Voor my geestesoog sien ek Hom staan. Yeshua, Joodse rabbi. Ek sien Hom glimlag. In my hart hoor ek Hom sê: “Dit is inderdaad Advent, tyd van die naderende koms. Die tweede koms!”
’n Nuwe jaar
Dit betrap ’n mens soms byna onverhoeds.
Nog verruk van sinne en geskok van beursie ná die uitgelatenheid van die “feesseisoen”, dink ons meermale oppervlakkig oor die nuwe jaar na.
As deel van ’n Messiaans-Joodse gemeente het ek dié verjaring op ’n nuwe manier leer ken. Rosh Hashanah heet dit – “Kop van die jaar”.
In 2006 het dit op 23 September geval, en volgens ’n Joodse dag reeds met sonsondergang die vorige aand begin.
Nes ons met Nuwejaar doen, trek families saam. Wanneer ek die voorafgaande opruiming en voorbereiding gadeslaan, herinner dit my om gereed te maak vir die jaar wat aanklop.
Dan breek Erev Rosh Hashanah aan en op pad na die groot Maraisweg-sinagoge in Seepunt roep die Jode mekaar toe: “Mag jou naam in die Boek van die Lewe geskryf word!”
En ek wat na ons eie klein byeenkoms twee strate verder stap, sing dankbaar ’n lied tot Hom wat verseker het dat my naam wél daar geskryf staan.
Vanaand dra die Joodse mans ’n gebedsjaal en spesiale wit kippah. God se Naam is op ’n tallit geborduur en ontroer sien ek hoe hulle dit soen voor hulle die sjaal om hulle slaan. Byna almal is in wit geklee – as teken van nederigheid voor die Ewige Koning.
Die geruis van stemme en blye uitroepe van weersiens is vanaand gedemp. Oor die gemeente hang ’n eerbiedige bewustheid van die begin van die tien Dae van Ontsag wat tot die Groot Versoendag lei. Dié dae waar daar laag voor die Here gebuig en boete gedoen word vir die male sonder tal wat sy heilige verordeninge oortree is.
Aanvanklik was dit vir my vreemd hoe belangrik dit in Judaïsme is dat as daar onenigheid tussen jou en ’n ander is, jy dit eers dáár moet regmaak voor jy dit voor God kom bely. Soos ek daar sit, kom die besef dat ek my ouers, my kinders, my broers, my suster nie om vergifnis gevra het vir die kere wat ek hulle miskien vanjaar nie met genoeg respek en liefde behandel het nie. Dat ek nie in my man se oë gekyk en bely het dat ek nie genoeg tyd vir hom gemaak het nie. Ek onthou mense met wie ek geïrriteerd was.
En wat van Hom, die Allerhoogste, wie se heiligheid ek meermale deur my onvanpaste uitsprake en die kritiese woorde wat oor my lippe gekom het, verontagsaam het?
“Here . . .” fluister ek vir Hom, “gee in u groot genade dat ek in hierdie nuwe jaar na élkeen wat oor my pad kom, sal kyk met die wete dat dit iemand is wat u beeld verteenwoordig. En dat ek daarvoor ontsag sal hê.”
Die klaende geluid waarmee die ramshoring die einde van die diens aankondig, laat my onwillekeurig dink aan die Ewige se droefheid oor ons rebelse weë.
Dan sny die skerp, kort shofar-tone deur my. En ek onthou dat Rosh Hashanah se ander naam Yom Teruah is – Dag van die Trompet. Daardie trompet wat ook die Messias se terugkoms sal aankondig. My hart word onuitspreeklik lig.
Buite op die groot balkon wink vrolike tafels eetgoed. As ons appelskyfies in heuning doop, roep ons mekaar toe: “Mag die jaar goed en heuningsoet wees!”
Ons breek die granate oop en sing: “Mag ons goeie dade in hierdie jaar so oorvloedig soos hierdie pitte wees.”
My vriendin vang my oog. Waar’s die dae toe ons die nuwe jaar op maat van Auld Lang Syne in gedans het? Argeloos . . .
Ver onder ons streep die maan silwer oor die skuimende branderkoppe. ’n Nuwe jaar het gekom.
’n Veilige plek
Met die Valentynstyd in gedagte kom die storie van Tante Linneke en haar kat by my op.
My Hollandse man het dié storie saam met hom gebring. In die Tweede Wêreldoorlog se Hongerwinter van 1944-’45 word Tante Linneke, wat alleen met haar kat in Amsterdam woon, desperaat toe sy besef haar skamele voedselrantsoen kan nie meer vir Cornelius ook onderhou nie.
Eerder as hom van honger te laat omkom, sou sy hom moes wegmaak.
Maar hoe jou getroue, enigste oorgeblewe metgesel “wegmaak”?
Geld vir veearts is daar uiteraard nie, vergiftig kan sy nie. Versmoor? Nooit! Ná smartlike oordenking besluit sy al waarvoor sy kans sien, is om Cornelius in die grag te verdrink. Verskriklik soos dit ook al mag wees. Uiteindelik skraap sy elke vesel moed bymekaar, wikkel die kat stewig in lap toe, bind tou om. Probeer nie dink waarmee sy besig is nie.
Met hom in die saalsak van haar fiets ry sy tot by die naaste grag, haal diep asem, gooi die wriemelende pakkie in die water.
Traanverblind vat sy die pad terug huis toe, sonder om weer te kan omkyk. In haar binneste knaag verwyt meedoënloos.
Verbygangers wat die droewig wenende vrou op die fiets sien, haal die hoed respekvol af: “Sekerlik ’n vader of broer in die oorlog verloor.”
Maar siedaar, toe sy voor haar huisie van die fiets afklim, wie wag haar in? Niemand anders nie as Cornelius self! Hy sit hom verontwaardig op die stoepmatjie en was. Sommer kortpad huis toe gevat.
Oorstelp van dankbaarheid gryp sy die nat kat vas om hom nooit weer te laat gaan nie.
Vir die res van daardie bitter winter deel Tante Linneke eenvoudig elke krummel met Cornelius. Dit bring hulle op die randjie van verhongering, maar hulle haal albei die einde van die oorlog lewend.
Waartoe stel die liefde ’n mens tog in staat?
Met die koms van die voorjaar verskyn iets wonderliks in ons tuin. Jare lank al voer ons daar lemoenduifies en eekhorings, sodat ons al mak geraak het vir mekaar. Ons astrante Siamees, Shlomo, en twee onstuimige Jack Russells, Sarah en Sandy, ten spyt.
Iewers in verlede jaar sluit vier tarentale by ons diereversameling aan. Soggens vroeg hoor jy hulle soos ’n droë windpomp voor die kamervenster kners. Later raak hulle so hans dat hulle teen die glasdeur kom pik tot ons wakker word. Maar met die koms van die voorjaar verdwyn al vier meteens. “Seker beter weiveld gevind,” sê my man lakonies. Tot hy my twee weke later opgewonde roep.
Daar op die grasperk loop ons tarentale met tien fraai kuikentjies wat op dun oranje beentjies agter hulle aanhol. Dis tóé dat Shlomo reken hier vang hy vanmôre ’n voël wat nie kan vlieg nie.
Hy het hom nog nie behoorlik platgetrek vir die spring nie, of Vader Tarentaal lig sy vlerke en storm krysend. Ek het my arrogante kat nog vir geen hond die aftog sien blaas nie. Maar vanmôre vlieg hy vinniger as ’n jagluiperd die seringboom op.
Maar blitsiger nog as Shlomo, het Moeder Tarentaal haar vlerke gelig en verdwyn die kuikentjies daaronder. Oombliklik verstom die sagte tjiep-tjiep van die kleintjies wat ’n mens voortdurend hoor.
Ontroering oormeester my as ek daardie woorde onthou: “Jerusalem! Jerusalem! Hoe dikwels wou Ek jou kinders bymekaarmaak soos ’n hen haar kuikens onder haar vlerke bymekaarmaak . . .”
Wêreld van beangstiging om my, ek ken ’n veilige plek!
Die saaier
My twee oupas en oumas het soos dag en nag verskil.
Nie dat die een paar soos dag en die ander paar soos nag was nie, maar die verskil was wel groot.
Daar was die plaas in die Klein Karoo en die pastorie in Namakwaland. In dié twee huise het ek in die eerste vyf jaar van my lewe, toe ek ál kleinkind was, die Here leer ken.
In die droë Karoo was my grootouers se afhanklikheid van die Almagtige ’n werklikheid. Die vrese van die Here was deel van hul daaglikse bestaan.
Voor ligdag word ek wakker van Oupa en Ouma wat “oggendgodsdiens” hou.
Deur die enkele muur wat die “vrykamer” en die “brekfiskamer” skei, hoor ek die vertroude gesange en Bybelgedeeltes, die geluid van stoele wat oor