Ek het gesoek na die res van haar, maar ek kon net haar gesiggie sien, omring met wit lappe. Spierwit. Skoon. Behalwe vir ’n baie klein merkie op haar ooglid, wat vir my soos ’n droë traantjie gelyk het.
Tóé eers het ek verstaan waarom hulle sê baie bleek is doodsbleek.
Tussen my en haar was ’n glasvenster. Dit was moeilik om nie daaraan te dink dat ek nooit weer aan haar sagte, plomp lyfie sou kon vat nie. Die een donker gedagte het op die ander gevolg.
Nooit weer sou ek haar lag hoor nie.
Nooit weer sou sy aangetrippel kom in plaas van loop nie.
Nooit weer sou ek die koeke uit haar hare kon kam nie.
Nooit weer sou ek haar naels kon verf nie.
Nooit weer nie.
By die begrafnisondernemer in die Strand moes ons vir ’n administratiewe persoon sê hoe lank Mia was. Hoeveel sentimeter? Ek weet nie. Dit het nog nooit saak gemaak nie. Maar nou maak dit saak. Mia moet in haar kissie pas.
Langs die besige pad waar my hele lewe uitmekaargeruk is, het ons as gesin vir oulaas gaan staan om ’n wit kruisie met ’n pienk lint te plant. Party van ons het nog rowe gehad en ander blou kolle, maar ons almal se harte was flenters.
Nie te ver van daar af nie staan ’n naambordjie teen die pad: Swartrivier, Stellenrust.
Ek het op die gras langs die pad gaan sit. Die paaltjies wat eens ’n padversperring was, was stukkend. Net soos ek.
Franché het teen die bult af geloop, na waar sy gelê het. Iemand het hopies sand daar gegooi en daar, tussen die hopies, het hy pienk en pers kraletjies opgetel, wat eens haar halssnoer was. Edelstene van plastiek, het hy later gesê.
Ons klim terug in die bussie. Ek probeer aan my seuns verduidelik dat die lappoplyfie van hulle sussie nie meer van belang is nie. Dit is haar gees, wat nou by Jesus is, wat saak maak. Maar hoe verduidelik ’n mens sulke dinge vir twee seuntjies?
Terug by die plaashuis begin ons oppak. Mia se kopbande – haar blonde haartjies het nog aan party gekleef – die prentjies wat sy die vorige dag geteken het, haar geel prinses-pajamas wat sy vroeër daardie oggend uitgetrek het. Ek het alles van haar in my sak geprop.
Soos vlugtelinge is ons by die idilliese plaashuisie weg. ’n Droomvakansie was aan skerwe.
Ons het by my swaer en skoonsus gaan afpak, elk met ’n pakkie pille vir die pyn. Vir my het dit gevoel of alles rondom my wasig is. Ek het later gehoor mense verwys na dié gevoel as ’n soort hemelse narkose. Na bewering demp dit jou gedagtes sodat jy emosieloos van die een huilbui na die volgende kan beweeg. Min het ek geweet dat daardie eerste golwe van trane maar nog net laagwater was.
Ek en Franché het later daardie middag gaan stap om uit die huis te ontsnap. Iewers langs die pad was daar ’n droë houtstomp waarop ons gaan sit het. Op daardie lewelose stuk hout het ons vir mekaar gesê ons vergewe mekaar. “Geen verwyte” was die naam van die verbond wat ons daar gesmee het.
As ek nou terugkyk, weet ek dit was een van die heel beste dinge wat ons kon gedoen het. Want in die maande ná Mia se dood moes ons mekaar soveel keer aan daardie verbond op die houtstomp herinner.
’n Brief aan myself
Op Donderdag 28 Maart 2013 het ek, soos die meeste ander dae van my grootmenslewe, in my dagboek geskryf. Dié gewoonte het my in vele opsigte van raserny gered. Wanneer dit vir my gevoel het of alles binne-in my dreig om vel en been oop te skeur, het ek gaan skryf.
Soos hierdie eerste brief aan myself ná Mia se dood:
Op 27 Maart 2013 om 10:50 op die Bottelarypad by Swartrivier-wynplaas, Stellenrust, Stellenbosch, het my hele lewe verander.
Ons Miemie Muis is gesteel by “Skelmbos”. Maar Jesus vat haar terug en sê: Satan, sy is Myne.
Ons ander, ek, Franché, Stéfan, Morné en Pauline, kom met net skrape daarvan af.
Hoe begin jy dit verstaan?
Skuldgevoelens kruip soos kokkerotte uit gate.
Maar in die ondraaglike, onwerklike seer, weet ek my God is hier in beheer.
My Muis, my Nonna, my Prinses, my Muishond lê vanaand in God se “ammie”.
Dit is vir my ontsettend swaar om te weet ek gaan haar vir baie lank nie weer sien nie. Ek is verskeur tussen twee wêrelde, want ek wil hier op aarde bly vir my man en seuns, maar my hart trek hemel toe met ’n punt, want ek wil so graag by Mia wees. Ek gaan soveel misloop totdat ek haar weer sien.
Gaan sy nie nou uit die kamer kom met haar deurmekaar geslaapte hare nie? My liefste, liefste engeltjie. Mamma mis jou onuitspreeklik baie. Daar is dinge wat Mamma hier nog moet doen, en dis hoekom Jesus my nie saamgevat het nie. Hy het nog ’n paar draaitjies vir my in gedagte. Maar wag in ons huisie, my prinses. Mamma gaan ’n bietjie later kom.
Vrydag 29 Maart 2013
Op Goeie Vrydag is ons weer na die begrafnisondernemer in die Strand. Ek was baie dankbaar dat hulle bereid was om hulle kantore spesiaal vir ons oop te sluit. Dáár het ek my Mia Muis in ’n houtkissie met ’n metaalplaatjie (en ’n verkeerde sterfdatum) in my handsak gesit. Later die middag het ons dit saam met ons Bloemfontein toe geneem.
Dit was gerusstellend om te weet sy is saam met ons op pad huis toe.
Hoe vreemd wat skielik vir ’n mens noodsaaklik raak, het ek in een stadium gedink. ’n Kissie vol as in my handsak was vir my ’n eienaardige noodsaaklikheid.
Grys
_______________
Grys is emosieloos en stomp.
Dit heg aan niks of niemand nie.
Grys behoort nêrens nie.
Blomme voor die hek
Toe ons voor ons huis in Bloemfontein stilhou, lê daar twee of drie bosse blomme voor ons hek op die gras, elk met ’n sakkie vol water daaraan vasgemaak. Dit was die eerste keer dat ek dié slim plan gesien het met blomme wat voor dooiemansdeur afgelewer moes word.
Dooiemansdeur, dié keer letterlik.
Ek onthou daardie eerste naweek terug by die huis as ’n tyd waarin mense gekom en gegaan het. Byna soos op ’n treinstasie.
Ek het net op die bankie by die stasie gesit terwyl mense op en neer verby my geloop het. Party het vir ons goed gebring; ander het net stil of ongemaklik langs ons kom sit, en sommige het oor enigiets behalwe die dood gepraat.
Voor ons deur het daar bosse en bosse blomme beland, so baie dat die bloemiste later gebel het om te sê sy gaan van die blomme terughou totdat die eerste besendings begin verlep. Mense het bakke en bakke kos afgelewer, lasagne natuurlik die groot gunsteling. Ek het traag aan die kos gehap. Dit het vir my gevoel ek wurg as ek eet.
Ons twee worshonde, Mia se whoewhoes, wou in daardie eerste paar dae glad nie van my skoot afklim nie. As ek wel opgestaan het, was hulle altyd agter my. Lientjie en Dantjies was Mia se twee geskenke met haar tweede verjaarsdag.
Dwalend het ek deur die eerste paar dae gekom. Op die eetkamertafel het ’n monument vir Mia begin vorm aanneem. As ek iets raakgesien het waarvan sy gehou het, het ek dit daar gaan neersit. Tussen die groeiende stapel van Mia se gunstelinggoed het ons ’n pienk kersie aangesteek. Dié kersie het dag en nag gebrand.
Net soos ek alles van Mia eetkamertafel toe aangedra het, het die mense vir ons goed aangedra. Liewe Pauline het weer