Для доктара, які спавядаў трэнінг фізічнага цела неаддзельным ад духоўнага развіцця і быў выбітным фехтавальшчыкам, гэта была нежартоўная ахвяра.
– Мяне пан Вырвіч біцца вучыць! – пахваліўся Алесь. – На шаблях, шпагах, эспадронах… Ён увесь наш клас трэніруе!
Саламея Лёднік зацікаўлена зірнула на блакітнавокага шляхціца.
– А вы, пан Вырвіч, хіба не студэнт?
Вырвіч трохі замяўся, кінуў спадылба позірк на Лёдніка, які іранічна скрывіўся.
– Ну, павучыў трохі паэтыку, але – куды мне ўжо на студэнцкую лаўку… Я на ёй столькі наседзеўся – не ўсе ж, як Лёднік, да здабыцця ведаў ласыя, як карасі да гразі. А мне пасля таго, як вайсковым камандзірам тры гады адтрубіў, ды паваяваў, з рознымі смаркачамі фіглі строіць… Ну а тут пасля аднаго двубою графчык мясцовы застаўся ўражаны маім баявым майстэрствам, папрасіў даваць урокі ягонаму старэйшаму сыну… Потым іншыя захацелі… Дэкларавалі месца выкладчыка баявых майстэрстваў у Ліёнскай вайсковай школе. Да мяне ім адзін збяднелы маркіз быў, так што ўрону гонару няма.
– Натрэніраваў на сваю галаву… Пашанцавала прафесарам філалагічным, што ад такога вучня ў час пазбавіліся! – з’едліва выказаўся Лёднік. – Я дык і цярпеў бы яго па звычцы – але пра медыцыну ягамосць Вырвіч і слухаць не хоча. Затое ў бойкі лезе, як машката ў свежую смаліцу. Пляменніка ліёнскага біскупа праткнуў так, што я ледзь зацыраваў!
– Я найменшага ўрону гонару не пацярплю, – цвёрда прамовіў Вырвіч. – Я – апошні з роду, з Вырвічаў герба Гіпацэнтаўр. На мне доўг перад продкамі і вернасць сармацкім звычаям, твае павучэнні недарэчы, Лёднік!
– Правільна, пан Вырвіч! – радасна азваўся натхнёны паніч Аляксандр. – Я таксама – за свой гонар… Любога… Шабляй!
– Твой дзед, Алесь, скуры ў полацкай гарбарні вырабляў, – строга прамовіў сыну Лёднік. – Я гэтага не саромлюся – і ты не павінен. Я шляхецтва на полі бойкі заслужыў. Але ты ўжо досыць вялікі, каб усведамляць, што наша галоўная годнасць – веды і духоўныя цноты! Сам Госпад у зямным жыцці быў сынам цеслі…
– У хлапцу цячэ і шляхецкая кроў, Лёднік, не забывайся! – сурова абарваў былога слугу Пранціш Вырвіч. Доктар стрымаў крыўдлівыя словы, што ўжо рваліся з вуснаў, і неяк сумеўся. Саламея збянтэжана пераводзіла позірк з аднаго суразмоўцы на другога – раней спрэчак наконт паходжання малодшага Лёдніка між імі не вялося… А як жа сам малы? Няўжо ведае пра свой складаны радавод? Яны ж дамаўляліся – захаваць таямніцу! Але пра гэта варта падумаць пасля. Гэта занадта… дзіўна і страшна. Што здарылася з дарагімі ёй людзьмі за гэтыя паўтара гады ў вінаградна-сырным, сонечна-марскім Лангедоку?
– А вершы пішуцца, пан Вырвіч?
Пранціш крыху сумеўся, правёў пальцам па светлых вусіках, што нарэшце самавіта прыкрасілі ягоную верхнюю губу.
– Віюцца, як слепні, спакою не даюць… Але каму мне іх…
І Саламея зразумела, што сардэчныя раны пана Вырвіча смыляць