Idiota. Федор Достоевский

z tak samo godnym wyrazem twarzy, z jakim je zaczynał. Zauważono, że oczy Nastazji Filipowny jakoś dziwnie błysnęły i jej wargi nieco zadrżały. Wszyscy z ciekawością popatrywali na nich obojga.

      – Nabrali Ferdyszczenkę! I to jak nabrali! – krzyknął płaczliwym głosem Ferdyszczenko, który zrozumiał, że może, a nawet powinien się wtrącić.

      – A kto winien, że pan nic nie rozumie? Niech się pan uczy od mądrych ludzi! – odpaliła mu niemal z triumfem Daria Aleksejewna (stara, wierna przyjaciółka i wspólniczka Tockiego).

      – Ma pan rację, Afanasiju Iwanowiczu, bardzo nudne petits jeux i trzeba je czym prędzej skończyć – odezwała się niedbale Nastazja Filipowna – sama opowiem, co obiecałam i będziemy grać w karty.

      – Ale najpierw obiecana historia! – żarliwie poparł ją generał.

      – Książę – nieoczekiwanie surowym tonem zwróciła się doń Nastazja Filipowna – otóż moi starzy przyjaciele, obecni tutaj generał i Afanasij Iwanowicz, koniecznie chcą mnie wydać za mąż. Niech mi pan powie, jak pan myśli: mam wychodzić za mąż czy nie? Zrobię tak, jak pan powie.

      Afanasij Iwanowicz zbladł, generał osłupiał. Wszyscy wytrzeszczyli oczy i wyciągnęli szyje. Gania zastygł na miejscu.

      – Za… za kogo? – spytał książę zamierającym głosem.

      – Za Gawriłę Ardalionowicza Iwołgina – kontynuowała Nastazja Filipowna szorstkim, twardym tonem, wyraźnie oddzielając słowa.

      Minęło kilka sekund milczenia. Książę jakby próbował coś powiedzieć i nie mógł wydobyć głosu, jak gdyby dławił go wielki ciężar.

      – N-nie… niech pani nie wychodzi – wyszeptał w końcu i z wysiłkiem zaczerpnął powietrza.

      – Tak się miało stać, Gawriło Ardalionowiczu! – powiedziała Nastazja Filipowna władczym i jakby uroczystym tonem. – Pan słyszał, jak zadecydował książę? No, to w tym jest i moja odpowiedź. Niech już się ta sprawa raz na zawsze skończy!

      – Nastazjo Filipowna! – odezwał się drżącym głosem Afanasij Iwanowicz.

      – Nastazjo Filipowna! – rozległ się przekonujący, lecz wystraszony głos generała.

      – Co z państwem? – mówiła dalej Nastazja Filipowna, jakby ze zdziwieniem patrząc na gości – czemuż to się państwo tak wystraszyli. I  co to za miny!

      – Ale… proszę sobie przypomnieć, Nastazjo Filipowna – zacinając się, mamrotał Tocki – Pani obiecała… sama się pani zgodziła i mogłaby pani choć trochę oszczędzić… Czuję się zakłopotany i zażenowany, ale… Jednym słowem teraz, w takiej chwili, i przy… przy ludziach, i wszystko to tak… zakończyć petits jeux sprawę tak poważną, sprawę honoru i serca… od którego zależy…

      – Nie rozumiem pana, Afanasiju Iwanowiczu. Pan się rzeczywiście zaplątał. Po pierwsze, co to znaczy „przy ludziach”? Czyż nie tworzymy uroczego, intymnego kręgu? I dlaczego nie petits jeux? Chciałam opowiedzieć swoją historyjkę – i opowiedziałam. Czyżby się nie podobała? I dlaczego ma to być „niepoważne”? Czy zatem cała sprawa nie należy do poważnych? Przecież pan słyszał, że powiedziałam księciu: „stanie się tak, jak pan powie”. Gdyby powiedział „tak”, wyraziłabym zgodę, ale on powiedział „nie”, więc odmówiłam. Całe moje życie wisiało na jednym włosku. Czy może być coś poważniejszego?