VAN
POLLSMOOR
TOT
PREDIKER
JAUN TRUTER
soos oorvertel aan Leon Steenkamp
LUX VERBI
Inleiding
Ek het die afgelope 18 jaar gesien hoe die gemeentes waarby ek betrokke was die Alpha-program as instrument gebruik het om gemeenskappe te verander. Dit was ’n ongelooflike reis om vriende én vreemdelinge met ’n instrument te bedien wat hulle in staat gestel het om belangrike lewensvrae in ’n veilige en ontspanne omgewing te vra.
Ek het die geleentheid gehad om in verskillende dele van die wêreld te woon en werk – van ’n kerk in Durban en ’n hoërskool in Kaapstad, tot ’n raadslandgoed (“council estate”) in Londen en ’n stadsgevangenis in Lusaka – en baie van my beste vriende is mense wat ek deur Alpha ontmoet het.
In 1999 het ek by ’n kerk in Londen, die Holy Trinity Brompton, begin werk waar Alpha in 1977 ontstaan het. My span was daarvoor verantwoordelik om Alpha se werk na gevangenisse wêreldwyd uit te brei, maar ons het ook die belangrike taak gehad om plaaslike kerke en gemeenskappe te help met die herintegrasie en versorging van oudgevangenes. Vandag gebruik 80% van die gevangenisse in die VK en meer as 80 ander lande die Alpha-program in hul gevangenisse.
Kort nadat ek in Februarie 2010 teruggetrek het Suid-Afrika toe, het ek ’n Alpha-program in Pollsmoor-gevangenis se Medium B-afdeling aangebied. Dis hier waar ek vir Jaun Truter ontmoet het. Dit was van die begin af duidelik dat Jaun ’n gebore leier was wat respek onder die gevangenes én beamptes afgedwing het. Dit was nie lank voordat ons vir Jaun aangestel het om die manne elke week bymekaar te kry vir die Alpha-sessie, te kyk of almal teenwoordig is en vir ander leierspligte nie.
Ek onthou hoe ek op ’n toer deur die Medium B-afdeling geneem is waar ek die enkelsel-seksie ontdek het waar Jaun drie jaar van sy lewe deurgebring het. Dit was ’n merkwaardige ontdekking, want dié afdeling, Jaun se sel ook, het die Pollsmoor-voëlprojek gehuisves. Ek was verstom oor die teerheid en deernis waarmee Jaun die papegaaikuikens hanteer het.
Namate ek meer van Jaun se verhaal gehoor het, het ons vir mekaar begin skryf – hy is ’n baie beter korrespondent as ek! Dit was fassinerend om betrokke te raak by dié jong man met sy soekende vrae en sy onwrikbare geloof in die God wat genees en wonders doen.
Op ’n dag ná Jaun uit die gevangenis vrygelaat is, het ek gebid oor die persoon wat ons moet aanstel om leiding te neem in Alpha se werk in Wes-Kaapse gevangenisse, asook die belangrike taak om plaaslike kerke te help om gevangenes lief te hê, te ondersteun en raad te gee wanneer hulle vrygelaat word. Terwyl ek bid, het God Jaun se naam in my gedagtes laat opkom! Dit het heeltemal sin gemaak: Ek kon nie aan ’n beter persoon dink om dié werk te doen as ’n man wat dit alles deurgemaak het en wat waarlik God se herskeppende krag is sy lewe verstaan nie.
Toe Jaun besig was om dié boek te skryf het ons reeds vir meer as ’n jaar saamgewerk waartydens ons die plaaslike kerke in Suid-Afrika gedien het met die hunkering om ons gemeenskappe te sien verander.
Jaun se verhaal is kragtig, veral as jy jou oopstel vir die moontlikheid dat dieselfde God wat wonders in sy lewe gedoen het ook nou in jou lewe aan die werk is! Dis waarlik ’n ongelooflike prestasie om dié boek te publiseer.
Lekker lees!
Ds Jeremy Jobling
Maart 2015
(Ds Jeremy Jobling is ’n bevestigde predikant en is tans die nasionale direkteur van Alpha Suid-Afrika.)
Hoofstuk 1
’N MOEILIKE BEGIN
As kind het ek meer as een keer vir my pa gesê ek is seker daarvan ek is nie sy kind nie, want geen pa sal sy kind so behandel nie. My ma het my later gesmeek om dit nie meer te sê nie omdat sy oortuig was dat hy my sou doodslaan.
Ek is gebore op 24 Augustus 1978 en het in Brackenfell, aan die buitewyke van Kaapstad se noordelike voorstede, grootgeword. Brackenfell het in daardie stadium net begin ontwikkel en die area rondom my ouerhuis was meestal nog bos. In ons straat, wat nog ’n grondpad was, was daar net vyf huise.
Ek was altyd die swartskaap van die familie. My jonger broer was my pa se gunsteling, terwyl die verhouding tussen my en my ma weer sterker was. Omdat my broer so baie aandag by my pa gekry het, was die kompetisie tussen ons baie straf, selfs meer as wat gewoonlik die geval tussen broers is.
My broer het die vermoë gehad om elke situasie tot sy voordeel te gebruik en my pa het alles geglo wat hy gesê het. As ek dus kattekwaad aangevang het, het hy my pa daarvan vertel. Ons het vandag steeds nie ’n goeie verhouding nie.
Ek het in die NG Kerk (NGK) grootgeword en dienste by die Brackenfell Moedergemeente bygewoon. Ek het daar gekatkiseer, maar in my finale katkisasiejaar het my ma by die Pinkster Protestante Kerk (PPK) aangesluit. Aangesien ek reeds besig was met my katkisasie by die NGK, maar ook saam met my gesin kerk toe wou gaan, het ek in my matriekjaar dienste by albei kerke bygewoon.
In September 1996 het pastoor Buys my groot gedoop in die PPK Goodwood omdat die Brackenfell-gemeente in daardie stadium nie ’n doopbad gehad het nie. Ons hele gesin is in die PPK groot gedoop.
Ek dink op die oog af het ons soos ’n normale wit, middelklas gesin gelyk. Maar in ons huis was dit glad nie die geval nie. My pa was ’n harde en moeilike mens. Ons het gedurig op eiers geloop, en wanneer hy ’n paar doppe in gehad het, moes jy eers versigtig trap.
Hoewel daar tye was wat dit beter gegaan het en makliker was om saam met hom te leef was dit maar min. Ons huislewe was stormagtig en my pa se humeur en onvoorspelbaarheid het beteken dat jy nooit geweet het wanneer jy onder ’n paar klappe gaan deurloop nie.
Ons ouers het gereeld voor ons baklei. Ek het een of twee keer voor my pa gaan staan om my ma te beskerm – die eerste keer was ek nog in die laerskool. Hy het my albei kere geslaan dat ek daar trek. Vuis of plathand, dit het nie vir hom saak gemaak nie. Hy het geglo as seuns moet hy ons hard grootmaak. Jy moet ’n man wees. Dit was egter baie duidelik dat dié beleid nie vir my broer gegeld het nie.
As kind was ek baie sportief en hoewel ek redelik in atletiek uitgeblink het, het ek nie veel moeite daarmee gedoen nie. In standerd 5 het ek begin gimnastiek doen. Dit was iets waarin ek al jare lank belang gestel het, maar die geleentheid was net nooit daar om dit te beoefen nie. In sub B het ’n man ons skool besoek en sy getuienis gelewer; ek kon nie sy getuienis onthou nie, maar wat my wel geweldig beïndruk het, was die twee agteroor-bolmakiesies wat hy agtereenvolgend op die gras gedoen het. Ek het nog vir my maats gesê: “Ek wil eendag dit kan doen.”
My pa was op skool ook ’n gimnas en hy het dit baie geniet. Toe hy dus besluit om weer by die sport betrokke te raak het hy ’n gimnastiek-afrigtingskursus gedoen. Om egter by ’n klub te kon afrig moes hy bewys dat hy iemand kon afrig en hy het vir my as sy proefkonyn gebruik.
Die moontlikheid dat die afrigting my en my pa nader aan mekaar kon bring, het my entoesiasties oor gimnastiek gemaak. Ek het die geleentheid aangegryp om ’n verhouding met hom te bou.
Toe my pa as afrigter kwalifiseer het hy ’n jonger groepie kinders by die klub begin afrig. Ek het intussen ook die gimnastiek begin geniet en het daarmee voortgegaan. My afrigters by die klub het my afgeraai. Volgens hulle was ek reeds te oud om enige ernstige vordering in dié sport te kon maak. Daarby was ek ook baie lank vir my ouderdom.
Ek was egter vasbeslote om gimnastiek te doen. Ek wou my pa wys dat ek ook suksesvol kan wees in sy gunstelingsport ten spyte van wat enigiemand sê. Ek het baie hard gewerk en elke dag tussen vier en ses uur geoefen.
My pa kon later, weens die aard van sy werk op die spoorweë, nie langer met die afrigting volhou nie. Ek het verstaan dat hy nie meer by my gimnastiek betrokke kon wees nie. Aan die een kant was ek bly. My pa was ’n baie harde mens, so dit was vir my beter dat hy nie by die klub was nie. Die druk sou te veel wees, asook die manier waarop hy voor die ander kinders met my sou praat …
Nee, dit was beter so.