee wat voor in die tuin gespeel het.
“Dankie, grote genade tog, die mies is trug. Die twee kleintjies wil nie slaap nie, en daai twee wil nie in die huis bly nie,” kla sy.
“Vat die kinders kombuis toe, Regina.” Die vrou verdwyn in die huis in met al vier die seuntjies.
Die deur klap hard toe net toe ’n voertuig in die straat verby ry. Die bestuurder toet liggies en ek draai om. Rooi stof waai in my rigting. Dis Sarel met Wagter langs hom op die passasiersitplek van sy bakkie. Ek lig my hand en groet.
Toe die ryding verby is en ek weer omdraai, staan die vrou voor my. “Ekskuus,” sê sy. “Ek is jammer ek was so onbeskof, maar hier is altyd moeilikheid as dié twee alleen gelaat word. My naam is Malie en jy is seker Bella, ons nuwe buurvrou hier agter.”
“Hallo. Ja, dis reg. Aangename kennis.”
“Dis goed jy het betyds op die brandstapel afgekom. Dis gisteraand se Bybelstorie wat hom nou amper hier op ons werf afgespeel het.” Malie staan ’n oomblik diep ingedagte. “Dis al wat dit kan wees,” sê sy stadig en druk haar hande teen die kante van haar wange vas. Posstukke steek by die bokant van die lapsak wat sy oor een skouer het uit. “Herman het vir hulle die storie van Abraham wat vir Isak moes gaan offer gelees.” Haar oë is vol trane. Sy vee dit met die agterkant van haar hand weg. “Baie dankie, jy het ’n tragedie voorkom. Die arme kat.” Sy sug. “Dis Kobus wat altyd die voortou neem. Hy is gefrustreerd omdat hy noodwendig van die oggend tot die aand in Johan se geselskap moet wees. Nog net hierdie jaar, dan kan hy skool toe gaan.” Sy skud haar kop stadig heen en weer en vryf oor haar oë. “Nie veel wat ek daaraan kan doen nie. Johan het by geboorte breinskade opgedoen en die ander twee is nog te klein om hul ouboet se speletjies baas te raak.”
“Toemaar, die katjie sou waarskynlik nie regtig in die vuur beland het nie. Daardie naeltjies is vlymskerp.”
“Dis nou natuurlik as die bottel petrol nie voor die tyd groot skade gemaak het nie,” antwoord Malie. Sy tel die dosie vuurhoutjies op waar Kobus dit in sy haas om sy broer stil te maak, laat val het en steek dit in haar rok se sak. “En hiervoor,” sy wys na haar sak, “gaan iemand nou in die pad gesteek word. Dis deel van haar rookgoed en nie die eerste keer dat dit rondlê nie. Hoe hulle die petrol in die hande gekry het, sal ek nou-nou uitvind, maar dis waarskynlik ook Regina se skuld. Sy het seker die stoorkamer se sleutel in die deur gelos toe sy iets daar gaan uithaal het. En glo my, dis nie die eerste keer nie. Herman en ek moes al ’n paar keer oor haar nalatigheid praat.”
“Gaan jy regkom sonder hulp as jy haar laat gaan?” Ek kyk in die rigting van die voordeur. Die geraas uit die huis is oorverdowend.
“Hier is baie mense wat werk soek. Ek sal môre al weer iemand hê. Ek nooi jou volgende keer in. Nou gaan dit nie mooi lyk daar binne nie.” Toe sy in die rigting van die hekkie mik, bied ek aan om dit toe te maak.
“Dan sê ek totsiens en nogmaals dankie.” Malie draai om, tel die petrolbottel in die verbygaan op en stap doelgerig in die rigting van die sifdeur.
Ek kyk haar agterna. Dit kan nie maklik wees om ’n seuntjie met soveel opgekropte woede groot te maak nie.
Die Du Toits se huis en werf lyk erg verwaarloos. Die hele voorstoepie is toegemaak met sif. Bokant die treetjies is die sif in die deurraam plek-plek los. Ek kan die gate uit die straat sien. Dis seker losgeskop. Ek sukkel om die hekkie se draadlus behoorlik oor die stutpaal te kry. Dis ’n ou huis. Die peperboom waaronder die kinders in die voortuin gespeel het, het nog een skewe tak wat tekens van lewe toon. ’n Swerm bye moes lank gelede nes gemaak het in die hol stam. Die bye is verdryf, maar stukke van die nes het agtergebly. Van die dooie takke sleep patrone op die grond uit soos dit willoos wieg in die luggie. ’n Tweede peperboom is sigbaar agter op die grens van die erf, feitlik teen die ogiesdraad tussen die Du Toits en ons. Dis die boom waaronder die sementbankie aan ons kant van die draad staan. Dié boom toon meer tekens van lewe. ’n Paar flentergetrapte aalwyne oorleef agter die draad langs die voorhekkie. Voor die Du Toits se sifdeur is sementblokke windskeef op die grond neergesit vir ’n soort buitestoepie. Nog ’n paar van dieselfde blokke lê op die grond in die rigting van die tuinhekkie. Die oorblyfsels van ’n tuinpaadjie vermoed ek. Die ogiesdraadheining tussen die erf en die straat hang pap tussen skeefgetrekte ysterpaaltjies.
Toe ek die hekkie toe het, hoor ek Malie se skerp stem bo die geraas van die kinders in die huis. Ek maak my haastig uit die voete.
Sarel se bakkie staan voor sy hek en hy en Wagter is buite op die sypaadjie toe ek by die huis aankom. Die hond hardloop my tegemoet, spring uitbundig teen my op en land met sy twee groot voorpote reg voor my bors. Ek steier onder sy gewig, maar herwin gelukkig my balans en stoot die massiewe gedierte weg. Hy sak stadig af en laat twee rooi strepe op my wit bloes agter. Reg voor my bors.
“Wagter, gedra jou!” skree Sarel. Hy kom haastig nader. “Jammer, nooientjie, hy is onopvoedbaar. Een van die nalatenskappe van my eks. Ek mag nooit aan die hond gevat het nie, hy was baas op die erf, top dog naas haar, van dag een af. En nou is dit te laat. Ek kry niks met hom reg nie.”
“Toemaar, ek sal oorleef. Gelukkig was dit net ’n blye weersiens.”
“Kyk hoe bemors is jou klere nou.” Die buurman se oë is vasgenael op my boesem. Hy stap tot voor my en lig ’n hand in die rigting van die rooi spore. Met sy ander hand trek hy aan sy broek se naat en sy knieë knak terselfdertyd. “Kom laat ek jou bietjie afstof.” Ek retireer so vinnig dat ek amper weer my balans verloor soos ek oor my eie voete struikel. Die ogiesdraad stuit my val.
“Nee, toemaar, dankie, ek sal ’n skoon bloes gaan aantrek,” sê ek benoud. Ek maak die hekkie oop, gee een tree tot anderkant die draad en trek die hekkie blitsvinnig in dieselfde beweging agter my toe. “Totsiens,” sê ek oor my skouer. Toe draai ek om en gee ’n paar lang spronge tot op die stoep.
* * *
Dae later stap ek tot by die laning kameeldoringbome skuins oorkant die spookhuis op die grens van die myndorp. Die wind stoot die lomp takke lusteloos heen en weer. ’n Swerm bosduiwe vlieg verskrik uit die boomtoppe op toe ’n paar kinders lawaaierig agter die bome verby hardloop in die rigting van die veld. Dis nog skoolvakansie. Ek kry my sit op ’n stomp. Die voëls sirkel hoog bo die bome vir ’n paar minute voor die massa fladderende vlerke weer koers kry terug na die toppe.
’n Rooi stof het vroeg die oggend al opgestyg uit die aarde en hang oor alles. Die natuur is in pas met my effense swaarmoedigheid.
Van Gideon se seerkry in sy kindweestyd het ek in die afgelope week eers gehoor. Hy wou dit vir my wegsteek, my nooit vertel nie, het hy gebieg. Dís wat my ontstel. Ons ken mekaar glad nie. Ons loop al twee met geheime rond.
Dit was laat in die nanag toe hy skielik uit die bed spring en op sy knieë op die vloer neersak. “Maak hom dood!” het hy twee keer geskree en toe was daar ’n minuut of twee stilte. Hy was wawyd wakker uit sy droom toe hy saggies in die bed terugklim, oor my buk en in die helder maanlig sien my oë is oop.
Hy trek die gordyne elke aand oop voor hy gaan slaap. “Bang vir die donker,” het hy die eerste aand in die hotel in die Kaap gesê en toe effens senuagtig gelag. Bietjie vreemd, het dit vir my gevoel, maar ek het nie kapsie gemaak nie.
“Ek is jammer dat ek jou wakker gemaak het,” het hy hees uitgekry, “ek het ’n slegte droom gehad.”
“Wie moet doodgemaak word?” het ek gevra.
“My pa.”
Ek kon Gideon net-net hoor. Skok of angs, ek weet self nie wat nie, het my laat opstaan. Ek was vasgekeer.
“Dis tyd vir koffie,” het ek gesê. Hy het ná ’n paar minute by my in die kombuis aangesluit en toe ons weerskante van ons nuwe tafel sit, het hy my vertel.
“Ek het die houe getel wanneer my pa my ma geslaan het.” Gideon