CHRISTINE LE ROUX
Kosbaar soos die lewe
HUMAN & ROUSSEAU
Hoofstuk 1
Elizabeth Benade sit op die sonstoepie van haar woonstel en blaai deur die koerant. Dis Saterdagoggend en sy voel lui en verveeld. Dit was so warm dat sy vroeg opgestaan en haar hare gewas het, en nou sit sy op die stoep en wonder wat sy die res van die dag gaan doen. As Karel nou nog hier was … Sy skud haar lang, donker hare uit haar nek en voel na die knippies wat langs haar lê. In een beweging vat sy haar hare vas en draai dit teen haar agterkop waar sy dit met die knippies vassteek.
Sy is moeg vir haar werk by die klein rekenaarsfirma; sy is moeg vir die beknopte ou woonstelletjie, en omdat sy moeg geword het vir Karel ook sit sy nou vandag alleen en verveeld.
Ek is sewe-en-twintig jaar oud, dink sy wrewelrig, en vasgevang in ’n vervelige groef. Sy staan op en loop kombuis toe waar sy vir haar ’n glas lemoensap inskink voordat sy terugloop na die stoep toe. Sewe-en-twintig jaar oud, en elke dag gaan sy werk toe en elke middag kom sy terug. Sy tel die koerant weer op en blaai na die agterste bladsye waar die vakante betrekkings geadverteer word. Met haar vinger as rigtingwyser gly haar oë langs die kolomme af. Niks opwindends nie. Sekretaresses, klerke, ontvangsdames. Sy lees deur die kleingedrukte advertensies en verstyf meteens. Hier is iets ongewoons: Middeljarige man soek huishoudster en oppasser van klein kind. Die salaris is besonder goed, en boonop dui die advertensie aan dat die suksesvolle kandidaat sal moet inwoon.
Dit klink interessant, dink sy en skeur die stukkie versigtig uit die koerant. Dis ten minste nie ’n roetinewerk nie; en as sy die woonstel opgee en mooi spaar, kan sy dalk gouer haar begeerde oorsese reis bekostig. Sy het nog nooit met klein kinders gewerk nie, maar sy is seker sy sal dit kan doen. Die huishoudsterdeel sal ook nie moeilik wees nie; sy hou daarvan om kos te maak. En die kombuis van die middeljarige man wat so ’n goeie salaris betaal, is seker groter as die ou hokkie waarin sy nou moet bak en brou.
Sy staan op en loop na die telefoon. As ’n mens iets wil doen, moet jy dit dadelik doen. Jy moenie daaroor sit en dink nie, want voordat jy weet waar jy is, verander jy van plan. Sy skakel die nommer en luister hoe dit lui, en sy wil net neersit toe ’n man antwoord.
“Goeiemôre,” sê sy. “Ek bel in verband met die advertensie in die koerant. U soek ’n huishoudster en oppasser …”
“Dis reg,” antwoord die man. “Hoe oud is u?”
“Sewe-en-twintig.” Sy wonder wat dit met die saak te doen het.
Daar is ’n rukkie stilte aan die ander kant voordat die man weer praat. Sy stem is somber en koud, en sy wonder of sy die regte ding gedoen het om sommer te skakel.
“Ek sien,” sê hy. “Ek het eintlik iemand ouer in gedagte gehad. Is u ongetroud?”
“Ja.”
Hy sug. “Hoe gou kan u diens aanvaar?”
“Sommer dadelik,” sê sy vrolik. Karel is haar baas, en vandat sy en hy uitmekaar is en hy die nuwe bibliotekaresse uitneem, irriteer hulle mekaar. Hy is so verlief dat hy omtrent nie kan stilsit nie, en hy kan haar spottende oë nie verduur nie. Sy weet dit sal vir hom net ’n verligting wees as sy weggaan, en hoe gouer hoe beter. Sy het hom die firma help opbou, en die verhouding tussen hulle was in daardie stadium van so ’n aard dat geen kontrakte geteken is nie. Sy hoef nie ’n maand kennis te gee nie, en die woonstel is reeds vir die maand betaal. Buitendien is daar so ’n woningnood dat sy oortuig is sy sal die woonstel sonder moeite kan verhuur.
“Ek sien,” sê die man weer. “Wanneer kan u vir ’n onderhoud kom? Daar is heelwat applikante wat ook –”
“Net wanneer dit u pas,” sê sy inskiklik. “Vanmiddag?”
“Laat ek sien.” Sy hoor hoe hy deur ’n boek blaai. “Daar kom twee-uur iemand en dan weer halfvier. Wat van halfdrie?”
“Seker.”
Hy gee haar die adres en lui sonder meer af. Sy sit die telefoon stadig neer. Die man klink nie vriendelik nie; om die waarheid te sê, hy klink byna vyandig. Sy wonder of sy haar nie nou in ’n ding begewe het waarmee sy nie sal kan volhou nie. Maar haar natuurlike optimisme kry die oorhand, en sy loop terug na die stoep. Sy kan net sowel dáár sit en haar lemoensap klaar drink. Dis nog lank voor halfdrie.
Toe sy heelwat later voor haar kas staan en na haar klere kyk, voel sy weer effens huiwerig. Dis duidelik dat die man iemand verkies wat ouer is. Miskien wil sy vrou nie ’n jong meisie in die huis hê nie.
Miskien dink hy ’n jong meisie sal nie haar werk ernstig opneem nie.
Sy haal ’n eenvoudige donkerblou rok uit die kas en trek dit aan. Dit laat haar ouer en verantwoordelik lyk. Daarby trek sy wit sandale aan en kam haar hare netjies op. Toe trek sy die woonsteldeur agter haar toe en stap af na haar klein motortjie wat in die son staan.
Dis nogal ’n hele ent om te ry na die voorstad toe, maar sy is bly om te sien dit is ’n gegoede voorstad. Die erwe is groot en lê teen ’n rant, en die huise is ouer sodat die tuine oorgroei en boomryk is, só boomryk dat sy byna verbyry omdat die huis se nommer versteek is agter rankplante en oorhangende bome.
Die rylaan loop steil na bo, en sy sien die huis eers toe sy voor hom stilhou. Massiewe bome gooi skaduwees oor die huis, en hier rank klimplante en rose ook oor die stoeppilare en dak. Die huis self is ’n outydse dubbelverdieping en lyk net so massief. En onverbiddelik, dink sy en skakel die motor af. Sy bly nog ’n oomblik sit en kyk na die huis. Dit lyk soos die man se stem geklink het: ’n donker, somber plek; ’n ongelukkige huis.
Sy skud die gedagtes van haar af en klim uit. Toe sy oor die grasperk stap, hoor sy ’n gesis uit die struike en bosse aan haar regterkant. Eers ignoreer sy dit, maar dit hou aan en sy kyk skerp na die skaduwees en sien ’n klein, blonde gesiggie wat na haar loer, ’n ernstige gesiggie.
“Hallo,” sê sy en glimlag vriendelik.
“Kom kyk,” sê die kind en wys agter hom waar die bosse ’n soliede muur vorm. “Hier is ’n monster.”
“’n Monster?” vra sy belangstellend en staan nader. “Hoe lyk hy?”
Die kind se blou oë rek groot. “’n Monster met baie hare en ’n groot kop.”
“Is dit? Wat is sy naam?”
Die kind uiter ’n onverwagte laggie. “Sy naam is Bees. Hy is my eie, eie monster. Hy is my maatjie.”
Sy hurk by hom. “En jy sê sy naam is Bees? Is hy ’n vriendelike monster?”
Hy knik. “Is jy nie bang vir monsters nie? Die ander tannie het gesê ek is verspot.”
“Watter tannie?”
“Sy was nou-nou hier.” Hy lek ernstig oor sy lippies. “Bees kom nie in die huis nie. Net laat in die aand as ek slaap.”
“Sal jy hom vir my wys?”
Die kind verloor sy openhartigheid. “Nee. Hy is myne.”
Sy staan weer regop en sug gemaak hartseer. “Nou ja, dan sal ek maar my eie monster moet saambring.”
Dit interesseer hom. “Het jý ook een?” vra hy nuuskierig.
“O ja,” sê sy en kyk na haar horlosie. “Ek moet nou ingaan. Kan ons later weer gesels?”
Hy kruip onder die bosse uit en kom staan voor haar. Hy is seker omtrent vyf jaar oud, skat sy, en hy is vuil en onversorg, maar as dit die kind is wat sy moet oppas, sien sy kans daarvoor. Sy hou van hom.
“Kom jy by ons bly?” vra hy.
“Ek weet nie. Ek moet nou met jou pa gaan praat.”
By die verwysing na sy pa versomber die kind, en dit ontgaan haar nie. Hy draai om en kruip weer tussen die struike in, en toe sy weer kyk, kan sy hom skaars sien. Sy loop na die groot voordeur en lui die klokkie, en dit duur ’n geruime tyd voordat sy voetstappe hoor en die deur oopgemaak word. Dis ’n jong huishulp in ’n netjiese blou uniform, en sy beduie dat Elizabeth