Myśli. Блез Паскаль

id="n25">

      25

      Wszystkie fałszywe piękności, które ganimy – Ta liczba mnoga odnosi się do Montaigne'a (Próby II, 10; II. 31). [przypis tłumacza]

      26

      złowróżbny – fatal, przymiotnik wprowadzony wówczas w modę przez Malherbe'a. [przypis tłumacza]

      27

      Ale wyobraźmy sobie kobietę wedle tego stylu (…) – Myśl tę podjął Montesquieu w Listach perskich 137. [przypis tłumacza]

      28

      jedynie ta ogólna właściwość przypada mi do smaku – Por. Montaigne, Próby II. 17. [przypis tłumacza]

      29

      ne quid nimis (łac.) – byle nie zanadto. [przypis tłumacza]

      30

      nie stałoby argumentów – tj. porównań poetyckich. [przypis tłumacza]

      31

      bylibyśmy w błędzie – tj. gdybyśmy chcieli sprawić mu przyjemność, szydząc z nieszczęśliwych. [przypis tłumacza]

      32

      ludzkość zaś etc. – Prawdopodobnie: ludzkość zaś schlebia pożądliwości (Havet.). [przypis tłumacza]

      33

      Epigram o dwóch jednookich – Prawdopodobnie, wedle Haveta, ten: Lumine Acon dextro, capta est Leonilla sinistro/ Et potis est forma vincere uterquedeos./ Blande puer, lumen quod habes concede parenti./ Sic tu caecus Amor sic erit illa Venus. [przypis tłumacza]

      34

      Ambitiosa recidet ornamenta (łac.) – poobcina pretensjonalne ozdoby (Horat. List do Pizonów, 447–448). [przypis tłumacza]

      35

      Języki to są szyfry, w których nie litery zamienione są na litery – Aluzja do systemów kryptograficznych rozpowszechnionych wówczas zwłaszcza w Anglii. [przypis tłumacza]

      36

      Są ludzie, którzy dobrze mówią (…) – Moniaigne. I. 10. [przypis tłumacza]

      37

      Dział pierwszy w tłumaczeniu kończy się na fragmencie 52 – Fragmenty 53–59 zawierają uwagi stylowe poparte francuskimi przykładami, a tym samym w przekładzie tracące rację bytu. [przypis tłumacza]

      38

      Prowincjałki – Pascal (pisze Nicole) nie dał w istocie pierwszym z tych listów żadnego tytułu: drukarz zaś opatrzył je następującym; „List pisany do mieszkańca prowincji (provincial) w sprawie obecnych sporów w Sorbonie”. Przez skrót tego długiego tytułu utarła się po prostu nazwa les Provinciales (Prowincjałki). [przypis tłumacza]

      39

      Iż natura jest skażona, przez samąże naturę – Czyli: dowiedzione przez samą etc. [przypis tłumacza]

      40

      Porządek – Jest to najogolniejszy plan dzieła, do którego te „Myśli” stanowią materiał. [przypis tłumacza]

      41

      panna de Gournay – Ur. w 1565, przyjaciółka i fanatyczna wielbicielka Montaigne'a, wydała w 1595 ostateczną redakcję Prób. W przedmowie swojej broni swobód stylu Montaigne'a w kwestiach erotycznych. [przypis tłumacza]

      42

      Łatwowierny: ludzie bez oczu – Aluzja do bajek, jakie Montaigne powtarza za Pliniuszem i Herodotem (II, 12). [przypis tłumacza]

      43

      kwadratura koła, świat większy – Również aluzja do ustępów w Próbach Montaigne'a (II, 12, 14). [przypis tłumacza]

      44

      bez lęku i bez żalu – III. 4. [przypis tłumacza]

      45

      Książka jego nie była pisana, aby skłonić ku pobożności – I. 18: III. 9; III, 12. [przypis tłumacza]

      46

      To nie w Montaigne'u, ale w sobie znajduję wszystko, co tam widzę – Ta myśl zapożyczona jest z Montaigne'a (Próby I, 25; III, 2). [przypis tłumacza]

      47

      Nie uczy się ludzi, jak być godnymi ludźmi – Por. Montaigne, Próby, I. 25. [przypis tłumacza]

      48

      Jest to nieskończona kula, której środek jest wszędzie, powierzchnia nigdzie – Słynne to określenie znajduje się już w pismach średniowiecza, które przypisują je bądź Empedoklesowi, bądź Hermesowi Trismegistowi. [przypis tłumacza]

      49

      kleszcz – owad uchodzący za najdrobniejsze ze zwierząt widzianych gołym okiem. [przypis tłumacza]

      50

      O zasadach rzeczy, o zasadach filozofii – Principia philosophie Kartezjusza. [przypis tłumacza]

      51

      De omni re scibili (łac.) – Tytuł jednej z dziewięciuset tez, których Pic Mirandola zamierzał bronić publicznie w Rzymie w r. 1486. [przypis tłumacza]

      52

      Beneficia eo usque laeta sunt, dum videntur exsolvi posse (…) (łac.) – „Dobrodziejstwa do tego kresu są miłe, dopóki nam się zdaje, że możemy je oddać; gdy zbytnio przechodzą miarę zamiast, wdzięczności oddaje się nienawiści” Tac. Ann. IV [Tacyt, Roczniki; Red.WL]. [przypis tłumacza]

      53

      Modus quo corporibus adhaerent spiritus comprehendi ab hominibus (…) (łac.) –

1

Port-Royal – Wśród ogromnej odnośnej literatury, klasyczne pozostało dotąd siedmiotomowe dzieło Sainte Beuve'a Port-Royal (1840–1850). [przypis tłumacza]

2

sam (…) doszedł (…) do trzydziestego drugiego twierdzenia Euklidesa – Fakt ten podany przez siostrę Pascala, panią Périer, należałoby przyjąć z pewnym krytycyzmem. [przypis tłumacza]

3

etc. (łac.) – skrót od et caetera odpowiadający polskiemu: itd. lub i in. [przypis edytorski]

4

Myśli o duchu i o stylu – Te uwagi prawdopodobnie nie miały wejść w Apologię: są to raczej refleksje, które nasuwały się pisarzowi w ciągu pracy nad formułowaniem myśli. [przypis tłumacza]

5

rachunek prawdopodobieństwa – W owym czasie zajmowano się wiele teorią